Vísir - 06.12.1973, Blaðsíða 9

Visir. Fimmtudagur 6. desember 1973.
HILMISBÓK
ER VÖNDUÐ BÓK
segir frá atvinnuofsóknum og
skoðanakúgun, eða tilraunum til
þess, og rammi bókarinnar ræðst
af þvi að höfundur rifjar upp
þvilika reynslu sina frá fjórða
áratugnum og raunar lengur.
Eftir að hann hættir prestskap
langar Gunnar til að koma sér að
kennslu, en verður brátt ljóst að
blóðrauður byltingasinni er ekki
velséður til þeirra verka, þótt
prestlærður sé. Hann fær
innhlaup við þingskriftir, en er
brátt bolað frá þvi starfi, af
pólitiskum ástæðum að sjá. Þótt
hann vinni erfiðisvinnu eftir þvi
sem til fellur á þessum árum fær
hann ekki að vera i Dagsbrún fyrir
ofriki krata — en brottrekstri úr
félaginu fylgir þó óskertur at-
vinnuréttur að manni skilst — og
stðar á lika að knýja hann burt úr
verkamannafélagi á Eyrarbakka
þar sem hann býr þá. Neyðarleg-
ust er þó kannski frásögn af þvi
hvernig hann verður að sækja
fyrir dómstólum rétt sinn til inn-
göngu i Kaupfélag Arnesinga.
Þegar Þjóðviljinn er bannaður á
hernámsárunum tekur Gunnar að
sér að gefa út og stjórna Nýju
dagblaði i stað hans, og er hann
þá brátt saksóttur og dómfelldur
fyrir skrif um fisksölusamning
við breskan kaupsýslumann, sem
manni skilst helst að hafi þótt
jafngilda móðgun við hið breska
heimsveldi. Bókinni lýkur með
frásögn af fangavist hans fyrir
þessa sök — en gefið fyrirheit um
framhald siðar ef tóm vinnist og
kraftar hrökkvi til að færa fleiri
minningar i letur.
Sitthvað sem kemur við þessa
sögu kann að þykja smávægilegt,
eftir á að hyggja, annað fyrst og
fremst smáskitlegt, og til litils
sóma þeim sem hlut hafa átt að
máli. Það eru engin andsvör i þvi
máli þótt sagt sé að Gunnar Bene-
diktsson og hans sálufélagar,
hefðu ekki verið dælli viðskiptis ef
þeir hefðu haft völdin á þessum
tima i stéttarfélögum, kaupfélög-
um, skólum eða á þingi. En sjálf-
sagt eru þessar frásagnir einkum
til marks um þær pólitisku hörkur
og harðindi sem gengið hafa á
þessum árum jafnframt þeim lif-
andi áhuga á landsmálum sem
höfundur lika lýsir.
Oft er eins og þetta komi
persónulegum skoðunum og
framkomu manna litið eða ekkert
við.
Gunnar getur þess t.d. að það
tiltæki að meina honum um þing-
skriftirnar hafði oröið sér enn
óhugnanlegra en ella vegna þess
að tveir af þremur forsetum
þingsins, sem ráðstöfuðu þessu
Vel fyrir öllu séð
'starfi, hafi verið góðir kunningjar
hans ,,og flestum öðrum óliklegri
til að vilja gera mér bölvun og
sýna mér hreinan fantaskap, svo
sem hér var um að ræöa, þvi að
fyrst og fremst bitnaði þetta á
alsaklausum sonum minum á
barnsaldri...Liklega hef ég ver-
ið gæddur nokkuð næmri tilfinn-
ingu fyrir þvi, hvað mönnum var
sjálfrátt og hvað ósjálfrátt á
þessum árum”, segir hann
ennfremur. ,,Þá lenti margur
góður drengur i þvi að gera sig
sekan um átakanlega þræl-
mennsku fyrir litt meðvitaðan
þrælsótta, en var þó innst inni
sami góði drengurinn eftir sem
áður”.
ur en svo og þótt höfundur sé
óneitanlega dálitið góður með sig
og sinn hlut i skoðanabaráttu
þessara ára, en segi fátt frá óför-
um sem einnig hann hlýtur aö
hafa beðið, ber frásögii hans siður
en svo vott um neitt karlagrobb.
Fyrst og fremst verður bók hans
alveg látlaus og mjög læsileg
upprifjum frásagnarverðra tima,
og gaman að eiga von á meira svo
góðu.
tiCsw
Svo mikið er vist að það hefur
ekki allténd verið tekið út með
sældinni að vera byltingarsinni á
þessum tima — það kostaði aö
skipa sér utangarðs við borgara-
legt samfélag. Munur að hugsjón-
in var mikil og sterk: ,,Ég var
orðinn útlærður i þeim visindum,
sem ég skildi aldrei meðan skylda
min var að boða þau, að það er
ekki okkar aumra manna að ráða
morgundeginum, en vel er fyrir
öllu séð”, segir Gunnar Bene-
diktsson á einum stað um lifs-
hætti sina á þessum árum.
Það er ekki heldur erindi hans i
þessari bók að „gera upp sakir”
við fortiðina og andstæðinga sina
frá fyrri dögum. Attræður að
aldri horfir höfundurinn með
mildi og umburðarlyndi og laun-
drjúgri gamansemi aftur á leið og
rifjar upp menn og kynni eftir þvi
sem þau koma i hugann á
tómstundum hans við ritvélina.
Þótt, endurminningar hans um
liðnar væringar og sárindi séu
ekki með öllu beiskjulausar eru
þær af engri gremju samdar,sið-

Skrautkerti llmkerti
Aðventukerti Fígúrukerti Borðskraut Jólaskraut
Tertuskraut Jóla-
pappír Leikföng.
Sendum
í póstkröfu
tUUeUöldi
KJALLARAIMUM AUSTURSTRÆTI SÍMI 14376