Tíminn - 08.01.1966, Qupperneq 8

TÍM5NN
LAUGARDAGUR 8. janúar 10S8
Keniubúar hafa orðiS hvaS harSast úti og þarátta þeirra við vágestina
hefur kostað mikið fé og fyrirhöfn. Á myndinni til hlðar sést flokkur
Keniubúa við trúarathöfn.
Afríkumenn
biðja um
hjálp gegn
sem til þessa hefur staðizt allar
tilraunir til að vinna bug á hon-
um.
30 miUjón fuglar drepnir árlega.
f Senegal eru árlega drepnir
kringum 30 milljón veffuglar,
en samt sem áður eru um 200
milljónir eftir. Komið hefur fyrir,
að fækkað hafi verið í flokki, sem
var að herja, um heilar þrjár
milljónir, án þess að sæist högg
á vatni. Hinn mikli fjöldi þessara
fugla stafar ekki af óvenju mik-
illi æxlun. Fuglarnir eiga enga
óvini í náttúrunni og virðast vera
ónæmir fyrir sjúkdómum. f um
20 löndum á hinum miklu þurru
gresjum fyrir sunnan Sahara allt
til Suður-Afríku er ótölulegum
fjölda bænda ógnað af ágangi fugl
anna, sem leiðir til sveltis og jafn
vel hungursneyðar. 90 milljónir
veffugla hafa á einum mán-
uði hesthúsað 9000 tonna upp-
skeru í Senegal.
„Flóðbylgja.“
Veffuglarnir fljúga í flokkum
og iifa saman í flokkum. Þeir
fljúga þétt og minna á svört ský.
Tækni þeirra er slík, að þeir
koma bókstaflega eins og „flóð
bylgja" og rótnaga akrana með
kerfisbundnum hætti. Löndin sex
sem harðast hafa orðið úti —
Kenýja, Nígería, Súdan, Tanzanía,
Zambía, og Rhodesía — hafa í
landbúnaðarráðuneytum sínum
sérstakar deildir, sem annást bar-
áttuna við veffuglinn. Sex önn-
ur lönd haía í sameiningu greitt
hálfa milljón dollara (yfir 20.000
millj. ísl. kr.) árlega í þessu
skyni, og hefur þeim auðnazt að
útrýma rúmum hálfum milljarði
fugla án nokkurs varanlegs árang
urs.
Veðurfræðiathuganir.
Það kostar fé og rannsóknir að
vinna bug á fuglinum jafnt og
jurtinni. Þær rannsóknir, sem
gerðar hafa verið, benda til að
ferðir veffuglsins standi í sambandi
við stefnu regnsvæðanna. Kannski
verður með aðstoð veðurfræðinga
hægt að segja fyrir komu fugl-
anna og gera ráðstafanir áður en
árásin hefst.
Hægt er að stöðva jasintuna
með menntun og fræðslu. Ef fiski
menn gerðu sér að venju að skafa
báta sína hreina og ef viðarkola-
verkamenn hættu að troða hinni
hættulegu vatnajurt í götin á pok-
um sínum, þá er ekki að vita . . .
Mið-Afríku er ógnað af and-
styggilegu förublómi, sem engin
leið virðist vera að stöðva, og af
f eikistórum fuglahópum, sem
menn standa ráðþrota gagnvart.
Þetta hljómar eins og „vísinda-
skáldskapur" en er í rauninni
vandamál, sem valdið hefur því,
að 18 hinna herjuðu landa hafa
snúið sér til Sameinuðu þjóð-
anna og beðið um hjálp. Á ráð-
stefnu í Kamerún í byrjun nóvem
bermánaðar var ákveðið að fara
þessa leið, óg nú hafa hlutaðeig-
andi ríki beðið Framkvæmda-
sjóð Sameinuðu þjóðanna og Mat-
væla- og landbúnaðarstofnun-
ina (FAO) um aðstoð sérfræðinga
við að uppræta þessa skelfilegu
plágu. ■ .
Veffuglinn, sem svipar til spör-
fugla, eyðileggur á hverju ári feiki
legt magn af uppskerunni og hef-
ur hingað til staðizt allar tilraun-
ir til að stemma stigu við ágangi
hans. Vatnajasintan, sem hefur
,ferðazt“ frá Suður-Afríku alla
leið norður til Súdans, þurrkar
upp ræktarlöndin með því að
stífla fljót, síki og annars konar
áveitur. Auk þess hverfur allur
fiskur þar sem þetta skaðræðis-
blóm rásar fram.
Á varðbergi dag og nótt.
Jasintan hefúr ruðzt inn í Níl,
en hingað til hefur verið hægt
að halda iienni innan landamæra
Súdans. Dag og nótt standa menn
á varðbergi á brúnni yfir hvítu
Níl í Khartúm. Allt er undir
því komið að láta ekki hinar geysi
stóru fljótandi blómaeyjar sleppa
fram hjá, þannig að þær komist
inn í Arabiska sambandslýðveldið
og að Assúa-stíflunni.
Jurtin æxlast bæði með fræ-
dreifingu og sérlega örri rótar-
deilingu. Sé straumur hagstæð-
ur getur hún „ferðast" allmarga
kílómetra á viku. Áhrifin eru söm
hvar sem hún kemur. Strendur og
skipalægi afkróast blöðin mynda
stórar fljótandi eyjar, sem stífla
vatnsrennslið og gera fljótin ófær
Þrýstingurinn frá þessum eyjum
getur á stundum orðið svo mikill,
að brýr eru rifnar af stöplum sín
Svertingjaþorp í Suður-Afríku.
Tilraunir með sækýr.
Allar tilraunir til að útrýma
jasintunni hafa hingað til mis-
heppnazt. í Brezka Guiana hafa
verið gerðar tilraunir með sæ-
kýr, sem á 17 vikum átu sig gegn
um hálfan annan kílómetra af jas
intum. Á saama tíma lagði jurtin
uhdir sig rúmlega 1000 kílómétra
spöl af Níl.
Eins og stendur er verið að
úða vat»ajasintuna undir leið-
sögn sérfræðings frá FAO. Því
miður skaðai eitrið, sem úðað
er baðmullarplönturnar, þannig
að ekki er hægt að stunda úðun-
ina nema þrjá mánuði á ári. Þó
standa vonir til að unnt verði að
uppræta jurtina og að hægt verði
að koma í veg fyrir frekari út-
breiðslu hennar.
Verr gengur með veffuglinn,
iska sambandslýðveldið til
jarðarhafsins.
Mið
um. Súrefnið hverfur, þar sem
þær þekja vatnsborðið og fisk-
urinn leggur á flótta. En verst
er þó það, að jasintan ryðst Inn
í áveituskurði og díki, stöðvar
aðrennslið, gerir vatnsdælur
óstarfhæfar og orsakar þurrk og
allsherjar auðn.
í fyrra var Níl jöðruð af lög-
um sem voru frá 3 upp í 10
metra djúp á 1600 kilómetra
löngu svæði.
Kom frá Suður-Afríku.
Vatnajasintan barst til Suður-
Afríku frá Flórida í lok 19. aldar
með garðyrkjumanni, sem hafði
orðið hugfangimi af hinni blá-
rauðu jurt með yfir 20 sentimetra
löngum bikarblöðum sem haldið
er saman af grænum blaðhvirf-
ingum. Hún baxst fljótlega norður
til Kongó, þar sem hún þreifst
framtil 1956—‘58. Þá hvarf hún
þaðan skyndilega og með óskýr-
anlegum hætti og skaut upp koll-
inum í Hvítu Nil í Súdan.
Nú ógnar hún Bláu Níl — og
þar með einhverjum mestu baðm
ullarekrum heimsins, — og
gervöllu rennsli Nílar um Arab-
V
/