Tíminn - 13.01.1966, Blaðsíða 3

Tíminn - 13.01.1966, Blaðsíða 3
FIMMTUDAGUR 13. janúar 1966 3 TÍMINN Hann dó trægðar Þegar Jawaharlal Nehry lézt 27. mai 1964, skrifaði Lundún- arblaðið Daily Mail: — „Hann hefur fallið frá á erfiðum tíma, er framtíð Asíu gæfi ákvarð ast af átökum.milli tveggja and stæðra kerfa — hins kommún- istíska Kína og lýðræðislega Indlandi, en sú staðreynd, að Indland er í dag nægilega vold- ugt og nútímalegt til þess að vera leiðtogi annars kerfisins í Asíu er svo til eingöngu að þakka Nehrú.“ Og þegar Lal Bahadur Shastri var kjörinn forsætisráðherra í stað Nehrús eftir langar deil- ur, töldu flestir, að hann gæti engan veginn fyllt sæti Nehrús. Flestir sögðu, að Shastri hefði orðið fyrir valinu af þeirri ástæðu einni, að ekki hefði náðst samkomulag um neinn annan — Shastri væri eini ind- verski leiðtoginn, sem enga óvini ætti. Nú, er Shastri einnig horf- inn af sjónarsviðinu — á tindi frægðar sinnar, því Tasjkent samkomulagið er talinn mik- ill persónulegur sigur fyrir hann. Og nú eru margir á þeirri skoðun, að engu minni missir sé af honum en Nehrú — eða, svo notuð séu orð frétta manns brezka útvarpsins: — „Þegar Jawaharlal Nehrú lézt fyrir um 18 mánuðum síðan, viðurkenndi heimurinn missi Indlands. Andlát Shastris get- ur vel orðið meiri missir.“ Shastri var kjörinn forsætis- ráðherra 2. júní 1964. Þá var um hann skrifað: — „Shastri, sem nú tekur við embætti Nehr ús, sem forsæfisráðherra, er um flest ólíkur fyrirennara sín um. Nehrú var glæsimenni, há- menntaður, kominn af háum á tindi sinnar ættum, fyrirmannlegur í sjón og reynd. Shastri er lítill vexti og heldur óásjálegur í sjón, kominn af lágum ættum, sjálf menntaður að mestu, hlédræg- ur í framgöngu. Hann hefur unnið sig upp í flokksstarfinu sem snjall skipuleggjari og lag inn samningamaður, er hefur lag á því að eignast enga and- stæðinga. Hann er mikill regiu- maður, gamaldags í lifnaðar- háttum og mikill heiðursmað- ur í hvívetna. Hins vegar þyk- ir óreynt, hvort hann se nógu skörulegur forystumaður." Shastri hefur sagt, að hann sé lítill fyrir mann að sjá, en sterkur hið innra. Og það kom brátt í ljós, að hann hafði sterk an vilja og vildi móta sjálf stæða stefnu. Og því leið ekki á löngu þar til hann eignaðist óvini. Sumir þeirra berjast nú um sæti forsætisráðherra eftir Shastri. Shastri er kominn af milli- stéttarfjölskyldu í Mughamsar- ai, skammt frá Benares. 17 ára gamall tók hann þátt í and- stöðuhreyfingu Gandhis og sat oft í brezkum fangelsum. Hann tók mikinn þátt í sveitastjórn- armálum í heimahéraði sínu, en árið 1951 varð hann fram- kvæmdastjóri Kongressflokks- ins, og frá árinu 1952 varð hann oftsinnis ráðherra. 1961 varð hann innanríkisráðherra, og notaði Nehrú hann mjög til pess að jafna deilur innan flokksins, og fékk Shastri orð á sig sem mjög laginn samn- ingamaður. í veikindum Nehr- ús var Shastri eins konar að- stoðarforsætisráðherra. Þegar Shastri tók við emb- ætti forsætisráðherra, átti Ind- land við ýmis vandamál að stríða, og þau fóru sífellt vax- andi. Innanlands var mikili matarskortur, og út á við átti Indland í deilum við Kína og Pakistan, einkum út af Kash- mír. 9. apríl 1965 blossaði loks upp úr milli Indlands og Paki- stans í Kutch-héraðinu, og kom þar til hernaðarátaka, þótt í litlum stíl væri. Þeir bardag- ar stöðvuðust þó brátt, en deilan milli ríkjanna harðnaði. Og upp úr sauð fyrir alvöru, þegar bardagar hófust 1 Kash- mír, og síðar á landamærum Indlands og Pakistand, aðal- lega þó í Pundjao-héraðinu. Þótt furðulegt megi virðast, þá styrkti styrjöldin við Paki- stan stöðu Shastris heima fyr ir, og margir voru óánægðir, svo að ekki sé fastar að orði kveðið, þegar samið var um vopnahlé. Þótt flesum erlendis hafi þótt Shastri sýna litla þol- inmæði, er hann hóf innrás í Pakistan, þá fögnuðu Indverj- ar þeirri aðgerð mjög. En virðingin fyrir Shastri er- lendis hefur vaxið mjög síðustu mánuðina, og ekki sízt rétt áð- ur en hann dó, í sambandi við viðræðurnar í borginni Tasj- kent i Sovétríkjunum, og frið- arsamning þann, sem hann und irritaði við Pakistan tæpum sól arhring áður en hann andaðist. Þjóðir heims heilsuðu þessu samkomulagi sem hugsanlegu upphafi að nýjum tíma friðar og samvinnu þjóða í Asíu. Al- eksei Kosygin, forsætisráð- herra Sovétríkjanna, sem átti mikinn þátt í að samkomulagið tókst, tók þo réttilega fram, að mikið væri undir því kom- ið, hvernig samkomulagið yrði framkvæmt. Möguleikarnir á því, að framkvæmdin takist vel, hafa mjög minnkað við fráfall Shastris. Sá, sem við tekur af Shastri, þarf að leysa mörg vandamál. Hann verður að takast á við mjög erfitt matvælavandamál og hann verður að ákvarða stefnuna í deilumálum Indlands * og Pakistan. Óvíst er. hver sú stefná verður — hvort hinn nýi forsætisráðherra taki upp stefnu Shastris, eða hallist að gömlu stefnunni, sem reynzt hefur svo hörmulega. Indland býr við mikla óvissu i þessum efnum í dag, einmitt, þegar svo mikil þörf er f.vrir fasta og ákveðna stefnu □ Á VÍÐAVANGI Gunnar og Bjarni fá sneiðina í Sölvalofsleiðara Sir Mogga í gær um íhaldsstjórn Reykja- víkur eru m. a. þessar eftirtekt- arverðu setningar: „Þessar gagngeru umbætur í Reykjavíkurborg voru hafnar undir traustri forystu borgar- stjóra, Geirs Hallgrímssonar. os að þeim hafa unnið flestir helztu embættismenn Reykja- víkurborgar, sem margir hverj- ir hafa ráðizt til starfa hjá borg inni á allra síðustu árum“. Úr þessum orðum er ýmsa merkilega vitneskju að lesa. í þeim felst óbein játning á ólestri borgarmálefna í höndum sama flokksins í fjóra áratugi, | en flotholtið, sem Qialdið j hyggst nú bjarga sér á, er það, að gerbreyting til hins betra hafi orðið með tilkomu núver- andi borgarstjóra, þá hafi „um- : bæturnar verið hafnar undir ; traustri forystu“ hans. Þeir Bjarni og Gunnar Thor fyrrver andi borgarstjórar verða að þiggja sneiðina saman Geir til dýrðar. Það er óbeint játað, að þeirra stjórn hafi verið í ólestri, en Geir „hafið uinbætumar". Hins vegar er samanburður- inn Geir alls ekki eins hag- kvæmur og æskilegt væri fyrir íhaldið núna. Göturnar í Reykjavík voru t. d. ekki tald- ar beisnar undir stjórn Bjarna en þó var hlutfall malbikaðra gatna hjá honum 57% en er ekki nema 46% hjá Geir. Fram lög Gunnars til skólabygginga þóttu ekki úr hófi mikU, en samt eru framlögin hjá Geir á þessu ári fjórðungi minni að hlutfalli. Vandræðafálm. IÁ undanhaldi sínu fyrir rök- studdri gagnrýni minnihlutans á ráðleysisstjórn íhaldsins í Reykjavík, grípur það til alls konar ráðleysisfálms. Síðustu tilburðirnir sjást í Mogga í gær, þar sem verið er að reyna að halda því fram með óburð- um, að Einar Ágústsson segi sitt hvað á Alþingi og í borgar- stjórn. Moggi ber fyrir sig íhaldsborgarfulltrúa og Iætur hann vitna um að Einar hafi á Alþingi barizt fyrir því, að ., sama verð gilti á rafmagni um | allt land, en þegar komi í borg - arstjórn Reykjavíkur, berjist hann gegn því, að Reykvíking- ar taki á sig rafmagnshækkun til þess að þetta sé unnt. Þetta sé því að hafa tungur tvær en tala sitt með hvorri. Hér er saman settur aumleg- ur blekkingavefur. Auðvitað hélt Einar því fram á Alþingi, að rafmag. erð yrð jafnt um allt land. Það er löngu viður- kennt réttlætissjónarmið, en hann mótmælir því jafnframt, að það komi niður á Reykvík- ingum með þeim hætti, að ríkið varpi þessum bagga sínum á herðar bæjarfélaganna og raf- magnsi otenda. Rafmagnsjöfn- unina átti auðvitað sem áður að greiða úr sameiginlegum sjóði ríkisins eins og áður. Þarna er íhak.sstjórnin aðeins að svíkjast undan skyldum, al- veg eins og hún gerði með vegaféð. Stefna Einars í þessu máli er þvi algerlega sjálfri sér samkvæm, og ham. mótmæl ir því einu, að ríkið varpi þeim byrðum, sem það á að bera, með þessum hætti í bæjarfélög og borgara, eins og hver getur séð, sem les ræðu hans um málið, en hún birtist í Tíman- ú um s. 1. sunnudag. Shastri ásamt Alexei Kosygin (til vinstri) á fundinum i Tashkjent. Shastri var forsætisráðherra Indlands í aðeins 19 mánuði, en gat sér gott orð. 1

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.