Vísir - 16.03.1974, Qupperneq 6

6
Vfsir. Laugardagur 16. marz 1974.
vísrn
Ctgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
Fréttastjóri:
Hitstjórnarfulltrúi:
Fréttastj. erl. frétta:
/Vuglýsingastjóri:
Auglýsingar:
Afgreiðsla:
Ritstjórn:
Reykjaprent hf.
Sveinn R. Eyjólfsson
Jónas Kristjánsson
Jón Birgir Fétursson
Haukur Helgason
Björn Bjarnason
Skúli G. Jóhannesson
llverfisgötu !!2. Simar 11660 86611
llverfisgötu 32. Simi 86611
Siðumúla 14. Simi 86611. 7 linur
í lausasiilu kr. 25 eintakið.
Blaðaprent hf.
Dýrlegur dalur
Elliðaárdalurinn er ákjósanlegt útivistarsvæði
fyrir Reykvikinga og gegnir veigamiklu hlut-
verki i nýútkominni áætlun Birgis ísleifs Gunn-
arssonar borgarstjóra um útivist og umhverfi i
borginni.
Þetta útivistarsvæði nær neðan frá sjó i Elliða-
árvogi og upp að Heiðmörk. Að svæðinu liggja
fjölmennar byggðir, Árbær, Breiðholt, Fossvog-
ur, Gerði, Vogar og Kleppsholt. í áætluninni er
gert ráð fyrir, að auðvelt verði að ganga úr þess-
um hverfum á útivistarsvæðið án þess að þurfa
að stiga út á umferðargötu.
Með aukinni ræktun og gróðursetningu verður
Elliðaárdalurinn enn skemmtilegri vin i borgar-
landinu en hann er núna. Að visu er hann enn i út-
jaðri borgarinnar, en þess verður ekki langt að
biða, að þéttbýli Reyjgjavikur færist langt austur
fyrir dalinn. Við það eykst gildi hans sem útivist-
arsvæðis.
Við uppbyggingu svæðisins þarf auðvitað að
gæta vel að þvi, að flóð i Elliðaánum spilli ekki
gróðri og mannvirkjum. Slik flóð hafa leikið dal-
inn grátt til þessa og gert hann auðnarlegri en
skilyrði veðurfars og landslags gefa kost á.
í áætlun borgarstjóra er gert ráð fyrir, að
skiðabrekkurnar i Ártúnsbrekkum verði auknar
og endurbættar og að þar verði komið upp að-
stöðu til hreinlætis og veitinga. Ennfremur er
fyrirhugað að framleiða þar snjó, þegar á þarf að
halda. Þar að auki er ráðgert að hreinsa grjót i
Breiðholtshvarfi og mynda þar skiðabrekkur.
Þar sem skautasvellið á Árbæjarlóni er ekki
hættulaust, er gert ráð fyrir grunnri tjörn norðan
lónsins, þar sem fólk geti skemmt sér á skautum
af fullu öryggi. Einnig eru fyrirhuguð skauta-
svell á lygnum ofan við væntanlegar stiflur i
Vesturál. Ekki má heldur gleyma Rauðavatni,
þar sem bæta má verulega aðstöðuna til skauta-
hlaups.
I áætluninni er stefnt að þvi að vernda og auka
laxveiðina i Austurál, en koma hins vegar upp sil-
ungsveiði i Vesturál með þvi að auka þar vatns-
strauminn og hagræða farveginum með stiflum.
Slikar aðgerðir gætu orðið yngstu kynslóðinni i
borginni til gagns og gleði.
Árbæjarsafn heldur að sjálfsögðu áfram að
vaxa. Hugsanlegt er, að þar verði komið upp
starfsskóla fyrir unglinga og verði þar lögð
áherzla á húsdýr, heyskap, garðrækt og silungs-
veiði. Einnig eru á lofti ráðagerðir um, að listiðn
verði stunduð i húsum safnsins, einkum þjóðlegar
greinar hennar eins og gull- og silfursmiði,
söðlasmiði og vefnaður.
Ennfremur er fyrirhugað að reisa tiltölulega
ódýra útisundlaug á Elliðaársvæðinu, koma upp
leikvöllum, trimmbrautum, kappreiðabrautum
fyrir hjólreiðamenn, varðeldaskálum og tjald-
búðastæðum. Loks er stefnt að þvi að hafa
veitingasölu við helztu athafnasvæðin, til þess að
fólk geti lengt útivistartima sinn á svæðinu.
Þetta er auðvitað ekki hægt að gera allt i einu.
Áætlunin gerir ráð fyrir tiu ára uppbyggingu og
að fyrstu fjögur árin hafi svæðið frá Vesturlands-
vegi að Árbæjarstiflu forgang. Á þessum fjórum
árum á að verja 120 milljónum til þessa forgangs-
svæðis og 60 milljónum til göngu- og hjólreiða-
stiga um svæðið i heild. Þetta eru semsagt ekki
draumórar, heldur framkvæmdaáætlun.
— JK
Landhelgisdeila okkar við
Breta, hafréttarráðstefnan, á-
hyggjur manna af viðkomu hval-
anna... allt hefur þetta og margt
fleira leitt athygli manna að sjón-
um i kringum þá.
Fiskverndunarsjónarmiðunum
vcx sifellt fylgi. Það er nánast
eins og eldur fari um sinu, hvern-
ig verndunarhugsjónin fer um
álfurnar.
I i blöðum hér og hvar cru farnar
íað birtast æ fleiri greinar, þar
Jsem fjallað er um þessi mál. —
(Okkur islcndingum kemur fátt af
Jþvi nýtt fyrir sjónir, svo oft sem
( við höfum reifað þessi mál.
)En sem dæmi uin þessi skrif tök-
um við hér grein Jean-Claude
Jllahn, fréttaritara stórblaðsins,
í(le MONDE.
/ Stöðvið rányrkjuna. Látið fisk-
\ stofnana i friði, mætti segja á
J miður diplómatiskan hátt.
( Með tilliti til þess að fjölmargar
\ alþjóðaráðstefnur um verndun
] fiskstofna hafa orðið árangurs- og
1 l áhrifalausar, er eina vonin að
) finna megi pólitiska lausn á vand
lanum. Þing Evrópuráðsins i
] Strassburg hefur beðið aðildar-
\ rikin sautján að kalla saman al-
) þjóðaráðstefnu, sem athugi leiðir
\ til að vernda fiskstofna i Norður
) Atlantshafi og Norðursjó og
\ stöðva ofveiði.
\ Á timabilinu frá 1938 til 1960
( jókst sjávarafli úr 21 i 40 milljónir
\ lesta. Næsta áratug þar á eftir
( varð óskapleg aukning i 70
\ milljónir lesta samkvæmt skýrsl-
( um matvæla- og landbúnaðar-
\ stofnunar Sameinuðu þjóðanna.
( Siaukin þörf manna fyrir matvæli
\ er skýring á þessari aukningu, en
( þó aðeins að nokkru leyti. Fiski-
\ mjölsframleiðsla og annars kon-
( ar vinnsla aflans hefur aukizt
\ mun örar en bein neyzla.
\ Á siðustu tveimur áratugum
( hafa fiskiskipin breytzt i verk-
) smiðjuskip. Niðurgreiðslur, fjár-
(festing einkaaðila og ný veiði-
) tækni krefjast örari umsetningar
( og ágóða. Nú gildir framleiðni-
) reglan, en hve lengi verður það?
) Fyrstu merki gereyðingar
f (stærri sjávardýra, utan hvala,
) sem eru alveg að verða útdauðir,
( og minni fisktegunda eru þegar
Jsjáanleg. Þrátt fyrir friðunarað-
( gerðir undanfarinn aldarfjórðung
) hefur Ermarsundssildin ekki náð
(eðlilegri endurnýjun. Sildarafli
) Norðurlandaþjóða i Atlantshafi
( jókst úr 900.000 lestum i 1.700.000
) lestir 1966, en var kominn niður i
( 21.000 lestir árið 1971, samkvæmt
) skýrslu hr. Van Hoeglandt til
( þings Evrópuráðsins i janúar
) 1974. 1 Noregi og Sviþjóð óttast
( menn þegar, hver verði framtið
) fiskveiðanna og afleiðing
( hnignunar á þvi sviði.
( Endurnýjun margra fiskteg-
\unda i Norður-Atlantshafi virðist
/stofnað i mikla hættu. Evrópu-
) ráðið bendir á að i framtiðinni
( verði að halda fiskveiðum innan
) vissra marka, ef unnt á að vera
( að nýta auðlindir hafsins eins og
) hingað til.
) 1 þvi skyni er verið að athuga
( möguleika á tviþættum ráðstöf-
)unum. Aðildarrikin verða að
( beita núverandi reglugerðum og
) þá sérstaklega um möskvastærð,
( svo að smáfiskur fái lifað. Einnig
) verður að framfylgja reglum um
/(lágmarksstærð fisks sem sölu-
) varnings og algjöra vernd hrygn-
( ingarstöðva og uppeldisstöðva við
) strendur.
) Rétt stefna í
) fiskveiðimálum
\ 1 framtiðinni verður nauðsyn-
( legtað móta ákveðna stefnu til að
) tryggja endurnýjun fiskstofn-
J anna þannig, að einungis sé leyfð
) veiði þess magns, sem tryggir, að
J ekki sé gengið um of á stofninn.
) Felur þetta i sér að loka veröur
) vissum hafsvæðum fyrir veiðum
) á ákveðnum timabilum, tak-
) marka aflamagn og koma i veg
) fyrir beitingu hættulegrar veiði-
) tækni, en allar þessar ráðstafanir
Sjórinn hefur að geyma mesta matvælaforðabúr veraldar. En
það er ekki ótæmandi, hægt og bitandi er verið að ganga frá þvi.
Eftir einn mannsaldur verður fiskur munaðarvara I stað þess að
vera ein helzta matvælategundin. Það er gengið um of á fisk-
stofninn. Ilelztu afbrotaaðilarnir eru útgerðarfélög, sem ofveiði
stunda og koma þannig i veg fyrir endurnýjun fiskstofnsins. Alls
kyns mengun sjávar hefur einnig mjög slæm áhrif.
Rányrkja
stöðvuð
Hœttumerki frá Evrópuráðinu
imiimm
w?im
eru þegar i gildi á Islandi. Siðan
árið 1968 hefur Frakkland bannað
notkun bjálkabotnvörpu á strand-
svæðurm. Væri ekki einnig rétt að
koma upp fiskeldisstöðvum á
grunnsævi? Þetta er örðugt
vandamál og það jafnvel fyrir
sérfræðinga, sem leitast við að
likja eftir velheppnuðum tilraun-
um, er farið hafa fram i landhelgi
Kina og Japan. t Plymouth á
Englandi er rannsóknarstofa á
sviði liffræði i sjónum að gera til-
raunir varðandi endurnýjun
rækjustofnsins.
Evrópuráðið leggur til að stuðl-
að verði að visindalegum rann-
sóknum og tilraunum, með það
fyrir augum að bæta fyrir tjón
það, sem unnið hefur verið með
ofveiði. Einsætt er að viðleitni i
þá átt er nauðsynleg til að vernda
og hafa stjórn á þvi forðabúri
eggjahvituefna, sem sjórinn er
fyrir mannkynið. Astandið verður
ekki lagfært nema með reglu-
bundnum tilraunum og samvinnu
rikja i milli. Að þvi verður stefnt
með alþjóðaráðstefnu þeirri, sem
þing Evrópuráðsins leggur til að
haldin verði.
En ef vernda á auðlindir hafs-
ins þarf einnig að berjast gegn
mengun. „011 mengun lendir i
sjónum” sagði Cousteau flotafor-
ingi eitt sinn i aðalstöðvum
Evrópuráðsins. Við getum rétt
hugsað okkur hvilikt magn af
eitruðum úrgangi berst til sjávar
með fljótum meginlands Evrópu,
og þá sérstaklega Rin, sem kölluð
hefur verið mesta skolpleiðsla i
heimi. Við skulum einnig hugsa
um tugþúsundir lesta af alls kon-
ar mengunarefnum, sem mikil-
virk stáliðjuver og efnaverk-
smiðjur á ströndum Evrópu hella
i sjóinn. Rauða leðjan, sem reaan-
ur i sjóinn við ítaliustrendur
nærri Korsiku, er vissulega sorg-
legt og óhugnanlegt dæmi um
þessi óþrif, án þess getið sé um
leynilegar afgasaðferðir oliu-
skipa á hafi úti.
Vernd strandsvæðanna, sem
eru æskilegustu hrygningarstöðv-
ar sjávardýra, svo og ferska
vatnsins, sem stuðlar að endur-
nýjun umhverfisskilyrða i hafinu,
er einnig eitt stefnumiða Evrópu-
ráðsins.
(Jean-Claude HAHN)