Tíminn - 26.01.1966, Blaðsíða 12

Tíminn - 26.01.1966, Blaðsíða 12
MIÐVIKUDAGUR 26. janúar 1966 12 TÍMINN Isfirðingar eignuð- uðust fyrsta mótor- bátinn hér á landi í blacSinu Vestra á ísafirði, birtist 1. desember 1902 éftir- farandi frásögn, með efan- skráðri frásögn af fyrsta ís- lenzka mótorbátnum: „Með sfðustu ferð vestur, fengu þeir Árni formaður Glslason og kaupm. Sophus J. Nielsen olíuhreyfivél í róðrar bát, er þeir eiga saman og Ámi fer með. Vélin er frá verksmiðjnnni C. Möllerup í Esbjerg, og sendi verksmiðj- an mann, hr. J. H. Jessen, til þess að setja hana í bátíim og kenna á hana. Vélin kostaði 900 krónur í sett, auk þess sem ýmislegt þurfti að gera við bát inn, sem er algengur ísl. róðr- arbátur, tíl þess að koma vél- inni fyrir. — Hún hefur tveggja hesta afl, og eyðir 2 pottum af steinolíu og kostar því 20—30 aura um tímann. Hún hreyfir jafnt aftur á bak sem áfram, og það má láta hana hafa svo lítinn kraft, sem vill, og er því lafhægt að lenda bátnum og stöðva hann hvenær sem er. 25 f.m. var búið að setja vélina í bátinn, og var hann þá settur á flot og farið að reyna hann. Báturinn var inni á Polli og fór formaður hans ásamt meðeiganda sínum og nokkrum bæjarmönnum fyrstu ferðina út í Hnífsdal. Ferðin gekk ágætlega, og gekk bát- urinn álíka og sex menn róa. Hann var fjörutíu mínútur út- ap úr Hnífsdal og inn á ísa- fjörð en fer þó sjálfsagt fimm mínútna krók inn í Djúpið. 29. f.m. fór Árni Gíslason á sjó til fiskjar og reyndist vélin mjög þægileg. Hann hef- ur nú aðra olíu tíl brennslu en fyrst, og gengur báturinn miklu betur með henni, og hef- ur nú góðan gang. Vér óskum eigendum til hamingju með þetta nýja fyrirtæki þeirra, og eiga þeir þakkir skilið fyrir að hafa orðið fyrstir til að leggja út í áhættuna og reyna þessa nýjung. Gefist þessi hreyfivél vel, sem vér efumst ekki um, er óhætt að gera ráð fyrir, að margir fleiri komi á :'.ir. Olíuhreyfivélar þessar hafa á örskömmum tíma rutt sér svo til rúms, að verksmiðj- urnar hafa ekki haft við að smíða þær, og brúka Danir þær jafnt í þilskip sem opna báta og gefst ágætlega. Það er eng- in ástæða til að ætla, að þær eigi ekki eins vel við hér. En\ ef til vill fer betur að breyta eitthvað skipulaginu og mun reynslan fljótt kenna mönnum slíkt, ef þess sýnist þörf. Oss íslendinga vantar svo tilfinnanlega vinnukraft, engu síður tíl sjós en lands, og hefur það reynzt svo vel hér við Djúp, að margir bátar hafa orðið að standa uppi vegna mannleysis. Með því að brúka olíuhreyfivél í bát- ana, ætti að mega komast af með miklu færri á hverjum bat og væri það ekki lítill hagnað- ur fyrir sjávarútveginn. Sömu- Sexæringurinn Stanley, fyrsti íslenzki mótorbáturinn, fór í reynslufór 25. nóv. 1902. — Teikning eftir Sigurð Guðjónsson. leiðis ættu þessar vélar að koma í góðar þarfir til að spara tímann þar sem langt er róið og mestur tími fer í að komast á fiskimiðin og heim aftur, en tíl þess þyrfti að leggja áherzlu á að hafa bát- ana sem hraðskreiðasta. Það eru heldur ekki smáræðis þæg indi fyrir sjómennina, að í stað þess, sem þeir hingað til hafa orðið að slíta sér út við að róa á fiskimiðin og aftu £ land, geta þeir, ef þeir uota vélar þessar, hvílt sig á leið- inni og eru því óþreyttari ti] að fiska og gera að aflanum, og hefur það ekki litla þýð- ingu, þegar mikill afli er. Auðvitað verður tilkostn aðurinn miklu meiri, en hann ættí að borga sig, sé hægt að hafa tveim mönnum færra á hverju skipi, myndu þeir tveir hlutir, er við það sparast, vera meira en nóg til að borga vél- ina og tilkostnað við hana. Konsúll Sigfús Bjarna- son hefur átt von á olíu- hreyfivél með fjögurra hesta afli í sumar, en hún er ókom- in enn, en er væntanleg með næstu ferð. Hann hefur ’.átið smíða nýjan bát fyrir vélina, sem ætlazt er til, að se sér- staklega lagaður til gangs.“ En þessi fyrsti fslendingur, Framhald á bls. 15. Einn á báti allrn árs- ins hring / tugi Ég hitti fyrst Bæring Þor- bjömsson í flatningssalnum, þegar ég var að skoða hrað- frystihúsið Norðurtangann. Þar var hann á skyrtunni að fletja, með hvíta svuntu og hvítan bát á höfði. Kvöldið eftir fórum við Guðmundur á Góustöðum að heimsækja hann, mér hafði verið sagt, að hann hafi áratug- um saman róið einn á báti all- an ársins hring og fært ísfirð- ingum glænýtt í soðið, þegar annars kom ekki bein úr sjó. Nú hentí það slys í haust, að mótorsveifin í eftirlætísbátn- um hans, Unu, sló hann svo óþyrmilega, að hann handleggs brotnaði, átti lengi í því, en nú er hann að bíða eftir nýrri vél í Unu, kann illa við að sitja auðum höndum og notar tím ann til að hjálpa til við flatn- ingu í Norðurtanganum. — Hvað varstu gamalt, þeg- ar þú fórst fyrst á sjóinn. Bær- ing? — Þá var ég orðinn 16 ara, reri þá við fjórða mann á ára- báti heiman frá Steinólfsstöð- um í Veiðileysufirði. En árið eftir sneri ég mér að öðru starfi, og það var ekki fyrr en átta árum síðar, að ég fór aft ur að stunda sjóinn. Þá var ég fluttur til Hnífsdals, fór að róa þaðan á lítilli skektu, sem ég keypti, en þetta var svc lítið horn, tveggja rúma. bar ekki nema þúsund pund. en kappnó'gur fiskur, og stundum komst ég ekki með allan af! ann í land í einu og varð að fara tvisvar. Svo keypti ég aðra skektu, norska, nokkuð stærri, fékk mér svo Perfekt- vél og settí í skektuna. Þá var ég búinn að eignast vélbát. Þetta hefur verið rétt fyrir 1930. — Hefurðu róið einn síðan þá? — Nei, við rerum tveir þar, og einn í landi. Ég fór aðal- lega ekki að róa einn fyrr en ég var fluttur hingað til ísa- fjarðar, og á stríðsárunum og eftir stríðið reri ég allt árið, var einn á sjónum en hafði samt alltaf mann í landi. Og á Unu hef ég róið einn, hún er nú orðin 33 ára, mikill happabátur. ára — Hefurðu samt ekki stund um komizt í hann krappann? Manstu ekki eftir einhverju sér stöku af því tagi? — O, blessaðir verið þið, það var oft erfitt. ég veit ekki, hvað sé helzt til að taka. Þó minnist ég þess, að 1954 lenti ég í fjandans miklu veðri af vestan. Fólk hér var farið að ótt ast um mig, hringja á veiði- stöðvarnar hér við Djúpið til að halda uppi spurnum. En það fréttist ekkert af mér fram eftir öllum degi. Ég fer alltaf á sjóinn um tvöleytið á nótt- unni, kem að landi um tíuleyt- ið að morgni,' ef vel gengur, eða iá um hádegið. Er í þetta Framhald á bls. 15. „Una" Bærings á þurru a8 bíSa eftir nýrri vél. v5*r'B’

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.