Tíminn - 10.02.1966, Blaðsíða 11

FIMMTUDAGUR 10. febrúar 1966
TÍMINN
n
69
Hann gat ekki staðizt freistinguna að fara sjálfur og hlýða
á lofgerðarrolluna og keypti sér stæði upp undir lofti
í húsinu. Thomas heldur því fram, að hann hafi komið
fimm eða sex sinnum. Lawrence skrifaði Thomas eftir
fyrstu sýninguna: „Ég sá sýningu þína í gærkveldi. Ég
þakkaði guði fyrir að það var slökkt.“ Thomas segir, að
hann hafi komið til sín nokkrum dögum síðar og beðið sig
að fara til Bandaríkjanna og hætta að segja fólki frá ævin-
týrum hans. Hann sagðist ekki hafa frið fyrir blaðamönnum,
útgefendum og rithandarsafnendum og kvenfólki, sem byð-
ist til að giftast honum, „þær óttuðust hann meir en heila
herdeild Tyrkja.“ Síðar talaði hann kuldalega um þennan
„brjálaða Ameríkumann“, sem hefði lagt líf sitt í rústir.
Þrátt fyrir þessar yfirlýsingar virtist hann ekki hafa neitt
á móti því að koma fram í sviðsljósið íyrir tilverknað Thom-
asar. Hann hafði ekki frið fyrir ljósmyndurum og andlits-
málarar hjöfðu nóg að gera. Hann kom oft á sýningaf, þar
sem myndir héngu af honum og leyfði mönnum að taka
af sér ljósmyndir við hlið þeirra. Hann naut þeirrar athygli,
sem frægir menn sýndu honum og kynningar við ýmsa rit-
höfunda og listamenn, svo sem George Bernhard Shaw, E.
M .Forster, Thomas Hardy, Edward Garnett og Augustus
John og Eric Kennington.
Hver er sannleikurinn í þessum mótsagnakenndu frá-
sögnum um viðbrögð hans við sviðsljósinu? Eru báðar út-
gáfurnar sannar? Það er enginn efi á því, að hann leitaði
eftir, jafnvel krafðist athygli og frægðar, en fyrirleit sig
jafnframt fyrir það. Hann naut frægðarinnar en óttaðist
hana jafnframt. Lowell Thomas sagði eftir að Lawrence var
dáinn „hann hafði lag á því, að komast í sviðsljósið með
því að flýja þáð,“ sem er gamall tyrkneskur málsháttur.
Ef til vill var 'þessi þörf hans fyrir aðdáun ( en því lýsir
itann ágætlega í sjálfsrannsóknarkaflanum) sprottin af ósk
hans að vaxa frá uppruna sínum og óttanum, sem angraði
hann stöðugt, um að hann væri falsari. Hann hafði sagt, „ef
orðspor og frægð eru byggð á falsi, eins og frægð mín“.
Og nú var hann blásinn upp og settur á pall með Alexander
ANTHONY NUTTING
mikla og Napóleon mikla og látið liggja að því, að hann
hefði einn sundrað tyrkneska heimsveldinu.
Eitt er víst, þjóðsögurnar og dýrðarljóminn styrktu hann,
en hann vann ekki aftur sjálfsvirðingu sína. Þetta var eins
og hressingarlyf, sem verkar um stundarsakir en hefur eftir
verkanir þegar áhrif þess dvína. Þetta brölt hressti hann,
en jók jafnframt þörf hans fyrir það að losna við þann
skugga, sem fylgdi honum eftir Arabíuævintýrið.
29.
Friðþæging í Arabíu.
Um sumarið 1920 versnaði aðstaða Araba og þá einkum
Feisals stórum. Þetta hryggði Lawrence mjög. Meðan hann
vann að bók sinni jók þetta enn meir á biturleika hans
gegn Bretlandi og Frakklandi og þeim mönnum, sem hann
kenndi um, að hafa svikið hina arabisku vini sína. Síðustu
mánuðina hafði hann dvalið í Öxford í All Souls Collega,
og hafði fengið þar nokkurt næði til að halda áfram með
minningar sínar. Þegar Feisal fór í útlegð, fór Lawrence á
stúfana og notfærði sér nú til fullnustu frægð sína og átti
fundi með áhrifamönnum allt frá Lloyd George og niður í
slétta þingmenn. Menn voru þolinmóðir, en gátu ekki hulið
leiðindin, sem málsvörn hans vakti. Þó var ein undantekning
— Winston Churchill, sem nú stóð til að yrði nýlendu-
málaráðherra og hafði kynnzt Lawrence á friðarfundinum,
og fengið trú á honum.
Churchill skildi betur en nokkur annar þær ástæður, sem
ollu hinum sífellda óróa í Austurlöndum. Arabiska nefndin
í Kaíró hafði á sínum tíma hafið þjóðernisáróður meðal
Araba til þess að hvetja þá til uppreisnar gegn Tyrkjum
og nú supu Bretar sjálfir seyðið af þessari sömu þjóðernis-
kennd í írak. Bretar gátu ekki búizt við því, að Arabar
gerðu mun á erlendum yfirráðum, eftir að þeir höfðu sjálfir
hvatt þá í baráttunni gegn erlendu valdi Tyrkja á sínum
tíma og hlustað með velþóknun á s|r^hróp þ^þra;, Afftþía.,
fyrir Araba.“ Sagan hafíji sýnt.líéíta méð. liinni stoðugu bar-
áttu þeirra gegn þeim vantrúuðu í Evrópu.
Bretar höfðu einnig lofað Gyðingum þjóðarheimili í
Palestínu, til þess að friða zíonista. Þótt Churchill væri
zíonistum hlynntur, vissi hann, að slík stefna og framkvæmd
C The New Amerlean Llbrarv

UNDIR FÖLSKU FLAGGI
ANNE MAYBURY
mér, mér er það ómögulegt. Ég
mundi gera það, ef ég gæti. En
ef þú skrifar henni — hún þagn-
aði, þegar hún heyrði lágan smell
og hrópaði í örvæntingu:
—■ Nigel — Halló — Halló.
En það var það sem hún óttað-
ist. Hann hafði lagt símann á.
Vonnie setti tólið aftur á og sat
kyrr nokkra stund og starði fram
fyrir sig. Hún varð að hugsa af
öllum kröftum til að gera sér Ijóst
hvar hún var. Það eitt að heyra
rödd Nigels hafði gersamlega kom
ið henni úr jafnvægi og ruglað
ana í ríminu.
Hún hallaði sér fram og kreppti
hnefana í kjöltu sér, lömuð af
þessu áfalli, sem var annað á ör-
íáum dögum. Nigel hafði hringt
til hennar og hún hafði ekki þor-
að að vera hreinskilin við hann.
Hafði Nigel hringt og skrifað
henni í Vancouver? Ef svo væri
hafði hann gert það eftir að íbúð
þeirra var lokað. Bréfin frá hon-
um lágu í póstkassanum vegna
þéss, að hún hafði ekki þorað að
láta senda póst þann, er hún fengi
á eftir sér. En al.lt hlaut þá að
hafa gerzt í síðustu viku. Það var
kaldhæðni örlaganna, að einmitt
eftir að hún hafði gefið upp alla
von um að heyra frá honum fram
ar, hafði Nigel bersýnilega reynt
að komast í samband við hana.
Hún heyrði þrusk og var rifin
upp úr vangaveltum sínum. Joss
gamli hlaut að hafa heyrt sam-
talið, því að dyrnar í stofuna
stóðu i hálfa gátt. Honum hlyti að
hafa þótt furðulegt, það sem
hann heyrði. Vonnie gat ekki
hugsað sér að skrökva meira að
svo stöddu. Hún stóð á fætur
og hljóp upp stigann. Inni her-
berginu sinu lét hún fallast á
rúmið og reyndi að hrista af sér
taugaóstyrkinn, sem greip hana.
Hvaða skýringu hafði Nigel
fram að færa? Kannski hafði eitt-
hvað staðið í vegi fyrir ást þeirra.
Eitthvað, sem hann hafði ekki
kjark í sér til að segja henni?
Kannski átti hann unnustu i Eng-
landi? Eða jafnvel eiginkonu? Tii
hugsunin særði hana, en karl-
menn voru nú einu sinni þannig.
Á ferðalögum létust þeir oft og
einatt vera piparsveinar. En ekki
Nigel! Hún gat ekki trúað að
hann væri svo óheill maður. En
auðvitað þekkti hún hann sáralít
ið og það var engan veginn ör-
uggt, að treysta rödd hjartans.
Kannski hafði hann staðið í
skilnaðarmáli og vissi ekki fyrr
en nú, hvort hann gæti tekið á
móti ást hennar. Kannski hafði
hafði hann ekki þorað að segja
henni það af ótta við viðbrögð
hennar! Ástin er oft svo einkar
brothætt og viðkvæm. Fólk skauzt
undan því að ræða málin en
treysti á hamingjuna og að fram-
tíðin leysti öll vandamál. Hafði
Nigel einnig gert það?
En hann hefði átt að þekkja
hana nógu vel til að vita, að hon-
um var óhætt að vera hreinskil-
inn. Traustið var hið sterkasta í
ástinni . .
Hvaða rétt hafði hún reynd
ar til að tala um traust? Hafði
hún sýnt honum traust og látið
hann dæma?
| Nú skildi hún, hvað hún hefði
| átt að gera. Hún hefði átt að bið.ia
Nigel að hitta sig einhvers staðar
inni í borginni. Þar hefði hún
lagt spilin á borðið og treyst þvi
að hann myndi skilja. Hann hafði
fyrir sitt leyti einnig skýringu að
gefa, sem hann vonaði að hún
myndi skilja.
Það yrði þá gagnkvæm proíun
á ást þeirra En hún hafði orðið
alveg ringluð og Nige! Iiafði ver
ið óþolinmóður. Hún var örvænt
ingarfull, en innst inni var þó
gleðin yfir því að vita, að Nigel
var hér í London.
Vonnie nam staðar við spegil-
inn, tók hárbustann og burstaði
hárið. Svo málaði hún varirnar
og púðraði sig. En henni leið engu
betur. Hún þvoði sér um hendur
og þerraði þær hægt, meðan hún
sökkti sér niður í hugsanir sínar.
Myru hafði boðizt tækifæri til
að höndla hamingjuna. Og hún
! hafði gripið það, eins og hver
skynsöm manneskja skyldi gera.
Bara að hún hefði sjálf haft
, stjórn á sér og gripið sitt tæki-
jfæri! Beðið Nigel að hitta sig ein-
hvers staðar. Hvernig átti hún nú
að hafa upp á honum meðal hinna
átta milljóna manna, sem í Lond-
on bjuggu? Hún hafði meira að
segja gleymt nafninu á fyrirtæk
inu, sem hann starfaði hjá. Hún
gæti kannski rifjað það upp við
nánari umhugsun. En þegar hann
sagði henni það, hafði það verið
svo fjarlægt, eitthvert nafn í
ókunnu landi og það hafði ein-
hvern veginn ekki skipt neinu
máli. Allt hafði horfið í skuggann
fyrir innilegri ást þeirra og hrifni
yfir því einu að vera saman.
Hún fann ósegjanlega löngun
til að komast út úr húsinu Ti!
að losna við hin? þrúgandi byrði
þess sorgarleik.:, sem hér hafði
orðið. Hún greip þunna kápu,
skipti um skó og gekk niður.
Joss gamli sat niðursokkinn i
lestur. Hann leit upp og brosti og
minnti hana enn á. að hún gæti
farið og komið þegar henni bókn
aðist. Hann hefði gjarnan viljað
skreppa með henni, en það var
bezt að vera um kyrrt, ef Vachell
lögreglufulltrúi kæmi eina ferðina
enn.
— í næstu viku, sagði hann —
verður vonandi tækifæri til að
fara með þig og sýna þér það
helzta. Ég ætla að tala við nokkra
kunningja, sem eiga börn á þín-
um aldri. En sem stendur get ég
ekkert gert.
— Við skulum ekki hugsa um
það, sagði hún þýðlega. — Ég uni
mér ágætlega, Joss frændi, og mér
finnst bara gaman að rangla um
eins og skoða mip um.
— Á þínum aldri, Myra, sagði
hann, á maður að hafa herrafylgd.
Hún hló dálítið þvingað.
— Kannski finn ég einhvern, áð
ur en ég fer.
— Meðan við tölum um unga
menn, sagði hann. — Ég hef aldr-
ei almennilega fengið botn í sam-
band þeirra Fenellu og Ralphs.
Ókunnugir eru oft glöggir á slíkt.
Hvað heldur þú? Eru þáu hrifin
hvort af öðru?
—Ef svo væri hlytu þau að
segja þér það.
— Eg veit það ekki, sagði hann
dapurlega. — Öðru hverju finnst
mér þau elska hvort annað, en
ÚTVARPIÐ
Fimmtudagur 10. febrúar
7.00 Morgunútvarp 12.00 Hádegis
útvarp 13.00 Á frívaktinni. Eydís
Eyþórsdóttir =tjórnar óskalaga-
Iþætti fyrir
sjómenn.
14.40 Við, sem
heima sitjum. 15.00 Miðdegisút-
varp. 16.00 Síðdegisútvaro 18.00
Segðu mér sögu. Sigríður Gunn
laugsdóttir og Bergþóra Gústafs
dóttir stjórna jætti fyrir yngstu
hlustendurna. 18.20 Veðurfregnir
18.30 Tónleikar 19.30 Préttir 20.
00 Daglegt mál Árni Böðvarsson
flytur þáttinn 20.05 Gestur í
útvarpssal: Fiðluleikarinn lon
Voicu frá Rúmeníu leikur 20.25
Bréf til bænda og neytenda Árni
G. Eylands flytur fyrri hluta
erindis. 20.50 Sinfóniuhljómsveit
ísiands og söngsveitin Filharmon
ia halda hljómleika i Háskólabíói
22.10 Fréttir og veðurfregnir.
22.30 Átta ár í Hvíta húsinu. 22.
50 Djassþáttur Ólafur Stephen-
sen kynnir. 23.10 Bridgeþáttur.
Hjalti Eliasson og Stefán Guð-
johnsen ræðast við. 23.35. Dag
skrárlok.
Föstudagur 11. febrúar.
7.00 Morgunútvarp. 12.00 Hádegis
útvarp. 13.15
Lesin dagskrá
næstu viku.
13.30 Við vinnuna: Tónieikar. 14.
40 Við, sem heima sitjum. Sig-
ríður Thorlacius les skáldsöguna
„Þei, hann hlustar" eftir Sumner
Locke Elliot (12). 15.00 Miðdeg
isútvarp. 16.00 Síðdegisútvarp. 17.
00 Fréttir. 17.05 Tónlist á atómöld
Þorkell Sigurbjörnsson kynnir
nýjar músikstefnur. 18.00 Sann
ar sögur frá liðnum öldum. Sverr
ir Höimarsson les söguna um
manninn, sem áfrýjaði til keisar
ans. 18.20 Veðurfregnir. 18.30
Tónleikar. 19.30 Fréttir. 20.00
Kvöldvaka. M. a.: Stórviðri á
þorra 1925. Lárus Salómonsson
lögregluþjónn rifjar upp eigin
minningar frá „Halaveðrinu" svo
nefnda. Minningar um Guðmund
dúllara. Séra Jón Skagan æviskrá
ritari segir frá kynnum sinum af
sérstæðum manni. 21.30 Warps
sagan: „Dagurinn og nóttin“ eft
ir Johan Bojer. Þýðandi: Jó-
hannes Guðmundsson. Lesári:
Hjörtur Pálsson (1). 22.00 Frétt
ir og veðurfregnir. Lestur Passíu
sálma (5). 22.20 íslenzkt mál.
Ásgeir Blönda) Magnússon cand.
mag. flytur þáttinn. 22.40 Nætur
hljómleikar: Tvö verk eftir Rich
ard Yardumian. 23.36 Dagskrár-
lok.
morgun
t:
Eóa