Tíminn - 27.02.1966, Qupperneq 5

SUNNUDAGUR 27. febrúar 1966
Útgefandt: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þörarinn
Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson. Aug-
lýsingastj.: Steingrimur Gíslason. Ritstj.skrifstofur 1 Eddu-
húsinu, simar 18300—18305. Skrifstofur. Bankastræti 7 Af-
greiðslusimi 12323. Auglýsingasimi 19523. Aðrar skrifstofur,
simi 18300. Áskriftargjald kr. 95.00 á mán. lnnanlands — í
lausasölu kr. 5.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h.f.
Landgrannið allt
ólafur Jóhannesson og nokkrir aðrir þingmenn Fram-
snknarflókksins hafa nú flutt þingsályktunartillögu þess
efnis, að Alþingi kjósi 7 manna nefnd til þess að vinna
með ríkisstjóminni að því að afla viðurkenningar á
rétti íslands til landgrunnsins alls, svo sem stefnt var að
með lögum um vísindalega verndun fiskimiðalandgrunns
ins frá 1948 og í samræmi við ályktun Alþingis og
yfirlýsingu ríkisstjórnarinnar 1961.
Tillaga þessi er að sjálfsögðu flutt til þess að freista
þess að vekja málið úr því dauðadái, sem það hefur verið
í síðustu sex eða sjö árin síðan ríkisstjórnin gerði afsals-
samninginn við Breta. Þá hét stjórnin því að vinna áfram
að útfærslu landhelginnar, en hefur gengið á það heit.
Þessu dauðadái málsins verður hins vegar ekki unað
lengur. Fjölmargir aðilar hafa skorað einróma á Alþingi
og stjórn að hefjast handa, síðast nýlokið fiskiþing. All-
ar skýrslur, þ.á.m. alþjóðleg rannsóknarskýrsla, sem Jón
Jónsson, fiskifræðingur. hefur birt, sýnir og sannar, að
þorskstofni okkar stafar enn geigvænlegasta hættan af
veiði erlendra togara á ungfiski á landgrunninu utan nú-
verandi landhelgislínu. Meiri friðun þessara svæða verð-
ur að tryggja, og hún verður varla tryggð nema að viður-
kenndum yfirráðum íslendinga sjálfra. svo að þeir
geti sett haldbærar friðunarreglur. Mál þetta er allt
ítarlega rökstutt í greinargerð þessarar tímabæru tillögu.
Vinnuafl við álver
í skrumgrein Jóhanns Hafstein, iðnaðarmálaráðherra,
um hagsbætur íslendinga af því að leyfa hér erlent ál-
ver samhlíða Búrfellsvirkjun segir hann svo, þegar hann
er að gylla, hve lítið vinnuafl verksmiðjan þurfi:
„Vinnuafl til rekstrar álbræðslu, 500 manns, verður
þannig 6.2% af aukningu næstu fimm ára. en 2.9% af
aukningu næsta áratugs” (þ.e. aukningu mannaflans á
vinnumarkaði).
Með þessu er ráðherrann að segja mönnum, að ekki
þurfi að óttast, að álverið taki teljandi vinnuafl frá þjóð
aratvinnuvegunum. Og þegar hann er að gylla það, hve
álver gefi mikinn gjaldeyri á starfsmann, svo miklu
meiri en t.d. fiskveiðar, þá reiknar hann með þessari
starfsmannatölu og fær háa útkomu.
En hvernig sem Jóhann finnur sína tölu, þá er hitt
víst, að Norðmenn hafa fundið aðra tölu starfsmanna í
álveri. Þeir vita það, sem fer fyrir ofan garð og neðan
hjá Jóhanni, að við álver eru fleiri starfsmenn bundnir
en þeir, sem vinna innan veggja verksmiðjunnar. Vegna
versins þarf marga aðra þjónustu, sem krefst mannafla.
í grein, sem Gísli Guðmundsson, alþingismaður, skrif-
aði í Dag um nýtt 100 þús. tonna álver í Húsnesi í Nor-
sgi, byggt og rekið af sama álhring.og hér á að semja
við, eru kaflar úr skýrslu norsku stjórnarinnar um mál-
ið. Þar segir á einum stað:
„Vakin er athygli á því (í skýrslu norsku stjórnarinn-
ar) að 100 þús. tonna aluminiumverksmiðja sé atvinnu-
leg undirstaða (grunnlag) 8—10 þús. manna byggðar að
minnsta kosti."
Eins og allir vita hlyti a.m.k. þriðjungur þessara 8—10
þús. manna að vera fólk, sem ynni beinlínis í þágu ál-
framleiðslunnar eða svo sem 3 þús. manns. og þótt hér
yrði ekki nema 60 þús. tonna álver, getur sú tala varla
farið niður úr 2 þúsundum, eða fjórföld tala Jóhanns.
Þetta er enn eitt dæmið um blekkingar Jóhanns og
reýk þann, sem maðurinn veður.
TÍMINN
Walter Lippmann ritar um alþjóðamál:
Tiltrú til Bandaríkjamanna eykst
ekki við auknar skuldbindingar
Varhugaverður misskilningur Rusks utanríkisráðherra
KANNANIRNAR í öldunga-
deildinni hafa að verulegu leyti
snúizt um, hvort ríkisstjómin,
sem segist vilja umsamda lausn
á Vietnam, hafi í raun og veru
einskorðað sig við stefnu, sem
krefjist skilyrðislausrar uppgjaf
ar óvinanna. Þessi spurning er
undirrótin að hinum miklu
áhyggjum öldungadeildarþing-
mannanna. Og hún veldur einn
ig tvímælalaust miklum áhyggj-
um meðal þjóðarinnar.
Spurningunni var aldrei svar
að ákveðið í yfirheyrslunum.
Taylor hershöfðingi og Rusk
útanríkisráðherra héldu fast
við þann framburð sinn, að rík-
isstjómin heyi takmarkaða
styrjöld, tilgangurinn sé tak-
markaður og markmiðin og
ríkisstjórnin reyni í einlægni
að fá Hanoimenn til viðræðna
og samninga.
ROBERT KENNEDY öldunga
deildarþingmaður varð til þess
að setja fram beina og ák^eðna
spurningu um, hvort ríkis-
stjórnin sé reiðubúin að ræða
við þá, sem barizt er gegn á
vígvellinum. Okkur varð þegar
ljóst af viðbrögðum þeirra
Bundys, Balls og Humphreys,
að ríkisstjórnin er ekki reiðu-
búin að ræða við þá, sem bar-
izt er við á vfgvellinum. Hún
vill ræða við Hanoi-menn, en
ekki Viet Cong, nema viður-
kennt sé, að Viet Cong sé
ekkert annað en verkfæri rík
isstjórnarinnar í Hanoi.
Þessi afstaða er í raun og
veru krafa um skilyrðislausa
uppgjöf Viet Congs, sem þó
leggur til að minnsta kosti þrjá
fjórðu hluta af herafla and-
stæðinga okkar á orrustuvöll-
unum. Þetta er einnig krafa
um skilyrðislausa viðurkenn-
ingu á ríkisstjórn Kys hershöfð
ingja sem eina pólitíska aflinu
í Suður-Vietnam.
Enginn getur haldið fram, að
hann sé hlynntur umsaminni
lausn á stríðinu nema hann
sé reiðubúinn að semja við
alla helztu andstæðingana, sem
virkan þátt taka í bardögum.
Kennedy öldungadeildar-
þingmaður kemur beint að
kjarna málsins þegar hann
beinir athygli manna að þeim
einfalda sannleika, að ef ríkis-
stjórnin vilji á annað borð
samninga verði hún að semja
við óvinina, sem við stöndum
andspænis á vígvöllunum.
AÐ MÍNU áliti þýðir þetta
ekki, að Bandaríkjamenn eigi
sjálfir að semja við Viet Cong
í þeim tilgangi að mynda sam-
steypustjórn í Suður-Vietnam.
Um samningalausn í stríðinu
f Suður-Vietnam verða Suður-
Vietnamar sjálfir að semja, og
stefna okkar hlýtur að verða
að miðast við að forðast á all-
an hátt að koma í veg fyrir
það. Við verðum að hætta að
beita áhrifum okkar og a-
stoð til stuðnings Ky hershöfð-
ingja einum, sem neitar að
semja. Skilyrði til umsamins
friðar í Suður-Vietnam hafa ver
ið fyrir hendi lengi, örskammt
undir yfirborðinu.
KY, forsætisráðherra
Niðurstaða samninga yrði
sennilega einhvers konar sam-
steypustjórn, sem mynduð yrði
til þess að framkvæma al-
mennar kosningar. Slík ríkis-
stjórn yrði auðvitað véik fyrir
vélabrögðum harðlínu-komm-
únista í Hanoi og Peking. Svo
erfitt og óaðlaðandi, sem þetta
kann að reynast, yrði það þó
miklu betra en ótakmarkað
stríð til þess að knýja fram skil
yrðislausa uppgjöf. Ekki má
heldur gleyma því, að eftir sem
áður stæði okkur opið eina
raunverulega hlutverkið, sem
við höfum að mínu viti nokk-
um tíma haft að gegna í Suð-
austur Asíu. En það er að
leggja fram þau gögn og gæði,
sem sameinað Vietnam —
sennilega undir forustu Ho Chi
Minh, þar sem hann er eini
þjóðarleiðtoginn í landinu —
þarf á að halda til að vera
hlutlaust og hernaðarlega óháð
Kína.
FYLGISMENN stefnunnar,
sem nú er fylgt, ættu að kynna
sér vel og gaumgæfilega grein-
ina, sem Hanson Baldwin skrif-
aði í New York Times á mánu-
daginn var. Þar er fjallað um
ástand virkra hersveita okkar,
eins og það nú er. Baldwin
er ekki aðeins einn af færustu
samtíma blaðamönnunum, sem
um hermál skrifa, heldur hef-
ur hann einnig verið og er
efalaust enn mjög herskár í rök
ræðum um Vietnam.
Baldwin segir, að „her Banda
ríkjanna er að verða uppi-
skroppa með þjálfaðar og
starfsbúnar hersveitir, og allur
tiltækur herafli er hættulega
þunnskipaður og dreifður í
Vietnam og annars staðar . .
að binda yfir 200 þúsund her-
menn í Vietnam og öflugan
flugher og flota þeim til styrkt-
ar, halda tveimur herdeildum
f Kóreu, meira en fimm her-
deildum í Evrópu og fámenn-
ari liðsafla víða annars staðar,
þar á meðal í Dominikanska
lýðveldinu, hefur fækkað svo
hermönnum í Bandaríkjunum
sjálfum, að þar er varla um
annað að ræða en þá, sem ver-
ið er að þjálfa.
ÞESSI athugasemd ætti að
rifja upp fyrir forsetanum þá
óþægilegu spurningu, hvort
hann geti lengi úr þessu neit-
að herstjórninni um að kveðja
til herþjónustu takmarkað vara
lið. Ennfremur vekur þetta upp
þá spurningu, hvort Rusk utan-
ríkisráðherra sé ljóst, að
við séum skyldugir að gegna
um fjörutíu hernaðarlegum
skuldbindingum erlendis og
við verðum að vera við því
búnir að sinna þeim öllum.
Hvernig getur bandaríska þjóð
in borið fullt traust til ríkis-
stjórnar, sem eykur á skuld-
bindingar sínar í jafn ríkum
mæli og Rusk utanríkisráð-
herra gerir, andspænis því
ástandi hersins, sem Hanson
Baldwin lýsir?
Grein Baldwins gefur okkur
einnig tilefni til að spyria,
hvort Rusk utanríkisráðherra
geri sér grein fyrir, hvað hann
er að segja, þegar hann stag-
ast á því við okkur, að tiltrú
bandalaganna, sem við erum í
víðs vegar um heim, sé í húfi
í Vietnam. Trúir hann því í
RUSK
raun og veru, að mat Evrópu-
manna á okkur sem bandaþjóð
hækki þegar við verðum að
kveðja æ fleiri fullþjálfaða her-
menn heim frá Evrópu og
senda þangað í staðinn fyrir
óþjálfað lið?
Rusk utanríkisráðherra hefur
orðið fastur í þeirri snöru að
láta sér sjást yfir, að tiitrúin
til bandalags okkar ákvarðast
ekki af því, hvað Bandarfkja-
menn eru fúsir til að gera, held
ur hvað þeir eru í raun og
sannleika fúsir tii og færir um
að gera.