Tíminn - 03.04.1966, Qupperneq 5

SUNNUDAGUR 3. apríl 1966
TÍMINW
5
Ötgefandl: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæindastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þðrarínsson (áb). Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjómar: Tómas Karlsson. Aug-
lýsingastj.: Steingrfmur Glslason. Ritstj.skrifstofur i Eddu-
húsinu, símar 18300—18305. Skrifstofur, Bankastrætl 7. Af-
greiðBlusfmi 12323. Auglýslngasími 19523. Aðrar skrifstofur,
sími 18300. Askriftargjald kr. 95.00 á mán. Innanlands — í
lausasölu kr. 5.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA hf.
ViD þjóðin láta
auka verðbólguna?
Ólafur Tbors lýsti því yfir fyrir rúmum þrem árum, að
tækist ekki að stöðva verðbólguna, væri allt annað unnið
fyrir gýg. í framhaldi af þessu var það helzta loforð
stjórnarflolckanna fyrir síðustu þingkosningar að stöðva
verðbólgtám. Reyndin hefur orðið sú, að síðan Bjami
Benediktsson tók við stjómarforustu haustið 1963, hef-
ur verðbólgan magnazt hraðar en nokkru sinni fyrr.
Um þetta sagði Ólafur Jóhannesson í vantraustsum-
ræðunum m.a.:
„Afleiðingar hinmar geigvænlegu verðbólguþróunar
blasa við í öllum áttum. Þær bitna auðvitað á al-
menningi, sem á í vök að verjast vegna vaxandi dýrtíð-
ar og horfir fram á lífskjararýrnun af hennar völdum.
Það er launamönnum sívaxandi áhyggjuefni, hvernig
þeir eigi að sjá sér og sínum farborða, láta tekjumar
hrökkva fyrir nauðþurftum. Það er óreiknandi dæmi,
hvernig þeir lægst launuðu komast af. Bilin á milli þjóð-
félagsþegnanna breikka, hinir ríku verða ríkari, en hin-
ir fátæku fátækari. En þó kemur e.t.v. síðar röðin að
þeim ríku, því að verðbólgan hefur sama eðli og bylt-
ingm, að hún étur sín eigin böm. Byggingarkostnaður-
inn leggst á unga fólkið eins og ok. Fjáriögim marg-
faldast, skattabyrðin þyngist stöðugt, en allt er þó kórón-
að með því, að greiðsluhalli er hjá rfkisstj. tvö síðustu
árin. Hvar finnast dæmi slíks? Aöeiðingar verðbólgttnn-
ar þjaka framleiðsluatvinnuvegina og eyðileggja rekstr-
argrundvöll hverrar atvinnugreinariimar á fætur aim-
arri. Það er alvarlegast, því að þeir em sá grundvööur,
sem afkoma Iandsmanna byggist á. Það liggja fyrir
margir vitnisburðir um versnandi afkomu, haílarekstur
og jafnvel yfirvofandi framleiðslustöðvun hjá helztu at-
vinnuvegunum. Þeir vitnisburðir eru ekki aðeins hjá
einstökum atvinnurekendum, heldur og frá fundum
þeirra og fyrirsvarsmönnum stéttarsamtakanna".
Ólafur vitnaði síðan í samþykktir ýmissa félagssam-
taka þessu til áréttingar, en þó ætlaði ríkisstjómin samt
ekki að hefja neitt viðnám. I stað þess ætlar hún að bæta
gráu ofan á svart og stofna til stórframkvæmda með at-
beina erlends fjármagns á því svæði, þar sem þenslan
er mest og vinnuaflsskortur tilfinnanlegastur. Það er
augljóst mál, að slíkt hlýtur að verka eins og olía á eld.
Það er vissulega lágmarkskrafa, að þeir flokkar, sem
lofuðu þjóðinni að stöðva verðbólguna fyrir seinustu
þingkosningar, gefi henni tækifæri til að segja álit sitt
á einum stærsta samningi, sem hefur verið lagður fyr-
ir Alþingi, — samningi, sem er ekki aðeins stórkost-
lega gallaður, heldur hefur þær óhjákvæmilegu afleið-
ingar, eins og allt er nú í pottinn búið, að verðbólgan
hlýtur að magnast meira en nokkurn tíma fyrr.
*
Alit Landsbankans
í áliti, sem Landsbankinn hefur birt um verðtrygg-
ingarfrumvarp ríkisstjórnarinnar, era leidd rök að því,
að eina örugga leiðin til að verðtryggja spariféð sé að
stöðva verðbólguna. Landsbankinn leggur því höfuð-
áherzlu á stöðvun hennar. Ríkisstjómin er á öðru máli
Hún ræðst þvert á móti í aðgerðir ,sem era líklegar til
að auka verðbólguna meira en nokkum tíma fyrr.
Walter Lippmann ritar um alþfóðamál:
Nauösynlegt að taka vestrænt
samstarf til endurskoðunar
Utanríkisstefna Bandaríkjanna er orðin á eftir tímanum
FYRIR laglega tilviljun höf-
um viS upp á síðkastið verið
knúðir til að fara að ræða tvö
undirstöðuatriði utanríkis-
stefnu akkar. Annað þessara
undirstöðuatriða er einangr-
un Kína, hitt er starfsemi og
ætlunarverk Atlantshafsbanda-
lagsins í Evrópu.
Það er tilviljun, að de Gaulle
skuli hafa vakið máls á því at-
riðinu, sem Evrópu snertir, ein
mitt í sama mund og Fulbright
öldungadeildarþingmaður hóf
umræður um Kína. En hitt get-
ur ekki talizt tilviljun, að
stefna okkar í þessum tveimur
mikilvægu atriðum skuli ein-
mitt á sama tíma sýna öli ein-
kenni þess, að hún sé alls ófull-
nægjandi.
Stefnan í þessum tveimur
atriðum var mótuð. nokkurn
veginn á sama tíma. Afstaðan
til Kínamálanna var tekin þeg-
ar Mao Tse-tung rak Chiang
Kai-shek á burt af meginlandi
Kína árið 1949. Stefnan í Evr-
ópumálinu var mörkuð árið
1948, þegar Bandaríkin réttu
Vestur-Evrópu við með
MarshallJhj álpinni og áréttuðu
það átak með hernaðartrygg
ingu Atlantshafsbandalagsins.
Þessar tvær stefnumarkanir
voru meginskerfur Bandaríkja-
manna til að leysa aðsteðjandi
vanda og bægja frá óreiðuhytt-
um eftirstríðsáranna.
OKKUR þarf engan veginn
að koma á óvart þó endurskoð-
un þessara stefnuatriða geri á
góma að átján árum liðnum
friá mótun þeirra. Bæði þessi
stefnuatriði eru nú orðin úr-
eit. Viðburðirnir eru þegar
hlaupnir fram úr þeim á rás
sinni. Bæði stefnuatriðin hafa
lokið sínu upphaflega hlutverki
og bæði þarf að endurskoða
og endurmóta, ef stjórn lands
okkar á að tileinka sér utan-
rikisstefnu, sem annar sínu
hlutverki eins og heimur-
inn er orðinn í dag.
Heimurinn er í dag orðinn
allur annar en hann var árið
1948. Kommúnistabylting í As-
íu er búin að staðfesta
og sanna tök sín í Kínaveldi
á meginlandinu. Japan er kom-
ið vel á veg með að rétta við
og ná stórveldisaðstöðu á ný.
Rauða-Kína var vanmáttugt
fylgiríki Sovétríkjanna, en á nú
í hatrömmum átökum við þau.
Evrópuþjóðirnar, sem voru
um þetta leyti örmagna eftir
ósigur og hersetu, hafa tekið
stórkostlegum framförum.
Þetta á ' við bæði um Austur-
og Vestur-Evrópu. Bandaríkin
voru ein um kjarnorkuvopn og
þessi sérstaða var enn í fullu
gildi þegar Atlantshafsbanda-
lagið var stofanð, en henni er
ekki framar til að dreifa. Sovét
ríkin eru nú orðin kjarnorku-
stórveldi, en jafnframt er varð-
veizla friðarins öllu brýnna
hagsmunamál Sovétmanna en
flestra annarra þjóða, eins og
Adenauer hefur bent á.
FURðULEGT mætti því
heita, ef ekki væru bornar
fram kröfur um að stefna eftir-
stríðsáranna væri tekin til end
urskoðunar og endurmótunar.
Grunnfært og skammsýnt sjón-
armið væri áð halda, að stefna
okkar í Asíumálum gæti enn
staðið óhögguð, ef ekki hefðu
komið til fáeinir kredduibundn-
ir skólamenn og öldungadeild-
arþingmenn, og. ..Evxópustefna
okkar gæti enn verið í fulu
gildi, ef de Gaulle hefði ekki
komið til skjalanna.
Þeir, sem tala og skrifa á
þennan hátt, ættu að reyna að
gera sér ljóst, að eftir sér-
hverja styrjöld ke'mur að því,
— svona 12-20 árum síðar —
að sáttmálar eftirstríðsáranna
fara út um þúfur.
Fimmtán árum eftir fyrri
heimsstyrjöldina brustu sátt-
málar eftirstríðsáranna, þegar
Hitler komst til valda árið
1933. Um 13 árum eftir borg-
arastyrjöldina hér í Bandaríkj-
unum lauk endurreisnartíma-
bili eftirstríðsáranna að Tild-
en-kosningunum afstöðnum.
Skipanin, sem komið var á í
Evrópu eftir orrustuna við Wat
erloo, fór út um þúfur um 1830.
Þetta fer alltaf á sama veg.
Skipan eftirstríðsáranna fer út
um þúfur vegna þess, að um
það bil 15 árum eftir stríðslok
er váxin upp ný kynslóð manna
og komin til valda og áhrifa.
ÞRÁTT fyrir þetta hafa þau
undur gerzt, að ríkisstjórn
Johnsons forseta hefur látið
sér nægja að verja stefnu eft-
irstríðsáranna í stað þess að
búa sig undir óhjákvæmilega
endurskoðun^ hennar og um-
breytingar. Árangurinn er sá,
að ríkisstjórn Johnsons hefur
glatað — og raunar afsalað
sér — frumkvæðinu í utanrík-
ismálunum, og er sár og móðg-
uð yfir því, að fjöldi fólks, bæði
heima fyrir og eriendis, skuli
vera að klifa á erfiðum og
þreytandi spurningum.
Þegar svona stendur á er rík
isstjórnin ekki að keppast við
meðferð vandamálanna, heldur
r- eins og Marshall hershöfð:
ingi komst að orði „að berjast
gegn vandanum“ í stað þess
að reyna að leysa hann.
ÞANNIG gengur þetta. í
stað þess að leggja fram uppá-
stungur um endurnýjun vest’
rænna samtaka til„þess .að gera
þau varanleg og við hæfi nú-
tímans, barmar ríkisstjórnin
sér undan þvi, að de GauIIe
sfculi varpa vandanum fram í
dagsljósið.
Hvers vegna höfum við
Bandaríkjamenn ekki sjálfir
borið fram okkar eigin tillögur
um breytingu Atlantshafs-
bandalagsins í nútímahorf?
Hvers vegna sitjum við súrír
á svip með hendur í skauti og
heimtum, að de Gaulle hers-
höfðingi skýri sínar uppástung-
Framhald á bls. 11.
Fylgjast þeir bezt með tímanum? Myndm var tekin af þeim Adenauer og de Gaulle, er þeir ræddust
við í Paris fyrir skömmu.
i