Vísir - 25.11.1974, Qupperneq 6

6
Vfslr. Mánndagnr 25. nóvember 1*74.
VÍSIR
(Jtgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Rit§tjórnarfulltrúi: Haukur Helgason
Áuglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannessc-i
Auglýsingar: Hverfisgötu 44. Simar 11660 86611
Afgreiösla: Hverfisgötu 44. Simi 86611
Ritstjórn: Siðumúla 14. Simi 86611. 7 llnur
Áskriftargjald 600 kr. á mánuði innanlands.
í lausasölu 35 kr. eintakið. Blaðaprent hf.
Sárið gróið
Ford Bandarikjaforseti og Bresnjev leiðtogi
Sovétrikjanna náðu i gær mikilsverðum árangri á
fundi i Vladivostok i Sovétrikjunum. í sameigin-
legri yfirlýsingu segir, að báðir aðilar samþykki
að draga úr smiði eldflauga og eldflaugaodda.
Þessi góða niðurstaða kom nokkuð á óvart. Með
henni vakna bjartar vonir um framfarir i
friðarátt. Áður var talin hætta á, að vigbúnaðar-
kapphlaupið mundi magnazt um allan helming
næsta ár.
Nú eru likur til, að samningar takist fyrir tima-
bilið 1977 til 1985 og samningum verði framhaldið
eftir 1985.
Fulltrúar risaveldanna munu hittast i Genf i
janúar, og munu þeir hafa um sex mánuði til að
ganga frá tæknilegum atriðum. Bresnjev kemur
til Washington i júni næstkomandi og undirritar
samninga.
Þá urðu leiðtogarnir sammála um yfirlýsingu
um ástandið i Mið-Austurlöndum þess efnis, að
báðir aðilar muni gera allt, sem á þeirra valdi er,
til að stuðla að lausn. Hún á að byggjast á sam-
þykkt Sameinuðu þjóðanna, þar sem krafizt er
brottflutnings ísraelsmanna frá hernunidu
svæðunum, er þeir tóku i sex daga striðinu. Þar
er einnig gert ráð fyrir, að Geníarráðstefnunni
um Mið-Austurlönd skuli haldið áfram eins fljótt
og unnt er. Ráðstefnan skuli vera mikilvægur
þáttur i þvi að fundin verði réttlát og varanleg
lausn og friður verði i Mið-Austurlöndum.
Kissinger utanrikisráðherra Bandarikjanna
mun hafa beðið Sovétmenn um meiri tima til að
reyna að finna lausn á þeim vanda, sem ísraels-
menn og Bandarikjamenn eru i, eftir að leiðtogar
Arabarikjanna viðurkenndu Frelsishreyfingu
Palestinu sem hinn eina réttmæta fulltrúa fyrir
hernumdu svæðin á vesturbakka árinnar Jórdan.
Nú á Frelsishreyfingin, sem Arafat stjórnar,
að fá fulltrúa i viðræðunum i Genf. Það er i sam-
ræmi við þá samþykkt allsherjarþings Sam-
einuðu þjóðanna, að Frelsishreyfingin fékk
fulltrúa i umræðum um Mið-Austurlönd fyrir
skömmu.
Leiðtogarnir, Ford og Bresnjev, voru hins veg-
ar varkárir i yfirlýsingu varðandi viðræðurnar i
Vin, en þar er f jallað um minnkun vigbúnaðar i
Mið-Evrópu.
í yfirlýsingu þeirra segir aðeins, að báðir
aðilar muni reyna að finna úrræði, en ekki er
skýrt frá, hvers konar úrræði það kynnu að
verða.
Fundurinn i Vladivostok er einhver mikilvæg-
asti viðburður i viðleitni i friðarátt. Hann sýnir,
að „þiðan” heldur áfram.
Margir höfðu óttazt, að þróunin hefði snúizt við
og væri aftur i átt til gamla „kalda striðsins”.
Árekstrar risaveldanna i Mið-Austurlöndum i
fyrra, þar sem báðir aðilar flæktust óbeint i strið
ísraelsmanna og Araba, ollu sári, sem hefur
tekið sinn tima að gróa.
Það er vonandi fullgróið.
-HH.
Fyrstu rigningar vetr-
arins á Kýpur komu
núna fyrir viku. Tjöld og
hriplekir skúrar reynd-
ust þá ekki haldgóð vörn
þeim þúsundum flótta-
manna, sem heimilis-
lausir hafa verið síðan
Tyrkir gerðu innrás sina
á eyjuna i júli.
Samtals eru taldir um tiu
þúsund griskættaðir Kýpurbúar,
sem hirast i búðunum I herstöð
Breta i Dhekelia á suðurströnd
eyjarinnar. Jafnmargir tyrk-
neskrar ætta hafast við i herstöð
brezka flughersins I Episkopi á
suðvesturhluta Kýpur.
Þessi fjöldi er þó aðeins brot
þeirra, sem rót komst á, þegar
byltingin var gerð 15. júli gegn
forseta Kýpur, Makarios erki-
biskupi. Eins og menn muna
gerðu Tyrkir innrásina i kjölfar
uppreisnarinnar til þess að
„koma á lögum og reglu”, þótt
grlskættaðar Kýpurstúlkur, sem
Tyrkjadátar nauðguðu, eða
kaupmenn, sem máttu varnar-
lausir horfa á þá ræna verzlanir
þeirra, kunni ef til villa að lita
öðrum augum á.
Þegar Tyrkir gengu á land á
norðurströnd eyjarinnar þann 20.
júli, hröktust um 200 þúsund
griskættaðir eyjarskeggjar
undan þeim suður á bóginn. Það
er um helmingur griska Ibúahlut-
ans.
Enn eru um 25 þúsund
tyrkneskir Kýpurbúar — sem er
um fimmtungur Kýpur-Tyrkja —
er hefst við á þeim hluta eyjar-
innar, sem Grikkir hafa á valdi
sinu. Dag hvern finna einhverjir
þeirra sér smugu til að laumast
yfir á norðurhlutann, svo að þeim
fer fækkandi smám saman.
Stórátak hefur verið gert af
hálfu Kýpurstjórnar, brezkum
herstöðvaryfirvöldum og alþjóða-
samtökum til að tryggja flótta-
fólki eyjarinnar, að séð verði
fyrir brýnustu nauðsynjum
þeirra að minnsta kosti á næsta
ári.
Kýpurstjórn hefur skuldbundið
sig til að leggja 25 milljón
sterlingspund af mörkum til áætl-
unar er felur I sér aðstoð við
griskættaða flóttamenn og
atvinnulausa á næstu tólf
mánuöum. Hún hefur þó neyðzt til
að gripa til launalækkana og
niðurskurðar á almennum
tryggingum.
Sameinuðu þjóðirnar hafa aflað
milljóna dollara til flóttamanna-
hjálparinnar og brezk yfirvöld
hafa varið milljónum
sterlingspunda til að fæða flótta-
fólkið og skjóta yfir það
bráðabirgðaskjólshúsi.
En vandamálið er of stórt I
Tyrkja. Þeir hafa flestir lagt
mikið að sér við að aðstoða
meðbræður sina I búðunum.
Búðir þessar hefur brezki herinn
annars notað fyrir flokka, sem
sendir hafa verið til Kýpur til
þjálfunar.
Flóttamannaaðstoð stjórnvalda
eyjarinnar hefur slegið upp
tuttugu tjaldbúðum við
suðurströndina til að skýla flótta-
fólkinu fyrir veðri og vindum.
vonazt til að fá tvo brauðhleifa á
viku til áð bæta sér upp nauman
matarskammt annan.
Ef skimað er um Ibúðarhverfin
i Nicosiu, þá blasa við þvottar á
svölum og þvottasnúrum I
bakgörðum. Þetta er glöggt
merkium tilveru flóttafólks, sem
fengið hefur inni hjá vinum,
vandamönnum eða bara gest-
risnum löndum sfnum. Þeir eiga
þó I erfiðleikum með að verða sér
úti um atvinnu. Fatnaður er af
skornum skammti og þvo verður
daglega þessar fáu spjarir, sem
hver og einn á til að skýla nekt
sinni.
Miklar birgðir af notuðum
fötum hafa verið látnar af
höndum rakna við alþjóðlega
rauða krossinn. Yfirvöld á
staðnum og griski rauði krossinn
hafa sagt: „Allir munu fá skjól-
flikur til að klæða af sér kuldann i
vetur.”
í flóttamannabúðunum dvelja
lika tuttugu Bretar, sem biða
þess, að þeir geti snúið aftur til
eigna sinna i Famagusta og
Kyreniu, en þær eru á valdi
Griskættað flóttafólk, sem orðið
hefur að leita hælis i Nicosiu.
Mega. þar sáttir þröngt sitja og
hver og einn að hreiðra um sig á
fletum, þar sem hann finnur gólf-
rými til.
Sumar þessar búðir eru þó
staðsettar nærri flutningsleiðum,
tyrkneska hersins og enginn
hefur viljað flytjast I þær, svo að
þær standa auðar. Kjósa
flóttamennirnir heldur að dvelja I
skjóli brezka setuliðsins.
Dagblöðin á Kýpur reyna að
halda við voninni i þeim, sem
flúðu norðurhlutann. Þau spá þvi,
að einn daginn náist
samkomulag, sem feli i sér, að
tyrkneski herinn verði á burt, og
flóttafólkið geti snúið hvert til
sins heima.
En tyrkneskar fjölskyldur, sem
flúið höfðu að sunnan, hafa þegar
komið sér fyrir í yfirgefnum
húsum þeirra griskættuðu. Aður
höfðu þó tyrkneskir dátar látið
greipar sópa um þau.
Tyrkneski herinn hefur vikum
saman unnið að þvi að koma fyrir
jarðsprengjum og gaddavir á
vopnahlésmörkin til að aftra
Grikkjunum að snúa heim aftur
til heimila sinna og bústofna.
Allir samningar um brottför
tyrkneska hersins hljóta að biða
niðurstöðu þeirra viðræðna, sem
fram eiga að fara I Aþenu i þess-
ari viku milli Makariosar erki-
biskups og Glafkos Cleridesar,
núverandi forseta Kýpur.
sniðum til að um geti verið að
ræða riflega aðstoð.
Griskættaðar fjölskyldur, sem
flúðu þorp, er komust á vald
Tyrkjahers á norðurhluta eyjar-
innar,safnasti biðraðir fyrir utan
útvaldar verzlanir I Limasol, en
hún er aðal hafnarborgin á
suðvesturhlutanum. Þær biða
matarskammtsins. Þeirra eigið
vegarnesti er fyrir löngu uppurið.
Fjögurra manna fjölskylda getur
llllllllllll
UMSJÓN: G. P.
Tyrkneskættaðir Kýpurbúar, sem leitað hafa skjóls undir verndarvæng brezka setuliðsins af ótta við
ásókn griskættaðra. W
ÞAU HIRAST I
TJÖLDUM OG LIFA
AÐEINS í VONINNI