Vísir - 10.02.1975, Blaðsíða 13

Vlsir Mánudagur 10. febrúar 1975.
13
Dagrún Kristjánsdóttir:
Orsök eða
afleiðing?
Margt hefur veriö rætt og ntað um ofdrykkju hér á landi, sem viöar.
Eru þaö oftast strangtrúaöir bindindismenn, sem þaö gera, og þar af
leiöandi eru strangir dómar felldir yfir þeim, sem veröa vlninu aö bráö
annars vegar, en hins vegar er deilt á þá aöila, sem eiga aö rétta þessu
fólki hjálparhönd, — oftast riki eöa bæ—. Þá er oftast viökvæöiö aö
koma veröiupp einhvers konar stofnun til aö hjúkra þessu fólki, ljá þvl
þak yfir höfuðið á meöan af þvl rennur, hjálpa þvi til þess aö yfirvinna
þennan löst, veikleika, ræfildóm, eöa hvaö sem þaö er kallað annað.
Þaö er gott og blessaö aö þessu fólki sé hjálpað á þennan hátt og þaö er
vissulega nauösyn, en það sem virðist á skorta er, aö ég minnist þess
ekki aö neinum hafi dottiö I hug, aö ráöast þurfi aö rótum þessa meins
til aö nokkur von sé til aö hægt veröi aö uppræta þaö. Oftast er talaö um
aö setja þurfi vinbann svo öruggt sé aö enginn nái i þennan umdeilda
vökva, I öðru lagi þykir þaö þjóöráö aö sem flestir gangi I stúku og
bregöist þetta hvorutveggja þá er alltaf möguleiki aö komast fyrir
meinsemdina meö fortölum og predikunum um skaösemi vindrykkju
heilsufarslega.
Nú hefur þaö sýnt sig i gegnum
árin, að ekkert af þessu dugir til
aö rétta við forfallinn ofdrykkju-
mann til lengdar. Sé vinbann, þá
er von bráðar farið að brugga eða
smygla áfengi inn i landið — i enn
stærri mæli en er — ef nokkur
möguleiki er á þvi. Það eru held-
ur engin vandkvæði fyrir
stúkufólk að súpa á flösku
i laumi, ef nógu vel er með
það farið. Fortölur koma
sjaldan að meira gagni en sé
vatni skvett á gæs, ef tilhneiging-
in er sterk i vin. Þá er siðasta
hálmstráið eftir — að leiða hinum
forfallna fyrir sjónir, hve mjög
hann skaðar sjálfan sig heilsu-
farslega, og hve mikið heimilið
liöur fyrir hina hóflausU drykkju-
hneigð. Þetta er þó tilgangslaust i
flestum tilfellum vegna þess að
sá, sem drekkur hóflaust, veit að
hann er að fyrigera heilsu sinni og
lifi,það er einmitt tilgangurinn.
Hann veit lika hvaða böl hann
leiöir yfir heimili sitt með þvi að
drekka, en honum er sama. En
hvers vegna er honum sama og
hvers vegna drekkur hann frá sér
vit, heilsu og heimili? Það er
reyndar ekki hægt að draga aðra
ályktun af þessu en þá, að hér
liggi annað að baki, eitthvað sem
hvorki vinbann, skynsamlegar
fortölur eða bráðabirgðahjálp
getur læknað. Þaðþarf ekki nema
meðalgreind til að sjá, að enginn
sem er hamingjusamur, leggst i
óreglu — það getur engum gæfu-
sömum manni dottið i hug að
eyðileggja vitandi vits sjálfan sig,
heimili sitt og framtið barna
sinna. Þess vegna er eðlilegt að
llta á ofdrykkju frekar sem af-
leiðingu af einhvers konar mót-
læti, annað hvort utanað-
komandi erfiðleikum eða innri
baráttu, — sjaldnar orsök ógæf-
unnar, — i byrjun. Það sem flest-
um, sem gripa til þess að drekkja
sorgum og erfiðleikum i vini,
yfirsést, er það, að víndrykkja
deyfir aðeins I bili, hún læknar
ekki. Þessum staðreyndum er
efalaust lika veifað framan i þá er
verða ofdrykkju að bráð og þeir,
er það gera, eru efalaust hissa á
þvi, að það skuli ekki vera tekið
til greina, en gæta ekki að þvi, að
þeir sjálfir, sem ætla að lækna
hina sjúku, nota ekki heldur rétt
meðul, þvl það er ekki ráðizt að
meininu sjálfu, þ.e orsökinni fyrir
ofdrykkjunni, heldur er allri at-
hyglinni beint að afleiðingunni
þ.e. vlninu. Þætti það góð lækn-
ing, ef farið væri með sjúkling
með sprunginn botnlanga til
læknis og hann bara rimpaði
saman botnlangann og saumaði
fyrir skurðinn, en léti sökudólginn
vera i friði, þar sem hann héldi
áfram að kvelja hinn sjúka? Nei,
fyrst að botnlanginn er orsök
sjúkleikans, þá er hann fjarlægð-
ur, það er það eina sem dugar.
Eins þarf að fara að með of-
drykkjusjúklinga — það dugar
ekki að fela flöskuna, hægt er að
ná I aðra — álika tilgangslaust er
að vera með fortölur og skynsam-
legar röksemdafærslur, það eru
aðeins orð, sem snerta ekki sjálft
meinið eða orsökina. Það hlýtur
að vera eitthvað að hjá þeim, sem
Suðurlandsbraut 2 Reykjavik. Sími 82200
Hótel Esja, heimiliþeirra er Reykjavik gista
Fyrstur meó
fréttimar
VtSIR
vilja helzt ekki sjá veröldina
öðruvisi en I þoku — geta ekki
horfzt i augu við staðreyndir.
Sálarstyrkur fólks er misjafn og
það, sem einn getur, er ókleift
öðrum, þess vegna getum við
engan veginn dæmt þann, sem
bugast undir þvi oki, sem á hann
er lagt. Likamsþrek er einnig
mjög mismikið. Sumum er gefið
hvort tveggja, öðrum hvorugt,
enn aðrir hafa hlotið annaðhvort.
Eitt enn verður llka að skilja og
það er að enginn GETUR DÆMT
ANNAN RÉTTLATLEGA.
VEGNA ÞESS AÐ VIÐ ERUM
EKKI HANN. Við erum við, með
okkar viðhorf, okkar skoðanir,
kringumstæður, tækifæri og ef til
vill hefur okkur, sem hneyksl-
umst á ofdrykkjufólki, verið
GEFIÐ meira lán, meiri heppni,
meira mótstöðuafl en hinum.
Ekki er vist, að það sé allt okkur
sjálfum að þakka. En til þess að
geta dæmt aðra, sem vininu
verða að bráð, sem aumingja,
þreklausa ræfla og fleira i þeim
tón, verðum við fyrst að hafa
reynt það sem þeir hafa reynt, við
verðum að hafa staðið
NÁKVÆMLEGA í ÞEIRRA
SPORUM, — VERIÐ ÞEIR,
LIFAÐ ÞEIRRA LIFI, fyrr get-
um við ekki dæmt. Hjálpin, sem
veita þarf, á þvi að miðast að þvi
að uppræta orsök ofdrykkjunnar,
en hún hlýtur að vera, sem fyrr
segir, einhvers konar erfiðleikar,
utanaðkomandi eða innanfrá. —
óhamingja sem samfélagið á þátt
I að skapa, ekki síður en
einstaklingurinn sjálfur. En hvað
er hægt að gera? — Það er ýmis-
legt ef vilji og góðvild eru fyrir
hendi.
t fyrsta lagi þarf heimilislifið
að vera I lagi, þar þarf að rikja
samstaða, heimilisfólk þarf að
tala saman um vandamálin,
hvers eðlis sem þau eru og ráða
sameiginlega fram úr þeim. 011-
um er nauðsynleg sú öryggistil-
finning sem er I þvl fólgin að aðrir
taki þátt i erfiðleikunum, og flest-
ir þekkja þann létti, sem i þvi
felst, að geta aðeins talað um það
sem Iþyngir, þó ekki sé annað.
Það eitt getur bjargað mörgum
frá örvilnan. Sumum er þó ekki
gefinn sá eiginleiki að geta gert
opinskátt það sem inni fyrir býr
og ef til vill sizt fyrir sinum nán-
ustu. Algengara mun vera að
reiði og miskllð opni fyrst munn-
inn, og þá falla orð, sem betur
væru ósögð og auka aðeins á
óánægjuna á heimilinu, og þá er
farið að slga á ógæfuhlið. Hve oft
hafa ekki þannig kringumstæður
hrakið fólk i faðm flöskunnar? Ef
heimilin eru þess ekki megnug að
varðveita sálarfrið einstakling-
anna, þá verður að leita út fyrir
þau að hjálp, og þá er málið
komið á alvarlegra stig, en ekki
vonlaust, þvi góður vinur getur
oft veitt þann styrk, sem þarf —
hafi hann jákvæð lifsviðhorf.
Prestar hafa hér einnig mikið til
að leggja, þvi ef nokkuð getur
hjálpað, þá er það trúin, þvi með
trúnni breytast skoðanir og við-
horf, vonleysið hverfur, andlegt
og líkamlegt þrek eykst með auk-
inni trú. Einnig þurfa að vera til
þeir aðilar, sem færir eru um að
veitá þann styrk sem með þarf, —
aörir en prestar, —mætti nefna
t.d. að nokkrir vel gerðir einstak-
lingar gerðu með sér félag I þessu
skyni, vitanlega bundnir þagnar-
skyldu, fleira gæti komið til
greina. Aðalatriðið er þó, að fólk
hafi til einhvers að leita með
áhyggjur sinar og erfiðleika, sem
gæti haft varanleg áhrif á lífsvið-
horf þess og létt þvi lifið á þann
hátt. Þjóðfélagið sem slikt gæti
ekki hvað minnst hjálpað. Það
eru ekki fáir sem hrekjast undan
vindi og verðum aðeins vegna
þess að of þungar skyldur eru á
herðar þeirra lagðar i formi
skatta og vinnu. Þeir þræla og
þræla þar til þrekið er búið og
vonleysi og lifsleiði hertekur þá
og ekkert er tiltækt annað en
flaskan, til að deyfa þreytuna og
sljóvga sársaukann. Varanleg bót
verður ekki ráðin á þessu vanda-
máli, nema að skorið sé fyrir
meinið — hjálpa þeim, sem eru
óhamingjusamir, til að finna gæf-
una og lifsgleðina á nýjan leik —
létt þeim byrðina, sem of mikil
vinna leggur þeim á herðar.
Heimilin geta þetta, þjóðfélagið
að nokkru leyti, vinir og góðviljað
fólk getur lika lagt fram stóran
skerf. Er það ekki þess vert að
reyna það?
Dagrún Kristjánsdóttir.
WÖTEL mLEIÐIfí
VEITINGABÚÐ
Gódar veitingar, lipur
þjónusta, lágt verd.
□ pid frá kl.OB tíl kl.SO
HIHIOTEL#
Við bjóðum gestum okkar úrval rétta, allt
frá heitum samlokum upp í stórar steikur.
Einnig eru á boðstólum súpur, forréttir,
eftirréttir, kaffi og með því, að ógleymdum
rétti dagsins hverju sinni.
Allt þetta sem viö bjóðum upp á, hefur
eitt sameiginlegt, og það er verðið, það er
eins lágt og hægt er að hafa það.
Opið frá kl. 08.00 til 22.00 alla daga.