Vísir - 13.02.1975, Qupperneq 6

6
Vlsir Fimmtudagur 13. febrúar 1975
VISIR
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjóri
Fréttastjóri
Ritstjórnarfulltrúi
Auglýsingastjóri
Auglýsingar
Afgreiðsla
Ritstjórn
Askriftargjald 600
t lausasölu 35 kr.
: Reykjaprent hf.
: Sveinn R. Eyjólfsson
: Jónas Kristjánsson
: Jón Birgir Pétursson
: Haukur Helgason
: Skúli G. Jóhannesson
: Hverfisgötu 44. Sfmar 11660 86611
: Hverfisgötu 44. Slmi 86611
: Slðumúla 14. Simi 86611. 7 llnur
kr. á mánuði innanlands.
eintakið. Biaðaprent hf.
Eina leiöin
Rikisstjórnin hefur sem betur fer valið leið
gengislækkunar úr ógöngum efnahagslifsins og
hafnað uppbótaleiðinni, sem margir mæltu með
að órannsökuðu máli. Útreikningar sérfræðinga
hafa sýnt, að uppbótaleiðin hefði kostað þjóðina
gifurlegar skattaálögur og tillitslausan niður-
skurð rikisútgjalda.
Einnig kom i ljós, að þessar álögur og niður-
skurður hefðu ekki nægt, heldur aðeins veitt
stundargrið. Enda er það gömul saga, að upp-
bótakerfi er aðeins áningarstaður á leið til
gengislækkunar. Uppbótakerfi veitir mönnum
aðeins um takmarkaðan tima tækifæri til að neita
að viðurkenna staðreyndir.
Þar við bætist, að uppbótakerfið átti aðeins að
lina þjáningar útgerðar og fiskvinnslu, en hefði
ekki haft veruleg áhrif á gjaldeyrisstöðuna.
Gengislækkunin gerir hins vegar hvort tveggja i
senn, kemur sjávarútveginum á heilbrigðan
grundvöll og bætir gjaldeyrisstöðuna, svo að
þjóðin getur áfram stundað eðlileg viðskipti við
umheiminn og þarf ekki að sæta vöruskorti.
. Rikisstjórnin hefur ákveðið 20% gengislækkun,
sem jafngildir 25% hækkun á verði erlends gjald-
eyris. Þessi lækkun er af sérfræðingum talin
nægileg til að leysa efnahagskreppuna, ef unnt
verður að hindra, að ófriður i atvinnulifinu dragi
úr áhrifum hennar.
Þjóðin getur verið vongóð um, að ekki verði
grafið undan lækningaráhrifum gengislækkunar-
innar. Forustumönnum launþegasamtakanna er
ljóst, að uppbótaleiðin hefði leitt til samdráttar
og atvinnuleysis, en gengislækkunin tryggir hins
vegar framhald fullrar atvinnu.
Rikisstjórnin stefnir að ýmsum hliðarráðstöf-
unum, samhliða gengislækkuninni. Nauðsynlegt
er að breyta fiskverðskerfinu á þann hátt, að
millifærslur fram og til baka milli útgerðar og
fiskvinnslu leggist niður og stefnt að þvi, að út-
gerðarmenn og sjómenn greiði sjálfir oliu, trygg-
ingar, vexti og afborganir vegna rekstrar bát-
anna.
Ennfremur er nauðsynlegt, að rikið skeri nið-
ur útgjöld sin til að geta staðið við skuld-
bindingar sinar vegna náttúruhamfaranna i
Vestmannaeyjum og Neskaupstað.
Loks hyggst rikisstjórnin gera ráðstafanir til
þess að vernda hina verst settu i þjóðfélaginu
gegn áhrifum gengislækkunarinnar. Það þýðir,
að láglaunabætur, elli- og örorkulifeyrisgreiðslur
verða hækkaðar. Þeir, sem betur eru settir,
verða hins vegar að bera byrðar gengislækkunar-
innar bótalaust.
Rikisstjórnin hefur kynnt stjórnarandstöðunni
og aðilum vinnumarkaðarins ástandið i efna-
hagsmálunum og væntanleg áhrif gengislækkun-
arinnar. Hún hefur lýst þvi yfir, að hún muni hafa
samráð við þessa aðila um einstakar aðgerðir.
Stjórnarandstaðan hafði áður lýst sig fúsa til
samráða um björgunaraðgerðir, svo að þjóðinni
er óhætt að vona, að samstaða náist á breiðum
grundvelli um réttláta skiptingu byrðanna, sem
versnandi viðskiptakjör og sölutregða islenzkra
afurða hafa i för með sér.
Með ákvörðuninni um gengislækkun hefur
rikisstjórnin valið einu leiðina, sem kom til
greina.
—JK
Nýir meistararbeita
nú peningavopninu
Millirikjafésýsla,
millilandaverzlun, er-
lend lán og lántökur,
f járfestingar milli
landa, allt er þetta
margflókinn vefur, sem
á það sameiginlegt með
isjakanum, að fyrir al-
menningssjónir koma
naumast nema brot af
heildinni — niu tiundu
eru undir yfirborðinu.
Annað veifið er um að ræða
millifærslur á svo hrikalegum
fjárhæðum, að spurnir hljóta að
fara af. Eða þá að uppgjör eru
lögð fram, svo að átta megi sig á
hallanum, sem orðið hefur I við-
skiptunum við kaupanautana.
Þeir, sem vel eru heima I þess-
um málum, kunna að lesa mikil-
vægi slíks úr fréttum af þessum
vettvangi. Þorri manna lætur það
fram hjá sér fara, nema þegar
verður viðskiptahalli þeirra
manna við kaupanautana I út-
löndum. Mest er það þó aðeins
óljóst hugboð um að óhagstæður
viðskiptajöfnuður sé eitthvað,
sem sé óæskilegt.
Hinir, sem heyra, að Frakkland
hafi fengið 100 milljarða dollara
lán frá Aröbum og samning um
að frönsk fyrirtæki taki að sér
verkefni i einhverju rlkja Araba,
verkefni upp á milljarða dollara,
verða ekkert undrandi þótt
Frakkar sýni mikla samstöðu
með þessum viðskiptaaðila slnum
á alþjóöavettvangi.
Ef tekið væri einfalt dæmi, okk-
ur Islendingum nærtækt, þá
mætti gera þetta enn ljósara. Ef
Bretar, sem eiga við mikil efna-
hagsleg bágindi að strlða ættu
kostá hundraða milljarða dollara
láni, sem við Islendingar værum
umkomnir að veita þeim, þá
mundum við hafa þá I vasanum I
landhelgismálinu. Ef þeir skuld-
uðu okkur fúlgur fjár, ættu þeir
ekki hægt með að vera okkur
fjandsamlegir I okkar áhugamál-
um.
Sá, sem hefur verið öðrum háð-
ur I fjármálum, þekkir vel, hvaða
vald hann beygir sig undir — þótt
ekki hafi beinllnis verið settir
neinir skilmálar um þýlyndi á
öðrum sviðum. Það má vel skilja,
þótt ekki skelli I tönnum.
Þetta er vopn, sem vissulega
bftur vel, ef því er fimlega beitt I
skylmingum.
Og það eru einmitt fréttir af
sllkum skylmingum sem öðru
hverju hafa verið að berast á slð-
ustu mánuðum. Þær hafa sjálf-
sagt alltaf átt sér stað I einhverj-
um mæli I langri sögu mannkyns-
ins, en fréttir af þeim fara hærra
orðið en áður var.
óljóst má heyra sverðaglamrið
I bakgrunninum, þegar fréttist,
að olfufurstar Araba hafi keypt
hlutabréf I Kruppverksmiðjunum
fyrir svo og svo marga tugi
milljóna marka. Yfir biteggjarn-
ar er breitt klæði, fagurlega út-
saumað I rósaflúri þess að veita
beri peningastraumnum I hring,
Sadat Egyptalandsforseti og kona hans nýlega I heimsókn hjá forseta-
hjónum Frakklands. Sadat falaðist eftir vopnakaupum hjá Frökkum og
Frakklandsforseti hefur breytt fyrri stefnu stjórnarinnar um bann við
vopnasölu til Austurlanda nær.
frá olluneytendum til ollufram-
leiðslurlkjanna, og frá oliufram-
leiðendunum aftur til fyrirtækja
olluneytenda, sem ramba á
barmi glötunarinnar vegna orku-
kreppúnnar.
öllu má drekkja I orðavaðlin-
um. 1 gegnum skvaldrið heyrist
ekki þetta vopnabrak, þegar rætt
er um að olíufurstar veiti bila-
framleiðendum efnahagsaðstoð,
eöa kaupi jafnvel með húð og hári
þær bllaverksmiðjur sem orðnar
eru gjaldþrota. — Svo og svo
mörg hundruð milljónir dollara á
borðið, gerið svo vel, og þið eruð
lausir úr skuldabaslinu I bili.
Okkur sé þökk!
Ef ekki væri vegna bergmáls-
ins, gætu ekki aðrir en
skylmingamennirnir sjálfir
glöggvað sig á gangi orustunnar.
En með því að hlusta vel má
skilja á bergmálinu, hvorum
vegnar betur.
Það bergmálast t.d. i orðum
Geralds Fords Bandarikjafor-
seta, þegar hann varar þingið og
þjóðina við þvi, að ekki megi
lengur dragast að gripa til sér-
stakra ráðstafana, ef Bandarikin
„eigi ekki að verða öðrum háð,
nefnilega olluseljendum”!
Þegar forseti voldugasta auð-
rlkis jarðar, sem verið hefur I
áratugi, óttast, að riki hans sé að
verða öðrum háð, þá má ljóst
vera, að það er enginn auli sem
skylmingavopninu beitir á móti.
— Bandaríkin, sem likt hefur ver-
ið við Fróðakvörn, er allir aðrir
hafa sótt sinn krepping gulls til!
— Þetta auðvald!
Mundi nokkur goðgá, þótt ein-
hverjum hryti hér af vörum:
Hvað er eiginlega á seyði?
Það svarar sér þó sjálft, þegar
hér er komið veraldarsögunni.
Það hefur nefnilega æ fleirum
lærzt, að efnahagsaðgerðir eru
áhrifarlkara vopn en nokkurt
hernaðartæki, sem beitt hefur
verið I stríði — þótt kjarnorku-
sprengja sé kannski ívið fljótvirk-
ari og óhugnanlegri.
Og hinir nýju meistarar þessa
vopnaburðar beita þvi af harð-
ýðgi, sem sumir kveinka sér und-
an en öðrum stendur stuggur af.
MD Wff/DCT Umsjón: Guðmundur Pétursson