Vísir - 05.04.1975, Qupperneq 6

6
Vísir. Laugardagur 5. aprfl 1975
vísrn
Útgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Bírgir Pétursson
y Ritstjórnarfulltrúi: Haukur Helgason
Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson
Auglýsingar: Hverfisgötu 44. Simar 11660 86611
AfgreiOsla: Hverfisgötu 44. Simi 86611
Ritstjórn: Siöumúla 14. Simi 86611. 7 línur
Askriftargjald 600 kr. á mánuði innanlands.
í lausasölu 35 kr. eintakið. Blaðaprent hf.
Hinn föðurlegi myllusteinnjj
Afskiptasemi rikisins hefur áratugum saman (
verið meiri i islenzku atvinnulifi en hjá ná- í
grannaþjóðum okkar. Hin föðurlega umsjá rikis- /
ins hér á landi lýsir sér i mörgum atriðum. Mest \
áberandi eru tilraunir heimilisföðurins til að gera (
upp á milli barnanna, deila og drottna yfir at- /(
vinnuvegunum. ))
Hrikalegasti þáttur þessarar afskiptasemi er \i
hin ranga gengisskráning, sem notuð hefur verið V
til að láta sjávarútveginn halda uppi öðrum at- /
vinnurekstri i landinu. Rikisvaldið skirrist jafnan )
við að lækka gengið til samræmis við innlendu \
verðbólguna, unz sjávarútvegurinn rambar á (
barmi gjaldþrots. Þá fyrst er gengið lagfært /
nægilega til þess, að sjávarútvegurinn skrimti. )
Þannig er rænt af sjávarútveginum þeim fjár- (
munum, sem honum ber með réttu vegna þeirrar /
staðreyndar, að hann er mörgum sinnum fram- )
leiðnari en sjávarútvegur annarra þjóða. \
Rikið beitir einnig framleiðslustyrkjum til að (
halda uppi óarðbærum atvinnuvegum, svo og /
niðurgreiðslum til þess að gera óseljanlegar vör- )
ur þeirra seljanlegar. Þessar aðgerðir eru eink- \
um i þágu landbúnaðarins. Rikið veitir ennfrem- (
ur undanþágu frá greiðslu söluskatts af sumum /
vörum. Tollar eru hafðir mismunandi háir til \
verndar innlendri framleiðslu og sumar vörur (
er beinlinis bannað að flytja inn. Iðnaðurinn (
nýtur tollverndarinnar, að visu I siminnkandi /
mæli, og landbúnaðurinn nýtur söluskattsundan- \
þágu og innflutningsbanns. (
Verzluninni er haldið i skefjum með verðlags- /
höftum, sem valda óhagkvæmum innkaupum og )
óhóflegri gjaldeyriseyðslu. Verðákvarðanir eru \
einnig notaðar til að tryggja tekjur heilla at- (
vinnugreina, einkum landbúnaðar. Þá eru jöfn- /
unargjöld af ýmsu tagi farin að breiðast út til að \
láta veltuna á Reykjavikur- og Reykjanessvæð- (
inu greiða niður veltu úti á landi. /
Vaxíamismunun er beitt i rikum mæli i þágu )
landbúnaðar og sjávarútvegs. Hinu takmarkaða \
fjármagni þjóðarinnar er ennfremur beint i á- (
kveðna farvegi með þvi að eyrnamerkja það /
stofnfjársjóðum ákveðinna atvinnuvega, einkum \
landbúnaðar og sjávarútvegs. Loks er rikis- (
ábyrgðum óspart beitt á takmörkuðum sviðum, /
einkum i sjávarútvegi. )
Að öllu samanlögðu valda þau dæmi, sem hér \
hafa verið rakin, gifurlegri fjármagnstilfærslu i (
atvinnulifinu. Mesti forgangsatvinnuvegurinn er /
landbúnaðurinn, siðan kemur sjávarútvegurinn, )
þá iðnaðurinn og loks rekur verzlunin lestina. (
Landbúnaðurinn nýtur framleiðslustyrkja, /(
niðurgreiðslna, söluskattsundanþágu á sumum /
afurðum, innflutningsbanns, tekjutryggingar, \
jöfnunargjalda, vaxtamismununar og eyrna- (
merkingar fjármagns. /
Sjávarútvegurinn nýtur vaxtamismununar, )
eyrnamerkingar f jármagns og rikisábyrgða. Iðn- \
aðurinn nýtur tollverndar, en siminnkandi toll- (
verndar. Loks kemur svo verzlunin, sem nýtur /
engra þeirra vildarkjara, sem hér hafa verið rak- )
in. (
Þessar stórfelldu millifærslur, sem rikisvaldið (
hefur áratugum saman staðið fyrir, hafa haldið /
aftur af hagþróun á Islandi. Þær valda bvi. að \
fjármagn nýtist verr i fjárfestingu hér á landi en (
hjá nágrannaþjóðum okkar. Þær valda þvi, að /i
starfskraftar beinast ekki i nægilegum mæli að ))
afkastamestu atvinnuvegunum. Þær eru myllu- \i
steinn um háls þjóðarinnar. —-JK ((
EINN SKÚTUKARL
GEGNÖLLUM *
FRANSKA
FLOTANUM
Kanadlski skútukarlinn, David
McTaggart, hefur tvivcgis staðið
uppi i hárinu á franska flotanum i
Kyrrahafi, og núna eftir helgi et-
ur hann kappi við flotann i þriðja
sinn, en innan veggja réttarsalar-
ins að þessu sinni.
Hann heldur þvi fram, að
franskt herskip hafi siglt á
snekkjuna hans „Greenpeace
III” árið 1972, og að árið eftir hafi
franskir sjóliðar beitt hann og á-
höfn hans ofbeldi, þar sem þau
voru stödd nærri kjarnasprengju-
tilraunasvæði Frakka i Kyrra-
hafi.
Þegar McTaggart, sem er 42
ára að aldri, sigldi Greenpeace
III inn á tilraunasvæðið við Muru-
roaeyjaklasann, vildi hann mót-
mæla kjarnorkusprengingum
Frakka i andrúmsloftinu og hugs-
anlegum afleiðingum þeirra á
umhverfið. Ýmis riki, eins og
Ástralia, Nýja Sjáland og Suður-
Amerikulönd höfðu mótmælt i
orði þessum tilraunum Frakka,
en McTaggart gerði það i verki og
hélt á hættusvæðið á skútu sinni
með nokkra hugdjarfa hugsjóna
menn fyrir áhöfn.
Þessi mótmæli urðu til þess, að
Frakkar hættu tilraunum með
kjarnorkusprengjur ofanjarð-
ar, en hafa hins vegar haldið
þeim áfram neðanjarðar. — En
McTaggart gerir sér það ekki að
góðu. Honum sviður enn yfir-
gangur Frakkanna, sem i óleyfi
fóru um borð i skútuna til hans og
tóku af honum stjórn hennar.
Hann hefur nú farið i mál gegn
frönskum yfirvöldum og sakar
þau um að hafa brotið á sér að
minnsta kosti 20 lagagreinar. Eitt
af þvi, sem hann sækir þau til
laga fyrir, er sjórán, en að
frönskum lögum getur það varðað
dauðarefsingu.
Málið kemur fyrir rétt i Paris á
þriðjudag.
„Málið snýst i rauninni um það,
hvort sjórinn er mönnum frjáls til
siglinga eða ekki”, segir Mc-
Taggart.
Þegar Frakkar misstu til-
raunasvæði sin i Sahara-eyði-
mörkinni um leið og Alsir öðlaðist
sjálfstæði, gerðu þeir nokkrar til-
raunir með kjarnorkusprengjur á
Mururoaeyjum á árunum 1966 til
1974, þegar Valery Giscard
d’Estaing, Frakklandsforseti,
fyrirskipaði, að allar kjarnorku-
tilraunir yrðu framvegis neðan-
jarðar.
Mjög hafði verið lagt að Frökk-
um að hætta þessum tilraunum,
sem höfðu leitt til stórversnandi
sambúðar þeirra og Ástraliu og
Nýja Sjálands. Þessi tvö siðast-
nefndu riki lögðu málið fyrir al-
þjóðadómstólinn i Haag, sem vis-
aði þvi frá, þegar Frakkar á-
kváðu að gera tilraunirnar neð-
anjarðar.
McTaggart, sem er mikill hug-
sjónamaður um umhverfisvernd,
var eldheitur andstæðingur þess-
ara tilrauna Frakka, sem þóttu
liklegar til að spilla andrúmsloft-
inu með geislavirku ryki. Sumar-
ið 1972 sigldi hann skútu sinni inn
á þessar slóðir, en hélt sig þó á al-
mennum siglingaleiðum, um 22
milur frá þeim stað, sem
sprengja átti. Þetta gerði hann i
mótmælaskyni við tilraunirnar og
þrátt fyrir, að frönsk yfirvöld
höfðu varað skip og flugvélar við
þvi að koma of nærri þessum
slóðum.
McTaggart gætti sin auðvitað á
þvi, að fara ekki inn fyrir tólf
milna landhelgi Mururoa.
Franski herinn hafði þarna
tundurspilla og fleiri fley til þess
að bægja burt hverjum þeim far-
kosti, sem villtist hættulega
nærri. Tundurduflaslæðarinn
Paimpolaise sigldi með snekkju
McTaggarts, sem hafði ekki farið
dult með ferðir sinar, og rákust
skipin á. Frönsk yfirvöld sögðu,
að McTaggart hefði siglt á her-
skipið, en McTaggart hélt þvi
fram, að Paimpolaise hefði s’iglt
á hann.
„Makalaust að reyna að halda
fram slikri lygi, þar sem stað-
reyndirnar hljóta að fletta ofan af
henni. Skuturinn á snekkju minni
skemmdist, og það verður þá að
reyna að sannfæra fólk um, að ég
hafi siglt seglskútunni aftur á bak
á herskipið”, segir McTaggart.
Sjóherinn dró Greenpeace III
til Mururoa til bráðabirgðavið-
gerðar, en svo var skútan dregin
á haf út aftur. McTaggart segir,
að hann hafi verið skilinn eftir
1,000 milur frá næsta landi,
hvassviðri aðvifandi og skútan
skemmd.
Hann lét þó ekki hugfallast við
þessi málalok, heldur sneri aftur
á þessar slóðir sumarið eftir, þeg-
ar Frakkar ætluðu að gera næstu
tilraun sina með kjarnorku-
sprengju. Með honum voru Eng-
lendingur og t'vær stúlkur frá
Nýja Sjálandi.
Heldur hann þvi fram, að
franskir sjóliðar hafi með ofbeldi
stigið um borð i skútuna, tekið
stjórn hennar i sinar hendur og
barið áhöfnina með kylfum. Sjálf-
ur hlaut McTaggart varanlegan
skaða á hægra auga eftir bar-
smiðina.
Svar frönsku stjórnarinnar við
þessum ásökunum var á þá leið,
að sjóliðarnir, sem stigu um borð
i skútuna, heföu verið i fullum
rétti, þvi að þarna hafi verið um
að ræða fleytu, sem ekki hefði virt
franska landhelgi. — Hún vill
faunar ekki viðurkenna, að rétt-
urinn, sem McTaggart höfðar
mál sitt fyrir, hafi lögsögu 1 mál-
inu.
Ennfremur hélt stjórnin þvi
fram, að McTaggart hefði meitt
sig á auganu, þegar hann datt á
þilfarspolla. Og fullyrti hún i upp-
Frá einni kjarnorkutilraun
Frakka á Mururoa.
hafi málsins, að sjóliðarnir hefðu
verið algerlega óvopnaðir.
McTaggart lagði þá fram ljós-
myndir, sem hann segir, að önnur
nýsjálenzka stúlkan, Anne-Marie
Horne, sem var um borð, hafi tek-
ið, þegar sjóliðarnir stigu um
borð. Segir hann myndirnar
hnekkja fullyrðingum Frakka
um, að sjóliðarnir hafi verið ó-
vopnaðir.
Anne-Marie Horne var tekin
föst eins og aðrir áhafnarmeðlim-
ir skútunnar, en hún faldi filmuna
innanklæða, þar til yfirvöldin
slepptu henni.
McTaggart hóf siglingar i
Kyrrahafinu fyrir sjö árum, en
um 20 ára bil var hann bygginga-
verktaki i Vancouver, heimaborg
sinni.
Hann segist vera orðinn blá-
snauður eftir að hafa á eigin spýt-
ur haldið uppi málaferlum gegn
frönsku stjórninni siðan i júni
1973.
„Ég var nær búinn að gefast
upp fyrir fjórum mánuðum”,
sagði hann i viðtali við frétta-
menn Reuters.
„En mér hafa borizt hundruð
bréfa frá fólki, sem sent hefur
mér peninga til styrktar i barátt-
unni. Sumir kannski aðeins
nokkra dollara. — Það hefur verið
mér mikil hvatning”.
í siðasta mánuði bar verjandi
stjórnarinnar sig undan þvi i rétt-
inum, að varnarmálaráðherrann
hefði ekki látið honum i té nauð-
synleg gögn til varnar i málinu og
óskaði hann eftir fresti.
Dómsforsetinn veitti ráðherr-
anum tveggja vikna frest til þess
að leggja gögnin fram og ákvað,
að málflutningurinn héldi áfram
á þriðjudaginn kemur.
mmmm
Umsjón: G.P.
Mururoa-kóralrifin, þar sem
Frakkar hafa gert tiiraunir sinar
með kjarnorkusprengjur, eftir aö
þeir misstu Sahara.
.