Vísir - 26.04.1975, Síða 4

4
Visir. Laugardagur 26. april 1975.
o
Sr. Magnús Guðmundsson:
MILLI HATIÐA
Oft er talað um tímann milli hótíða hjó oss
i
Oft er talað um timann milli
hátiðanna hjá oss Islendingum
og þá átt viö vikuna frá jólum
og fram að nýári. Um þann
tima má þó meö sanni segja
að svo til hver dagur sé hátíð. í
framhaldi af hátið kirkjunnar
kemur hátiö heimilanna, hátiö
fjölskyldunnar. Þann tima,
sem nú stendur yfir, timabilið
milli páska og hvitasunnu, má
með sanni einnig kalla timann
milli hátiða. A sunnudögunúm
eftir páska horfum ver aftur
til hátiðar upprisunnar, sem
er frumhátið kirkjunnar og
hin mikla sigurhátið hennar,
en jafnframt fram til nýrrar
hátiöar, hvitasunnunnar,
hátiðar andans. Milli jóla og
nýárs voru aðeinssjö dagar en
nú er lengra á milli hátiða.
Þegar hvitasunnan gengur i
garðeru liðnir 7 sinnum 7 dag-
ar frá páskum og fimmtugasti
dagurinn er hvitasunnudagur-
inn. Hversu ólikur er undan-
fari þessarar siðustu hátiðar
kirkjuársins miðað við hinar
stórhátiðirnar tvær, jólin meö
aðventuna sem undirbúnings-
tima og páskarnir með
föstuna, en þriðja stórhátiðin,
hvitasunnan, hefur engan
slikan undirbúningstima.
Hvers vegna? Þaö kemur til af
þvi að litiö var á allan timann
milli páska og hvitasunnu sem
samfellda hátið, hina miklu
gleöidaga kirkjunnar. Þetta
sjáum vér glöggt ef vér kynn-
um oss efni og yfirskrift
sunnudaganna eftir páska. A 3.
sd. e. páska lesum vér t.d. að
taka þessi orö Drottins I
guðspjallinu: Innan skamms
munuð þér sjá mig og hjarta
yðar mun fagna og enginn
mun taka fögnuð yðar frá yður
(Jóh. 16). í samræmi við þessi
orð er yfirskrift dagsins:
fagnið. Efni næstu sunnudaga
felkíri sama farveg: A 4.sd. e.
páska er yfirskriftin: syngið
og 5. sd. e. páska: biðjiö.
II.
Eitt var það sem læri-
Súðavikurkirkja
Þegar þorpiö Súðavlk hafði verið gert að verustað prestsins I
ögurþingum, var hafizt handa um að reisa þar kirkju. Var hún að
mikiu leyti byggö af efni úr Hesteyrarkirkju, en það pláss var þá
komiöi auðn. Súöavlkurkirkja var vigð af biskupi á páskum 1963 og
höfðu henni þá borizt ýmsar góðar gjáfir bæði kirkjugripir og.
peningar.
Súðavikurkirkja er smekklegt og viðkunnanlegt guðshús. Hún
tekur um hundrað manns I sæti.
ögurkírkja
sveinar Jesú gátu aldrei
hugsað sér: að verða viðskila
við meistara sinn, ekki einu
sinni skamma stund. En svo
gerðist þetta ótrúlega, sem
þeir höfðu innst inni óttazt, en
þó aldrei þorað að reikna með
I raun og veru, að Drottinn var
frá þeim tekinn og litla hjörðin
hans tvistraöist. Sumir lögðu
blátt áfram á flótta frá
Jerúsalem, borg sorgarinnar
og dauðans, sbr. Emmaus-
lærisveinana, sem sagt er frá i
Lúk. 24. En viðskilnaðurinn
stóð skamma stund. Þeir sem
voru á flótta sneru við og
sögðu: Kristur er upprisinn.
Og þeir fengu svarið: Kristur
er sannarlega upprisinn. En
Kristur birtist ekki aðeins ein-
um eða tveim lærisveinum,
hann birtist mörgum i senn.
Og áhrifunum af þessum sam-
fundum er lýst i einni
setningu, sem segir meira en
lagt mál, og er á þessa leið:
Lærisveinarnir urðu glaðir er
þeir sáu Drottin. (Jóh. 20:21)
Sú gleöi, sem þeim veittist,
vék ekki frá þeim og hana
megnaði ekkert að yfirbuga.
Hvar sem leiðin lá fluttu þeir
gleðiboðskapinn um sigur hins
upprisna og boðuðu Guðs orð
meö djörfung.
III.
Boðskapur þeirra byggðist á
þeirri sannfæringu að hinn
upprisni og lifandi Drottinn
væri þeim nálægur: Hvar sem
tveir eða þrir eru saman-
komnir I minu nafni, þar er ég
mitt á meöal þeirra. (Matt.
18:20) Til þess að tákna návist
Drottins i kirkjunni dagana
fjörutiu frá páskum til
uppstigningardags var oft
kveikt á páskakertinu en það
var sett I stóran stjaka að
norðanverðu við altarið
(guðspjallsmegin) Kristur er
ekki lengur sýnilegur á meðal
vor en ljósið minnir á hann
sem er ljós heimsins. Þegar
vér komum saman i
kirkjunni og virðum fyrir oss
ljósin, sem þar loga, þá segja
þau oss ekki aðeins: Kristur er
nálægur. Þau lýsa fram á
veginn til lands upprisunnar
þar sem Kristur biður vor.
„Innan skamms munuð þér
sjá mig og hjarta yðar mun
fagna.” A gleöidögunum eftir
páska er þetta boðskapurinn
sem býr I hjarta hins kristna
pilagrims: Fagniö og syngið
fyrir Drottni sem sigraö hefur
vald dauðans og opnað oss
veginn til eilifa lifsins.
Þrír höfðingjar
i Ögri.
Svo er talið, að kirkja hafi
veriö reist i ögri við isafjaröar-
djúp i öndverðri kristni þótt
aídrei hafi verið þar fast prests-
setur frekar en I öðrum þinga-
brauðum.
Hins vegar hefur ögur löng-
um veriö höfðingjasetur og við
það tengd mikil saga. Þar bjó
Björn sýslumaður Guðnason,
sem lengi deildi við Stefán
biskup og fylkti allt að 400
manna liði á svonefndum
Sprengi i ögurtúni, er biskup
sótti hann heim með 300 manns
sumarið 1517. Ariö eftir létust
þeir báðir biskup og Björn.
Þessvegna segir dr. Forni i
kvæði sinu um þessa atburði:
Fyrir þeim annað leiðin lá,
lokiö var beggja ráðum —
ég trúi að bráðum tæki þá
I taumana fyrir báðum
rammari önnur rögn
er stundum lækka rekka róm
og rostanum drepa i þögn.
Kvaddir á efsta konungsdóm
þeir koma með öll sin gögn.
Annar höfðingi I ögri var
Magnús Jónsson prúöi, hið
skörulegasta yfirvald og allra
manna glæsilegastur, hafði
jafnan með sér 4 tugi vopnaðra
manna. Þótti ungum mönnum
Ibúöarhúsiö i ögri.
mikill heiöur aö vera þar I sveit.
Magnús prúði var mjög auðugur
að fé og einkar vinsæll af allri
alþýðu vegna höföingsskapar og
örlætis. Um hann kvað sr. Ólaf-
ur Halldórsson:
Virti hann meira vini en auð,
vænstu hélt þvi dæmi
frá honum fór engin höndin
snauð
til hans þó fátæk kæmi
Ari sonur Magnúsar bjó I ögri
1620-52. Þegar hann fór að
biðja sér konu hélt hann norður
til Hóla meö 18 sveina, sem allir
riðu hvitum hestum. Gerði hann
þar bónorð sitt til Kristinar
Guðbrandsdóttur biskups Þor-
lákssonar. Ræddust þeir biskup
við utan dyra. Þegar Ara fannst
ekki nógu skjótt tekið bónorðinu
reið hann þegar i brott. Kristin
hafði staðið við glugga og virt
komumenn fyrir sér. Er hún
frétti um erindi þeirra fékk hún
föður sinn til að senda eftir
Ara, sem sneri aftur til Hóla og
féll þá allt i ljúfa löð.
Ari var hinn stórbrotnasti
höfðingi og svo héraðsrikur, að
hann var talinn einvaldur yfir
öllum Vestfjörðum um sina
daga, en kunnastur er hann
fyrirvig Spánverja i Æðey 1615.
Mynd þeirra ögurhjóna, Ara og
Kristinar var lengi i ögur-
kirkju, nú á Þjóðminjasafni.
Altarisklæðið
A þessari mynd sést vel
altariö i ögurkirkju. A þvi er
útsaumaður altarisdúkur. Lára
Hafliöadóttir frá ögri, fulltrúi I
félagsmálaráðuneytinu, hefur
sagt Kirkjusiðunni svo frá, aö
eitt sinn — það mun hafa veriö
nokkru eftir aldamótin — fékk
Halldóra í Ögri (f. 1877) slæmt
fingurmein. — Þá var langt til
læknis að leita og ekki þekkt
meðui viö slikum meinum svo
sem nú er. Halldóra hét á
kirkjuna að sauma henni
altarisdúk ef hún yrði heil af
handarmeininu.
Er hún liafði gert áheitið tók
henni að batna og náði sér að
fullu innan tiðar.
Skömmu siöar hóf hún að
sauma út altarisklæðið. Var það
bæði vandað og vel gert og
entist ögurkirkju sem altaris-
dúkur um áratugi.
Höfundur hugvekju Kirkju-
siðunnar i dag cr sr. Magnús
Guðmundsson frá Grundar-
firði. Hann er Reykvikingur
f. 1925, stúd. 1945, kand. theol.
1950 og vigöist sama ár, þ. 30.
júli, sóknarprestur til
Ögurþinga v. tsafjarðardjúp.
Þar var hann prestur 14 ár og
sat i Súöavik. Þá fékk hann
Setberg (Grundarfjörö) og
var þar prestur unz hann
fluttist á s.l. ári til Reykja-
vikur. Kona sr. Magnúsar er
Aslaug Sigurbjörnsdóttir úr
Reykjavik.
ögurkirkja
Kirkja sú, sem nú er i ögri,
var reist 1859 af Þuriði Ólafs-
dóttur og Hafliða Halldórssyni.
Hún kostaði næstum þúsund
rikisdaii. ögurkirkja hefur
alitaf verið eign ögurbónda og
mun svo enn. E.t.v. er hún sú
eina, sem enn I dag er eign
kirkjubónda.
Um 30 árum síðar var hún
endurbætt mikið af Þuri'ði og
seinni manni hennar Jakob
Rósinkarssyni um likt leyti og
hann reisti hús það i ögri, sem
enn stendur og var á sinum tima
stærsta hús i sveit á Islandi.
Eftir þá viðgerð þótti Ögur-
kirkja með snotrustu sveita-
kirkjum og heldur sér ennþá,
þrátt fyrir sinn háa aldur, eins
og sjá má á meðfylgjandi mynd.
Merkustu gripir, sem þessu
guöshúsi hafa tilheyrt, eru
altaristafla af alabastri flæmsk
að uppruna frá siðari hluta 15.
aldar, llkl. gefin af Bimi
Guönasyni og mynd af þeim
hjónum Ara Magnússyni og
Kristinu Guöbrandsdóttur, Þor-
lákssonar biskups. Þessir gripir
eru nú báðir i Þjóðminjasafni.
Um það segir I biskupsvisitaziu
(Hallgr. Sv.) frá 1876, að hin
nýja prýðilega altaristafla (sú
sem nú er i kirkjunni) hafi fyrir
fáum árum fengin verið fyrir
gamla altarisbrik og ýmsa aðra
forna muni frá kirkjuni þ.á m.
sér ilagi mynd af Araiögri.Og
i siðustu biskupsvisitaziu kemur
Ari enn við sögu, þvi að þá er
þess getið, að á framgafli
noröan dyra sé mynd af Ara og
konu hans máluð eftir
frummynd i Þjóðminjasafni,
gefin kirkjunni á aldarafmæli
hennar af sr. Jóni Auðuns
dómprófasti.
Þegar Þórhallur biskup
visiteraði i ögri 15. júli 1913 get-
ur hann um skirnarfont stóran
og gerðarlegan, sem mjög hafi
verið falazt eftir ,,og kunni
biskup eigendum þökk fyrir að
hafa ekki fargað.”
Þótt margt fleira megi segja
um ögurkirkju og gjafir til
hennar, bæði i vinnu og góðum
gripum, verður þetta látið
nægja. Enn á hún góða vini, sem
láta sér annt um hana, þótt
mjög hafi fækkað i söfnuði
hennar frá þvi, sem áður var.
Nú búa i ögri Halldór Hafliða-
son og kona hans Maria
Guðröðsdóttir.