Vísir - 10.06.1975, Page 6

6
Vísir. Þriðjudagur 10. júni 1975
vism
tJtgefandi:' Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjó^narfulltrúi: Haukur Helgason
Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson
Auglýsingar: Hverfisgötu 44. Simar 11660 86611
Afgreiösla: Hverfisgötu 44. Simi 86611
Ritstjórn: Siðumúia 14. Simi 86611. 7 linur
Askriftargjald 700 kr. á mánuði innanlands.
t lausasölu 40 kr.eiptakið. Blaðaprent hf.
Hátíðisdagar
og harmdagar
Karl sextándi, konungur Sviþjóðar, er kominn
til Islands i opinbera heimsókn við sérkennilegar
aðstæður, allsherjarverkfall. Leiðinlegt er, að
hátiðisdagar heimsóknar og harmdagar verk-
falla skuli fara saman, en um leið er það lær-
dómsrikt.
Islendingar hafa áratugum saman sótt dýr-
mæta reynslu til höfuðþjóðar norræns samstarfs,
Svia. í lagasetningu okkar hefur oft verið tekið
mið af sænskum fyrirmyndum. Háskólamenn
okkar hafa margir hverjir sótt þekkingu sina til
Sviþjóðar. Og sænsk bókmenntaáhrif hafa verið
mikil hér á landi.
Eitt höfum við þó aldrei getað lært af Svium og
það er meðferð vinnudeilna. Þar i landi eru verk-
föll svo að segja óþekkt fyrirbæri, eins og raunar i
tveimur öðrum mestu auðþjóðum heims, Sviss og
Vestur-Þýzkalandi.
Þjóðir þessara landa eru auðugar vegna al-
menns skilnings á lögmálum markaðshagkerfis-
ins, þar á meðal skilnings á þeirri staðreynd, að
verkföll eyða þeirri köku, sem um er deilt. Sviar,
Svisslendingar og Vestur-Þjóðverjar telja óhugs-
andi, að samgöngur á láði, i lofti og á legi stöðv-
ist, að mjólk sé hellt niður og tún veslist upp af
áburðarleysi, svo að dæmi séu nefnd.
Þótt islenzkir verkalýðsforingjar setji upp al-
vörusvip og segist vera seinþreyttir til vandræða,
sýnir reynslan samt, að þeir nota verkfallsvopnið
i óhófi, svo að ekki sé meira sagt.
Kaupskiptaflotanum er haldið i höfn langtim-
um saman vegna samúðarverkfalls fámennrar
stéttar um borð, vélstjóra. Samúðarverkfallið,
sem hætti i gær, er gott dæmi um skeytingarleysi,
skilningsleysi og ábyrgðarleysi islenzkra kjara-
deilna.
Verkfallið i áburðarverksmiðjunni var annað
slikt dæmi, er tiltölulega fámennur hópur hugðist
leggja i rúst afkomu bændastéttarinnar i landinu,
að þvi er virðist af fullkomnu samvizkuleysi.
í allsherjarverkfallinu i fyrra lá i loftinu, að
verkalýðsforingjum þætti gaman að lifa. Þeir
voru allt i einu orðnir miðpunktar þjóðfélagsins
og sneru ráðherrum vinstri stjórnarinnar i kring-
um sig eins og skopparakringlum.
Nú hefur allsherjarverkfall verið boðað á mið-
nætti i nótt. Virðist enginn mannlegur máttur
geta hindrað það, enda ber mikið á milli sjónar-
miða deiluaðila.
Vandi þeirra er sá, að af hinni umdeildu köku
eru aðeins eftir ruður af veizluhöldum rikisvalds
og forréttindahópa þjóðfélagsins. Þessir aðilar
þykjast þurfa að halda sinu, þótt þjóðartekjurnar
fari ört minnkandi.
Yfirbygging þjóðfélagsins, samneyzlan og
gjafasjóðakerfi forréttindahópanna er heimilum
og atvinnuvegum of þung byrði á timum minnk-
andiþjóðartekna. Þess vegna er hvort tveggja að
gerast i senn, að afkoma heimilanna og fyrir-
tækjanna er i hættu. Hvorugur aðilinn getur leyst
sin mál á kostnað <hins og allra sizt með verkföll-
um og verkbönnum, sem eru punkturinn yfir i-inu
i feigðarflani þjóðarinnar.
Við komu Karls sextánda Sviakonungs skulum
við minnast hinnar skynsömu þjóðar fians og
óska þess, að um siðir fáum við lært af henni
skynsamlega meðferð vinnudeilna.
— JK
Watergate í Indlandi?
Indiru Gandhi, forsætisráð-
herra Indlands, veröur tilkynnt
á fimmtudaginn hvort hún hafi
veriö fundin sek um lögbrot I
sambandi viö kosningarnar
1971. Veröi hún fundin sek verö-
ur hún aö láta þegar af embætti.
Hún veröur þá einnig aö láta af
öllum stjórnmálaafskiptum I
sex ár og fær ekki aö gegna
neinni opinberri stööu þann
tima.
Þaö var fljótlega eftir kosn-
ingarnar 1971 sem pólitiskur
andstæöingur hennar, Raj Na-
rain, bar fram ásakanir um að
hún heföi unnið þingsætið i
heimahéraði sinu ólöglega. Na-
rain bauð sig þar fram fyrir
sósialista og Gandhi vann með
meira en hundrað þúsund at-
kvæða meirihluta.
Erfitt mál fyrir
forsætisráðherrann
Þetta mál sem nú er orðið
fjögurra ára hefur verið Indiru
Gandhi erfitt og niðurlægjandi.
Hún hefur beðið tvo ósigra i þvi,
fyrst þegar lögfræðingum henn-
ar tókst ekki að fá þvi visað frá
og svo þegar þeim tókst ekki að
hindra að hún yrði persónulega
að mæta sem vitni. Forsætis-
ráöherrann vildi fá að leggja
mál sitt fyrir skriflega, en þvi
var hafnað. Hún varð að mæta
fyrir rétti og sitja fyrir svörum i
tæplega sjö klukkustundir. Hún
er fyrsti forsætisráðherra Ind-
lands sem hefur þurft að mæta i
vitnastúku.
Sökuð um misnotkun
stöðu sinnar
Helstu ásakanir Narains eru
þær að Indira Gandhi hafi mis-
notað stöðu sína i kosningabar-
áttunni, meðal annars með þvi
að nota flugvélar flughersins til
að flytja sig um. Hún hafi eytt
meira fé en leyfilegt sé sam-
kvæmt lögum og að opinber
starfsmaður, á launum hjá rik-
inu, hafi skipulagt kosningabar-
áttu hennar.
Narain sagði einnig að ókeyp-
is ábreiðum og fötum hafi verið
dreiftmeðal fátækra i kjördæmi
Indiru og að kjósendum hafi
verið ekið á kjörstað i bifreiðum
sem stuðningsmenn hennar
leigðu.
,, Ég er saklaus”
Indira Gandhi kveðst vera
saklaus af öllum ákærunum.
Menn sem standa henni nær
segja að hún hafi augljóslega á-
hyggjur af þessu máli, þótt hún
trúi þvi að sakleysi sitt verði
sannað. Hún hefur helgað
stjórnmálunum allt sitt lif og
það yrði mikið áfall fyrir hana
að þurfa að fara i pólitiska út-
legð i sex ár.
Indira Gandhi hefur verið for-
sætisráðherra Indlands siðan
1966 og það hefur oft verið
stormasamt i pólitisku lifi henn-
ar. Hún hefur lika þurft að
kljást við mikla erfiðleika.
Hungurvofan er t.d. aldrei langt
undan og Indlandi hefur ekki
tekizt að verða sjálfu sér nægt i
matvælaframleiðslu eins og t.d.
Kina.
Það hefur og löngum verið
kalt milli Indlands og Pakistan
og oft komið til átaka. í desem-
ber 1971, skipaði Indira Gandhi
her sinum að skerast i leikinn
þegar her Vestur-Pakistan var
að bæla niður uppreisnina i
Austur-Pakistan, sem siðar
varð Bangla Desh.
Mikill sigur
Indverja
Indverjar stóðu þá sem einn
maður meö forsætisráðherra
slnum enda var ástandið óskap-
legt og um tiu milljónir höfðu
flúiö frá Austur-Pakistan til
Indlands, sem var i nægum
vandræöum fyrir með bjargar-
lausa þegna.
Það var barizt meðfram öll-
Indira Gandhi talar viö kjósendur.
Verður Gandhi
vikið ór em-
bœtti sínu á
fimmtudag?
Hungurvofan er aldrei langt undan og er eitt af erfiöustu málunum
sem Indira hefur þurft aö berjast viö.
um landamærunum og strlðinu
lauk með miklum sigri Ind-
verja. Þetta var einnig mikill
persónulegur sigur fyrir Indiru
Gandhi og treysti hana i sessi.
Til hæstaréttar
Dómari i máli forsætisráð-
herrans er Jagmohan Lal Sinha.
Málflutningi lauk fyrir tveim
vikum og síðan hefur hann velt
þvi fyrir sér. 1 gærmorgun
skýrði hann svo frá þvl að hann
hefði komizt að niðurstöðu og að
hann myndi kveða upp dóminn
næstkomandi fimmtudag.
Ef dómurinn fellur Indiru
Gandhi i óhag er nær alveg ör-
uggt að hún áfrýjar til hæsta-
réttar. En málflutningur fyrir
honum tæki fleiri mánuði og það
er llklegt að hún fengi ekki að
gegna embætti forsætisráð-
herra i millitíðinni.
Nýr forsætisráðherra
1 Indlandi er ekki til embætti
aðstoðar forsætisráðherra.
Þingmenn Kongress-flokks Ind-
iru yrðu þvf að velja nýjan leið-
toga sem tæki við embættinu.
Þá eru þrir menn llklegastir:
Jagjivan Ran, matvælaráð-
herra, Y.B. Chavan, utanrikis-
ráöherra og Swaran Singh,
vamarmálaráðherra.
„Trúi á réttlætið”
Indira Gandhi hefur sem fyrr
segir lýst yfir sakleysi sinu.
Henni gremst að þetta mál hafi
komizt svona langt en hefur
staðfest að það sé í samræmi við
réttarkerfi landsins: ,,Það er
rangt að segja að ég trúi ekki á
réttlætiö. Þvert á móti, eftir að
hafa lært hjá Mahatma Gandhi
og föður minum (Jawaharlal
Nehru) trúi ég ekki á ranglæti”.
Umsjón: Óli Tynes