Vísir - 14.06.1975, Blaðsíða 6

6
Vlsir. Laugardagur 14. júni 1975
VÍSIR
Útgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarfulltrúi: Haukur Helgason
Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson
Auglýsingar: Hverfisgötu 44. Simar 11660 86611
Afgreiösla: Hverfisgötu 44. Simi 86611
Ritstjórn: Siðumúla 14. Slmi 86611. 7 linur
Askriftargjald 700 kr. á mánuði innanlands.
1 lausasölu 40 kr.eipitakið. Blaðaprent hf.
Auga fyrir auga ?
Um nokkurt skeið hefur verið löndunarbann á
islenzkum isfiski i Vestur-Þýzkalandi og sér-
stakir hefndartollar á islenzkum sjávarafurðum i
löndum Efnahagsbandalags Evrópu.
Vestur-þýzk stjórnvöld eiga frumkvæðið að
þessum ofrikisaðgerðum og stjórnvöld annarra
rikja Efnahagsbandalagsins eru að sjálfsögðu
samábyrg.
Við höfum ekki vakið nægilega athygli á þess-
um dæmigerða bulluskap stórvelda. Ferð Ólafs
Jóhannessonar viðskiptaráðherra til iGenfar-
fundar Friverzlunarsamtakanna bætti nokkuð úr
skák og færði þetta vandamál nær sviðsljósinu.
1 framhaldi af þessu hefur dagblaðið Timinn
hreyft þvi i leiðara, að hugsanlega gætu ís-
lendingar komið upp sérstökum tolli á
vestur-þýzkar vörur sem eins konar svari við
löndunarbanninu og frumkvæði Þjóðverja að
hefndartollum bandalagsins.
Slik gagnaðgerð af okkar hálfu kemur að sjálf-
sögðu sterklega til greina. Einnig mætti athuga
möguleika á hreinu löndunarbanni hér á ein-
hverjum vestur-þýzkum vörum.
Slikar aðgerðir mundu að visu ekki skipta
Þjóðverja neinu efnahagslegu máli. En þær
mundu hafa táknrænt gildi og vekja athygli
umheimsins á viðskiptastriði Vestur-Þýzkalands
gegn okkur.
Sem betur fer veldur löndunarbann Þjóðverja
okkur ekki neinu efnahagslegu böli vegna nægra
markaða annars staðar. En söm er gerðin eigi að
siður og vel þess virði, að bent sé á hana með
eftirminnilegum hætti.
Miklu alvarlegri eru hefndartollar Efnahags-
bandalagsins, er valda okkur tjóni, sem nemur
hundruðum milljóna króna á ári hverju. Við þurf-
um þvi lika að kanna möguleika á gagnaðgerðum
á þvi sviði.
Timinn varpaði fram i umræddum leiðara
þeirri hugmynd að íslendingar riftu fri-
verzlunarsamningnum við Efnahagsbandalagið.
Þá hugmynd má gjarna kanna til hlitar, þótt lik-
legt sé, að i ljós komi, að jákvæðu hliðarnar á
samstarfinu við bandalagið séu þyngri á metun-
um en neikvæðu hliðarnar.
Hins vegar kann að vera unnt að koma upp
hliðstæðum hefndartollum gagnvart mikilvægum
útflutningsvörum rikja Efnahagsbandalagsins og
þeir hafa gagnvart okkar mikilvægustu út-
flutningsafurðum.
í heild má segja, að timabært sé fyrir okkur að
endurskoða stöðu okkar i fjölskyldu Evrópuþjóð-
anna. Senn liður að útfærslu efnahagslögsögu
okkar i tvöhundruð milur. Sú útfærsla getur hæg-
lega leitt til þess, að nýjar ofrikishugmyndir
komist á kreik meðal stóru bræðra okkar i
Evrópu.
Við þurfum þvi i auknum mæli að minna um-
heiminn á óviðurkvæmilega framkomu stóru
bræðranna gagnvart okkur og þurfum i þvi skyni
að beita þeim aðferðum, sem bezt henta á hverj-
um tima. Vel getur verið, að kominn sé timi til að
beita róttækari aðferðum en við höfum hingað til
beitt.
Sértollar og innflutningsbann eru aðgerðir,
sem koma til greina og kanna þarf i fullri alvöru.
-JK
VOPNUM
HEILSAÐ
/ Rúmlega 210 mill-
) jörðum dollara var
\ varið til hergagna-
( kaupa á síðasta ári,
samkvæmt skýrslu
sænsku friðarrann-
sóknarstofnunarinnar
SIPRI. SIPRI er sjálf-
stæð alþjóðleg stofnun
sem sænska rikis-
stjórnin stendur að.
Þessi upphæð er álika
há og allar tekjur hins
) fátækari helmings
( þjóða heimsins.
/ 1 þessari nýju ársskýrslu seg-
1 ir meðal annars að kjarnorku-
/ vopnabúr Bandarikjanna og Vopnin verða dýrari og dýrari og djöfullegri og djöfullegri. Plúton
) Sovétrlkjanna séu orðin næsta
/ hrikaleg. Þau séu margfalt um-
) fram nokkra hugsanlega þörf,
' hernaðarlega eða stjörnmála-
) lega.
Yfir 30.000
) kjarnasprengjur
) Sipri segir að samtals eigi
' Bandaríkin og Sovétrikin nú um
) 30.600 kjarnorkusprengjur.
' Bandarikin eigi sýnu fleiri, en
J þær sovézku séu aftur á móti
' miklu öflugri.
) Ekki eru nærri allar þessar
sprengjur I löndunum sjálfum,
) bæði eiga þau þúsundir af „litl-
um” kjarnorkusprengjum i
| Evrópu. Þær eru bornar af litl-
um eldflaugum sem ekki eru
I sérlega langdrægar og það á að
nota þær á vigvöllunum á
I svipaðan hátt og stórskotalið er
notað I dag.
Vladivostok
1 samkomulagið
SIPRI ræðst á Vladivostok
samkomulagið, sem Ford og
Brezhnev gerðu með sér i
nóvember siðastliðnum, og
segir að I þvi sé ekkert sem
kemur I veg fyrir endurbætur á
vopnum sem nú eru til eða
verða smfðuð á næstunni. Stofn-
unin segir að þegar leyfilegum
hámarksfjölda verði náð, muni
löndin hafa tvöfaldað kjarn-
orkuvopnaforða sinn. Það verð-
ur innan fimm ára og verða þau
þá fær um að eyða hvort öðru
eitt hundrað sinnum.
Takmarkað
kjarnorkustríð?
Sipri hafnar einnig kenning-
unni um að nú sé hægt að skjóta
kjarnorkuvopnum með svo
miklu meiri nákvæmni en áður
að það sé hægt að hafa „sveigj- j
anleika” i beitingu kjarna- /
vopna. Það þýðir að nákvæmnin
sé svo mikil að hægt sé að skjóta
kjarnasprengjum á hernaðarleg
skotmörk án þess að valda
glfurlegu tjóni á nærliggjandi
byggðum. (Þarna er i rauninni
um að ræða möguleika til að
heyja takmarkað kjarnorku-
strið). í skýrslunni segir að
„eyðileggingarradius” sprengj-
anna hafi vaxiðsvo miklu meira
en nákvæmnin að óbreyttum
borgurum sé i þvi litil trygging.
Nýtt vopnakerfi
i smiðum
SIPRI varar við þvi að nýjar
„þotuflaugar”, sem bæði stór-
veldin séu að hanna, séu upp-
hafið að nýju vopnakerfi sem
gæti gersamlega gert að engu
það sem þó ávannst i Vladivo- Framtlöardraumur aðmlrálanna? Herskip sem gætu verið úr vls-
s*°“‘ indaskóldsögu.
kjarnorkueldflaug.
Þetta eru lágfleygar eldflaug-
ar með venjulegum þotuhreyfl-
um I stað rakettumótora. Þær
geta farið langar vegalengdir i
mjög litilli hæð og hægt er að
stýra þeim með ótrúlegri
nákvæmni. Þær geta t.d. verið
með sjónvarpsmyndavélar i
nefinu, sem sendi béint' til
stjórnstöðvarinnar. Stjórnstöð-
in geti verið hvort sem er i skipi
eða flugvél og þaðan sé hægt að
stýra I mark svo ekki skeiki
nema nokkrum fetum.
Illlllllllll
k nJ

Umsjon:
Oli Tynes
Sérlega hagkvæm
fyrir Bandarikin
SIPRI telur þessi vopn sér-
lega freistandi fyrir Bandarik-
in. Þau hafi hernaðarlegum
skyldum að gegna um allan
heim og þar sem þessar flaugar
séu mjög „hreyfanlegar” og
auðvelt að halda þeim við, séu
þær sérlega hagkvæmar. Það er
)iægt að nota þær bæði gegn
,stórum og litlúm skotmörkum,
þ.e. t.d. herstöðvum i landi og
skipum á höfum úti.
Önnur vopn
í skýrslunni er einnig fjallað
um önnur vopn. Minnzt er á
leisergeisla, sem valdi tima-
bundinni blindu, og örbylgju-
tæki sem hafi þau áhrif á vefi að
menn brenni að innan. Þá segir
að sameiginlegar fjárveitingar
Bandarikjanna, Sovétrikjanna,
Bretlands og Frakklands hafi
farið úr þvi að vera 82 prósent af
heildareyðslu til hermála, niður
I 70 prósent. Þetta sé þó aðeins
vegna þess að aðrar þjóðir hafi
enn aukið hergagnakaup sin.
Engin stjórn
við Persaflóa
SIPRI er harðorð um vopna-
sölu til rikjanna við Persaflóa.
Stofnunin segir að seljendur og
kaupendur séu svo margir og
þróunin svo hröð að ekki sé að
sjá að nokkur aðilanna geri einu
sinni tilraun til að hafa ein-
hverja stjórn þar á.
Þá er vikið að fyrirhugaðri
flotastöð Bandarikjanna á eynni
Diego Garcia i Indlandshafi og
er SIPRI litið hrifin af henni.
Rússar verða líka
að fá sér
í skýrslunni segir að ef gerð
verði alvara úr þvi að setja
þarna upp flotastöð þá sé það
stórbreyting á valdajafnvæginu
á þessu viðkvæma svæði.
Bandarikin hafi þá möguleika
á að beita kjarnorkukafbátum
slnum á Indlandshafi á „þægi-
legan og ódýran hátt”. Það sé
nær alveg öruggt að Sovétrikin
myndu fara að svipast eftir stað
á þessum slóðum, þar sem þau
gætu sett upp eigin flotastöð og
þá væri hafið nýtt kjarnorku-
vopnakapphlaup.