Vísir - 21.07.1975, Síða 6

6
Vlsir. Mánudagur 21. júll 1975.
VÍSIR
tJtgefandi:' Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarfulltrúi:. Haukur Helgason
Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson
Auglýsingar: Hverfisgötu 44. Simar 11660 86611
Afgreiösla: Hverfisgötu 44. Simi 86611
Ritstjórn: Síðumúla 14. Simi 86611. 7 linur
Askriftargjald 700 kr. á mánuði innanlands.
1 lausasölu 40 kr.eiptakið. Blaðaprent hf.
Framtíðarspár
Flestir fræðimenn, sem reyna að sjá fynr ser
tækni- og visindaþróun næstu áratuga, sjá ótal
nýjungar, er gerbreyta muni heimi okkar. Er-
lendis eru slikar spár viða orðnar að sérstakri
fræðigrein, — futurologiu, einkum i Bandarikjun-
um, þar sem stjórnvöld nota þær á ýmsum svið-
um.
Hér á landi eru einhæfir atvinnuvegir, sem eru
viðkvæmir fyrir sveiflum og skyndilegum breyt-
ingum. Við þurfum þvi að fylgjast vel með þess-
ari nýju fræðigrein, sem nefna mætti framtiðar-
fræði á islenzku.
Með aðstoð framtiðarfræðinnar getum við bet-
ur brynjað okkur gegn aðsteðjandi vandamálum
og einnig verið viðbúnir að gripa gæsina, þegar
hún gefst. Framtiðarfræðin getur nefnilega bæði
bent á óvænt vandræði og óvænta möguleika.
Framtið sjávarútvegs og fiskiðnaðar eru i mik-
illi óvissu. Þetta eru svo veigamiklar atvinnu-
greinar, að mikið er i húfi, þegar óvæntar breyt-
ingar verða. Og þær munu áreiðanlega gerast.
Þess vegna verðum við að reyna að skyggnast
betur inn i framtiðina.
Við þurfum að geta spáð um efnahagsþróun
iðnaðarrikjanna næstu áratugi, þvi að hún hefur
mikil áhrif á verðlag fiskafurða okkar. Við höfum
um langt skeið byggt afkomu okkar á sihækkandi
fiskverði og lendum sifellt i vandræðum, ef aftur-
kippur verður um stundarsakir i þeirri þróun.
Við þurfum að kynna okkur vel mengun úthaf-
anna og hafa okkur meira i frammi i vörnum
gegn henni. Ábyrgir sérfræðingar hafa spáð
dauða alls nytjalifs i sjónum eftir einn eða tvo
áratugi, ef ekki verði gripið strax i taumana.
Við þurfum að fara mjög vel með 200 milna
fiskveiðilögsöguna, sem kemur til framkvæmda
á þessu ári. Sú landhelgi mun tryggja okkur
einkaréttindi til veiða á stórum svæðum. Þvi
miður erum við engir hófsmenn, en ættum þó að
geta hindrað hnignun fiskistofnanna, ef við höf-
um sæmilegt skipulag á veiðunum.
Það var ekki skynsamlegt að kaupa til landsins
alla þessa stóru skuttogara, sem nú eru reknir
með botnlausu tapi. Aætlun Framkvæmda-
stofnunarinnar um kaup á um það bil 50 togurum
byggðist ekki á nægilega grunduðum spám um
stærð fiskistofna i náinni framtið. Áætlunin var
raunar ágætt dæmi um blindni hinnar venjulegu,
pólitisku áætlanagerðar.
Við þurfum að vita, hvað fiskiskipaflotinn verð-
ur að veiða mikið til að standa undir sér. Við
þurfum að spá um veiðiþol fiskistofnanna. Við
þurfum að spá um, hve fjölhæf skipin verða, þeg-
ar nýjar veiðiaðferðir koma til sögunnar.
Við þurfum lika að átta okkur á, að ekki dugir
að taka pólitiskar ákvarðanir á borð við þá að
byggja upp mikinn lagmetisiðnað. Við vitum, að
sú atvinnugrein er erfið, einkum vegna mikils
flutningskostnaðar. Til dæmis hefur okkur ekki
tekizt, þrátt fyrir mikla fyrirhöfn, að selja neitt
lagmeti að ráði á frjálsum markaði.
Við þurfum einnig á framtiðarspám, — fram-
tiðarfræði að halda i öðrum atvinnugreinum,
landbúnaði og ýmsum greinum iðnaðar.
Framtiðarspár, sem eru byggðar á visindalegri
þekkingu, geta á ýmsum sviðum dregið úr
hættunni á, að pólitisk áætlanagerð fari með
okkurút i ógöngur.
— JK
Þar eru þeir
sex mánuði
að vima fyrir
nýrri bifreið
Sviþjóð er það land
Evrópu, þar sem
minnst gætir kynþátta-
haturs. Vestur-Þýzka-
land þykir lýðræðisleg-
ast flestra rikja. í
Finnlandi er bezt búið
að öldruðum og eftir-
launafólki. Og i Dan-
mörku er konan mest í
hávegum höfð, frá
sjónarhóli Rauðsokka.
Þetta eru nokkrar niðurstöður
umfangsmikillar könnunar á
þvi, hvernig farið er með ein-
staklinga i sextán Evrópurikj-
um, sem könnunin náði til.
Rannsóknin náði einnig til
Bandarikjanna og Japans svona
til viðmiðunar.
Kaupsýsluritið „Vision”
greinir frá þessari mannrétt-
indakönnun og hagrannsókn i
nýútkomnu tölublaði sinu. Þvi
miður tók þessi könnun ekki til
okkar Islendinga, og hefði þó
verið nógu fróðlegt að skoða þær
félagsfræðilegu upplýsingar,
sem rannsóknin veitti, i viðmið-
un við nágranna okkar.
Skýrsla „Vision” setur Svi-
þjóð I forystu mannréttinda-
landa og gefur landinu einkunn-
ina 13, meðan Holland fær 10,
Vestur-Þýzkaland 9, Danmörk
8, Finnland 7, Frakkland 5 og
ítalia 4.
Af lestri sögunnar hefði
margur kannski haldið, að Bret-
land væri höfuðvigi mannrétt-
inda, en samkvæmt þessari
könnun kemur Bretland aðeins i
áttunda sæti. Könnunin er
byggö á upplýsingum, sem
fréttaritarar „Vision” öfluðu
með aðstoð 200 alþjóðlegra sál-
fræðinga viða frá úr heimi.
1 þessari einkunnagjöf voru
Bandarikin og Japan ekki talin
með. En I eftirmála skýrslunnar
var þess getið, að Bandarikjun-
um mundi svipa til Danmerkur,
sem var i fjórða sæti, hvað við-
kemur gildi mannréttinda. Og
Japan var talið lenda á sama
bási og Bretland.
Könnun þessi er hafsjór upp-
lýsinga, þar sem kennir margra
grasa. Spannar hún allt frá þvi,
hve lengi venjulegur daglauna-
maður sé að vinna sér fyrir bif-
reið, og til þess, hve margir lög-
reglumenn séu i hverju landi.
Þannig kemur t.d. i ljós, að i
Grikklandi er venjulegur verka-
maður þrjátiu og fimm mánuði
að aura saman fyrir bifreið,
sem starfsbróðir hans i Banda-
rikjunum gæti keypt eftir sex
mánaða vinnu. Auðugustu
Evrópumenn eins og Belgiu-
menn, Hollendingar og Sviss-
lendingar — vinnandi sambæri-
leg störf — mundu vera sjö
mánuði að vinna fyrir sama
bilnum. — Hvað ætli verkamað-
ur á Islandi sé lengi að vinna sér
fyrir amerískri fólksbifreið?
Svíar eiga allra þjóða flesta
öryggiseftirlitsmenn i verk-
smiðjum. Þeir eru þar tuttugu
og fjórir á hverja 100 þúsund
ibúa. í Belgiu er aðeins einn á
hverja 100 þúsund.
Grikkir og Frakkar státa af
flestum lögreglumönnum — 42
og 38 á hverja tiu þúsund ibúa.
1 Hollandi eru fæstir tugthús-
limir eöa aðeins átján á hverja
100.000 ibúa. í Bandarikjunum
eru aftur á móti 190 fangar á
móti hverjum 100.000 lands-
mönnum.
I fáum löndum er eins mikill
gestagangur og I Sviss og
Frakklandi. Það er að segja —
ekkert land hefur jafnmarga út-
lendinga búandi innan sinna
landamæra eins og þau tvö. í
Sviss eru 16,4% útlendingar og i
Frakklandi 7,7%. — En einmitt i
þessum tveim löndum gætti þó
einmitt einna mest i álfunni
kynþáttafordóma og þjóðar-
rembings, eftir þvisem könnun-
arskýrsla „Vision” heldur
fram.
Innan um allar fréttirnar um
bág lifskjör og erfiðleika á Bret-
landseyjum brýzt fram einn
litill sólargeisli i þessari
skýrslu. Þar er einna þægileg-
ast fyrir menn að vera, þegar
þeir þurfa að leggja leið sina I
gegnum skrifstofubákn þess
opinbera. Könnunin leiddi í ljós,
að það tekur ekki nema einn dag
að fá brezkt vegabréf, meðan
það getur tekið ailt upp i heilan
mánuð i Austurriki. —
íslendingar mega vel við una, —
eða að minnsta kosti Reykvík-
ingar, þar sem afgreiðsla vega-
bréfa gengur fljótt og vel og fæst
oft á einum og sama deginum.
En á meðan Islendingar hafa i
gegnum aldirnar sýnt lands-
homalýð og flækingum töluvert
umburðarlyndi, þá eru Bretar
aftur á móti harðneskjulegri i
þeim efnum. Flækingslíf varðar
þar allt að tólf mánaða fangelsi,
og mega flækingar þar þó þakka
fyrir, að gapastokkurinn skyldi
aflagður, en hann var látinn hér
áður fyrr geyma marga þeirra
um hrið. — Riddarar þjóðveg-
anna sæta þó ekki svo hörðum
kostum í öðrum Evrópulöndum.
Þar er flökkulíf viðurlagalaust.
Danmörk, Grikkland, Holland
ogPortúgal greiða öllum konum
sömu laun og körlum fyrir sömu
vinnu.
1 Portúgal er hjónaskilnaðar-
talan lægst. Aðeins einn á
hverja 10.000 íbúa. í Bandarikj-
unum eru 45 skilnaðir á 10.000
Ibúa.
í Frakklandi eru bannaðir
fjórir stjórnmálaflokkar,
meðan fæstir nágrannanna
banna neinn flokk. — I Vestur-
Þýzkalandi hefur yngsti þing-
maðurinn nær hálfrar milljón
króna mánaðartekjur með ýms-
um hlunnindum. Starfsbróðir
hans i Bandarikjunum hefur um
525 þúsund kr. — Hvergi annars
staðar komast þingmenn i nám-
unda við þá i þinglaunum.
Aðrar tölulegar upplýsingar,
sem birtust um hagi fólks í þess-
um löndum, vörðuðu til dæmis
símaeign. í Bandarikjunum eru
655 símar á hverja 1000 ibúa. 1
Svlþjóð 610 og Sviss 555. — Um
bifreiðaeignina kom fram, að i
Bandarlkjunum eru 440 bilar á
hverja þúsund ibúa, I Svlþjóð
320, Frakklandi 290 og Þýzka-
landi 280 bilar.