Tíminn - 13.11.1966, Blaðsíða 7

Tíminn - 13.11.1966, Blaðsíða 7
SUNNUDAGUR 13. nóvember 1966 _____________TIMINN__________________________________ __________________19 Lögregluþiónn með barn í fanginu, sem bjargaðist úr rústunum. þAttur kirkjunnar ORGANISTINN jaín ömurlegt um að litast, og sorg og angist skín út úr hverju andliti, sem ég sé. Fyr ir utan Betaníukirkjuna standa nokkrar útgrátnar konur, þetta eru eflaust mæður, sem enn sakna barna sinna, en inni í kirkjunni liggur fjöldi líti’la sundurkraminna Mka. í annarri kirkju þarna í grendinni er fjöldinn allur af mönnum, sem unnið hafa við björgunarstörfin. Nokkrir sofa- á bekkunum, aðrir sitja þögul lr og horfa í gaupnir sér. Stöð- ogt koma fleiri inn í kirkjuna. Ungur maður höktir fram eft ir gólfinu, og hlammar sér á stól, hjúknmarkonur koma strax til hans og spyrja, hwrt hann sé meiddur. — Nei, eg fínn hvergi til, segir hann og horfir tómlátlega fram fyrir sig. Ein hjúkrunarkonan fær- ir honum wiskyblöndu og þvingar hann til að drekka hana. Ég sezt niður og hressi mig á heitu tei, og velti því fyrir mér, hvort fólk úti í heimi S'kilji í raun og veru, hvað hér hefur gerzt. Ég sit hérna í baptistakirfcjunni í Aberfan og hugga um mín eig- in böm, sem á hverjum morgni skunda í skólann glöð og ótta laus, og jafnframt hugsa ég um það, að þetta hafi börnin í Alberfan lika gert í fyrradag. Ég hef leigt mér herbergi á litilli krá. Inni á bjórstof- unni eru fyrir margir niður- dregnir Walesbúar, sem eru að reyna að drekkja sorgum sinum. Einn þeirra segir. — Hér hafa orðið gifurleg slys þá áratugi, sem námugröftur hefur verið stundaður hér. Kol in héðaij hafa alltaf verið flekk nð blóði. Over getur ímyndað sér að fyrir rúmum hundrað árum hafi hér verið grænn og búsældarlegur dalur. f sama hili kemur ungur maður inn. — Nú gengur sá orðrómur úti, að lifandi barn hafi fundizt í rústunum, segir hann. Eg trúi þessu ekki, þetta var sagt í gærkveldi líka. Því þreyttari sem fólk er, þeim mun trú gjarnara verður það. Það hætt- ir að hugsa lökrétt og trúir á kraftaverk. Og þarna er rætt um uppgröftinn ískólahúsinu, böm, sem fundust með iífs- marki, lík, sem fundizt höfðu óskemmd og svo var rætt um hversdagslega atburði í skólan um, pem nú var ekki lengur skóli. Lítil stúlka hafði skrifað í stílabókina sína- — Leiktu þér aldrei að eldinum, kennslu- kona hafði skrifað á svarta töfl una þessi orð — í gær í dag og á morgun og 6 ára gam- all drengur hafði skrifað í bókina sína. — Ég skal alltaf vera þægur og góður. Og sam- tölin halda áfram, þar til tek- ur að birta af degi i Dauða dalnum. Það voru grimm örfög, sem réðu þessu hörmulega atviki. Smám saman er námugröftur j Wales að leggjast niður, kola Frumhald á bls 23 Frá upphafi kirkjunnar hef ur sönglistin verið hennar eng ill, og þjónn í senn, hennar bezti engill, hennar þarfasti þjónn. Syngið og leikið Gúði, sæt- lega lof í hjörtum yðar,“ sagði postuiinn og hann bætti við eða sagði um Jeið: „Fræðið, hver annan og áminnið hver annan með sálmum söngvum og andlegum ljóðum." Það er því óhætt að segja, að söngstjóri, forsöngyari eða organisti kirkjunnar hefur alla tíð gengið prestinum næst í starfi, og oft ekki verið þýðing arminni persóna til áhrifa og vinsælda í guðsþjónustu kirkj unnar bæði fyrr og síðar. Samt hefur hann verið jafn lengi í skugga prestsins sem embættismanns og ætlað starf og þjónustu að mestu án launa minnsta kosti hér á íslandi um aldaraðir. Og yrði sú saga skrif uð kæmi í ljós, eitt hið mesta fórnarstarf til svölunar til- beiðsluþörf og listaþrá þjóðar- innar kynslóð eftir kynslóð, öld eftir öld. Þetta mundi þó að mestu falla í hlut forsöngvar ans, því að organistar urðu ekki til hér fyrri en á síðari hluta nitjánu aldar, að heita má. En þar urðu líka þáttaskil í listum og messugerð allri. Og hinir fyrstu organistar ís- lands urðu brautryðjendur og leiðarljós á sviði framfara og inenningar í sönglist músík- mennt ,og trúrækni þjóðar- innar, þótt sögur, sumar bros legar séu' til um allan þann misskilning, sem þeir og orgel ið þeirra mætti í fyrstu. Nöfn tsumra þessara brautryðjenda «ins og Péturs Guðjohnsens, sr. jBjama Þonsteinonar, Sigfúar Einarssonar og Páls ísólfsson ar og fleiri, em bjartar og lýsandi stjörnur á mennta himni þjóðlifsins, og þeim yrði aldrei fullþakkað allt, sem þeir hafa á sig lagt, oftast við hin erfiðustu skilyrði til að lyfta þjóð sinni upp úr svefnrofum skilningsleysis og algers heyrn arleysis gagnvart hinu fegursta sem mannssál hefur skapað eða flutt tjl jarðar frá æðri heim- um eða hjartslætti Guðs. En samt voru organistastörf þessara stórmenna að mestu eða öllu hjáverk, unnin í tóm stundum, fyrir næstum engin laun, meðan þeir sveittust blóð inu við að kenna byrjend- um skrifa eða strita til að vinna fyrir daglegu brauði, en krupu hins végar. listgyðju sinni í lotningu og auðmýkt hverja stund án allrar kröfu í sannri guðsdýrkun og kannski án þakka eða skilnings þeirra sem í algleymi nutu listar þeirra og tilbeiðslu. Og þeir eru margir, smærri spámennirnir, sem þannig fet- uðu í spor þeirra þótt þeir, stæðu kannski misjafnlega fjarri hátindum listarinnar og tónmenntanna. En nú er þetta ekki hægt lengur. Hinir stóru söfnuð ir höfuðborgarinnar og raun- ar margir fleiri söfnuðir verða að vita, að verður er verka maðurinn launa sinna“ eins og Kristur sjálfur sagði á fyrstu tíð kristindóms. Nú er öldin önnur að öllu eða flestu leyti. Og þótt aldrei megi falla fölvi yfir fórnarstarf eða dreng lund brautryðjenda og birtu leiðarljósa þá verður að skilja ,að ekkeri borgar sig betur en að veita listamönnum viðun- andi lífskjör og starfsskilyrði. Og þar ætti sönglistin að vera fyrst og efst. Og starf organistans i hinum stóru söfn uðum er eða gæti verið svo umfangsmikið, að það er full komlega aðalstarf hverjum venjulegum manni, að kröftum. Og auðvitað þarf að launa það samkvæmt því. En nú hafa org anistar víðast miklu lægri, laun en húsverðir eða kirkju þjónar, og býr þar enn að hinu gamla áliti að organ- istastarfið sé eða getið verið hjáverk. Auðvitað er erfitt fyrir söfn uði sem eru að byggja kirkjurn ar yfir starfsemi sína og mess ur að borga há laun. En von andi verður nú breyting á bráð lega með þetta kirkjubygginga streð eða fé til þess. Það á að vera og hlýtur að vera rétt í þjóðkirkjulandi að kirkjur séu að mestu reistar fyrir fjár- framlög úr opinberum sjóðum eins og skólar og félagsheim- ili. Og með þvj móti fengju söfnuðir frjálsar hendur með sóknargjöld sín til menningar og líknarstarfa eins og sjálf- sagt er. Og þar yrði söng mennt safnaðanna og list i í þágu guðsdýrkunar fyrsta og eitt nauðsynlegasta verk efnið undir forystu og stjórn organista, sem gæti óskiptur helgað gáfur og krafta svo virðulegu viðfangsefni. Sem betur fer eru líkar marg ir söfnuðir búnir að byggja, og opnast því víðar og verk miklar dyr til annarra viðfangs efna, sem hverjum kristnum söfnuði eru sjálfsögð, en verða að þoka í skuggann fyrir sí- felldum byggingakostnaði, það er nefnilega enginn vandi fyr- ir stóran söfnuð sem á kirkju að launa sínu starfsfólki riku lega. Til þess að sýna og sanna að starf organista f stórum söfnuði t.d. hér í höfuðstaðn um og viðar þarf ekki og get ur ekki verið neitt hjáverk, eða eingöngu stundað í tómstund um, má benda á eftirfarandi verkefni. Organistinn þarf auðvitað fyrst og fremst að æfa sinn Idrkjukór, helzt fleiri en einn, því að við venjulegar messur ætti að vera eða gæti verið ör fátt úrvalssöngfólk launað til að leiða almennan söng, en hins vegar stærri hópur sjálf boðaliða, sem æfði fyrir hátíð ar og viðhafnarguðsþjónustur, kirkjukvöld, kirkjuvikur og jafnvel konserta 'í kirkjunni. En slikar söng og músiksam komur sem nefndar eru ýms um nöfnum, eins og jólavökur, páskavökur og aftansöngva, setja sérstakan listrænan Wæ á allt lif safnaðarins og lyfta því til hæða. Þá þarf að hafa bamakór, helzt bæði drengja- og stúlkna æfa kvartetta, dúetta og trió með ýmiss konar hljóðfær- um til undirleiks fyrir æsku lýðsfélagið, kvartett i bræðra félaginu og kvintetta eða söng flokk í kvenfélaginu. Auk alls þessa væri full þörf á kennslu organistans i söngskóla safn aðarins, en hver söfnuður þyrfti einmitt að hafa slíkan skóla í safnaðarheimiili sínu, þar sem kennt væri byrjunar Framhald á bls. 23.

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.