Vísir - 21.11.1975, Blaðsíða 10

10
Föstudagur 21. nóvember 1975.
Vilmundur Gylfason skrifar:
Á FÖSTUDEGI
BANKI
FYRIR
NORÐAN
L-VXDSEV.NK1 ISIAN'DS
EFKAHAGSREIKNIKGUn PR. 31/12. 1973
f þús.kr.
1. Voltiinnlán
a. Alm. hlaupareikningar
b. Sparisjóðsávísanaroikningar
2. Spariinnlán
a. Álmennar sparisjóðsbakur
b- 6 mánaða sparisjóðsbrkur
c. 12
d. 10 ára
e. Vfsitölubrkur
B. Soðlabankinn
1. Skuld á viðskiptareikningi
2. Endurseld afurðalán
3. Önnur endurseld lán
4. Önnur lán
C. Lán frá fjárfestlngarlánasjáði
og bðrum lánasjóðun.
D. Erlendar skuldir
Ti1 skamms tíma
Til langs tíma
E. Viðski ptabankar og sparls.jóðir
F. Innheimt íé fvrir aðra
G. Fyrirfram groiddir vextir
II. Vmsir skuldheimtumenn
I. Tmsir skuldaliðlr
J. Eigið fé
1. Stofnfé oða hlutafé
2. Annað eigið fé
K. Viðskiptareikningur aðalb/útlbúa
Niðurstóður
Aðalbanki +
oandsbanki útibú í Rvík.
M 1 K •» ; N‘, .p PR
SM'Lair.:
i ’.nlán
1 . V*2UinnJ.án
á. Aim. hlaupareikningar
b. Spansjóðsávísanareiknlngar
2. Spariinn^án
a. Almennar sparisjóOstxekur
b. 6 mán. sparisjóðsbækur
c. 12 " ”
d. 10 ára "
e. VÍsitölubBBkur
B. SeOlabanklnn
1. Skuld á viðskiptarelknlngi
2. Endurseld afurðalán
3. Önnur endurseld lán
4. Önnur lán
C. Lan fra fjarf.I.a.i, og ÖOrum lanasj
Til skaouas tíma
Til langs tíma
Viflsklptabankar og sparlsióðir
Innhelmt fé fyrir aOra
Fyrlrfram grelddlr vextir
Tmsir akuMhelmtuaenn
Tmsir skuldallOlr
fA
1. St»fnfé eða hlutafé
2. Annað eigiO fé
V 1 *>•*■» ptar lkningur aOalb./útlbúa
Ni Oijrr Avr
Samtals og nágrcnni Akranes Akureyri
10.353.103 6.935.094 398,022 .763.816
2.960.416 1.964.996 71.144 243.563
1.971.853 1.368.827 44.433 176.018
988.563 596.169 26.711 67.545
7.392.687 4.970.098 326.878 520.253
5.176.458 3.482.616 243.413 352.515
345.415 207.051 4.790 49.842
1.706.199 1.197.249 67.384 96.248
156.936. 78.33G 10.624 20.083
7.679 4.846 667 1.565
3.605.784 2.536.782 1 .262 515.523
711.731 711.731
2.464.053 1.395.051 1.262 515.523
430.000 430.000
162.459 115.607 15.505
1.393.092 1.386.812 6.-2 80
1.361.917 1.355.637 6.280
31.175 31.175
38.347 95 10.988
98.728 48.738 5.688 15.798
22.904 17.672
108.616 87.509 17.370
1.150.565 649.657 8.488 210.890
1.150.565 649.657 8.488 210.890
891.968 263.138 C338.14 4^
17.825.566 12.023.432 430.830 1.894.616
-: av..s
R. !l 1974
AOalbank i' ♦
Landsbankl utibú í Rvík
Saatals or náRrenr. 1 Akranes Ak.irevri
13.507.095 9.076.310 504.540 963.402
4 .08_1.375 2.812.084 _9J..754 287.915
2.701.240 1.952.631 48.945 196.586
1.380.135 859.453 42.809 91.329
9.425.720 6.264.226 412.786 675.487
6.657.330 4.405.731 313.118 467.141
331.809 184.900 5.568 53.069
2.251.315 1.582.983 82.907 129.311
177.849 85.973 10.391 25.966
7.417 4.639 . 802
9.079.092 9.079.092
5.125.668 5.125.668
703.424 703.424
3.250.000 3.250.000
457.789 158.438 120.418
3.846.978 3.840.083 6.373
661.592 654.697 6.373
3.185.386 3.185.386
5.035
75.671. 1.721 19.700
248.788 146.577 7.326 34.247
184.389 111.261 19.299 48.527 /
33.363 30.200
1.357.017 754.085 10.553 233.709
1.357.017 754.085 10.553 233.709
3.81:8.064 74.058 V 1.686.R5íA

32.633.281 23.271.825 541.718 3.: 113.232
Skuldaaukning nam rúmum 1,3 milljarði!
y
A föstudegi fyrir hálfum
mánuði ritaði ég grein i þetta
blað sem bar yfirskriftina
Þorskar, þrýstihópar og rikis-
bankar. Þar sagði ég meðal
annars:
/^Uaíreyri var Landsbanka-
stjóri aB nafni Jón Sólnes. Ariö
1974 voru Alþingiskosningar, og
bankastjórinn var i framboöi.
Skuld Landsbankans á Akureyri
viö aöalbankann i Reykjavlk,
fór ilr öllum böndum og jókst
um fast aö milljaröi króna. All-
ar reglur þverbrotnar, og enda
kosningar i nánd. tltibússtjór-
inn á Akureyri ansaöi engum
reglum eöa forskriftum, en
notaöi sér rikisfjármuni til aö
kaupa sér leiöina til valda.
Þetta viröist svo hafa uppgötv-
ast f ársbyrjun 1975, þegar
reikningar ársins voru geröir
upp. En hvaö gerir þá banka-
stjórinn i Reykjavik, fulltrúi
ljóssins og upplýsingarinnar og
svarinn andstæöingur for-
myrkvunar? 1 staö þess aö
segja þjóöinnni frá þessu, veita
fjölmiölum upplýsingar um
þetta, skapa umræöu og
væntanlega fordæma þetta
sjálfur til þess aö svona hlutir
gerist ekki aftur, þá er þetta
leyst einhvers staöar bak viö
tjöldin. Leyniklúbbur stjórn-
valda og bankakerfis leysir
þetta bak viö lokaöar dyr vald-
hroka og formyrkvunar — og
þess vandlega gætt aö almenn-
ingur fái engar uppiýsingar.
Þetta er ekki Htiö mál.
Frambjóöandi valsar aö þvi er
viröist stjómlaust meö gifur-
lega fjármuni, og þvi er haldiö
leyndu, almenningi í landinu
kemur þetta ekki viö. En þetta
er dcki einkamál Jónasar
i Haralz — eöa bankanna — eöa
| stjórovalda. Þetta er sjálf rótin
logþeirsekueru þeirsem þegja.
í þeim föstudagsgreinum,
sem ég hefi ritað hér i Visi, hefi
ég sagt ýmislegt um kerfis-
bygginguna. Ég vek enn athygli
á sögu sem ég sagði um
veitingahús hér i borg og af-
skipti dómsmálaráðherra af þvi
máli. Þvihefur hins vegar verið
svarað með þögninni einni
saman. Nú bregður hins vegar
svo við að margir finna sig
knúða til að svara.
Fyrstur reið á vaðið Helgi
Bergs bankastjóri. Aðrir
hafabyggt svörsin á svari hans.
Ég vek athygli á svari banka-
stjórans. Hannsegir ,,ég telmig
geta fullyrt að ekki hafi orðið
hlutfallslega meiri aukning i út-
lánum Landsbankans á Akur-
eyri en i öðrum útibúum bank-
ans.” Þá segir hann að tölur
minar séu of háar. Svar banka-
stjórans er ekki ýkja þróttmik-
ið, en Jón G. Sólnes, sem er Uti-
bússtjóri á Akureyri, er öllu
kraftmeiri i Visi daginn eftir,
þar talar hann um lygar og róg.
Loks kemur fram i dagsljósið
annar útibússtjóri á Akureyri.
Steingrimur Bernharðsson, og
segir nánast að með skrifum
minum hafi ég verið að kalla
alla Norðlendinga mútuþega.
Þessu til viðbótar hefur svo ver-
ið talað um fréttafalsanir i blöð-
um, ógeðslega óhróðursherferð,
persónunið. En ég hef beðið.
títúrdúr um Sólnes
Ég átti i fyrri viku þátt i við-
talsþætti i sjónvarpi við Jón G.
Sólnes, þar sem hann kom fram
sem formaður Kröflunefndar og
svaraði spurningum um þau
mál. Það kemur þessu máli,
efni þessarar greinar, á engan
hátt við, að öðru leyti en þvi að
ég hefi orðið var við að sumum
hefur þótt stjórnendum þess
þáttar farast ósanngjarnlega
við Sólnes, þegar hann vatt sinu
kvæði i kross i lok þáttarins,
hætti að ræða um fjárreiður
Kröflu, og vildi fara að ræða
efni þessarar greinar, Lands-
bankann á Akureyri.
Ég er sammála þessari gagn-
rýni, en þess ber þó að gæta að
Sólnes viður og breiður var ekki
til umræðu á þeim vettvangi,
heldur Krafla. En ég er samt
sammála þvi, sem blaðamaður,
að þátturinn hefði vel mátt vera
fimm minútum lengri, og ef
Sólnes vildi ræða Landsbankann
á Akureyri eða hvað annað
áhugamál sem hann kann að
hafa, átti að leyfa honum það.
Oðru langar mig til að koma
að, meira til gamans, en þó i
nokkurri alvöru. Eftir þennan
stjónvarpsþátt bauð Jón G. Sól-
neS okkur Valdemar Jóhanns-
syni i kaffi á Hótel Esju. Hvað
okkur fór á milli kemur auðvit-
að engum við, en þar kynntist
maður þvi sem maður hafði
bæði heyrt og grunað: Að i
persónulegri viðkynningu, þótt
stutt sé, er Jóni G. Sólnes sér-
kennilegur, hlýr og elskulegur
maður.
Alvara málsins
Að þessu sögðu vil ég víkja að
alvarlegri málum. Ég vek at-
hygliá svari Helga Bergs. Hann
segir „ég tel mig geta fullyrt”.
Nú er það svo að milli forustu-
manna i bankamálum ganga ár
hvert skýrslur um viðskipta-
banka og sparisjóði. Þar er að
finna nákvæmar, sundurliðaðar
tölur um stöðu banka og
einstakra útibúa. Almenningi er
ekki heimill aðgangur að þess-
umskýrslum. Hins vegar er það
svo að það er kominn þverbrest-
ur f kerfið, það er fleirum farið
að ofbjóða heldur en mér. Þess-
ar skýrslurhafa lekiðút, ogmeð
þessari grein birti ég ljósrit af
sundurliðuðum efnahagsreikn-
ingi. Þeir munu spyrja: Hvar
hefur maðurinn fengið þessar
skýrslur? Þvi svara ég fyrir
dómstólum. „Ég tel mig geta
fullyrt” segir Helgi Bergs,
bankastjóri, og þar með á mál-
inuað vera lokið ogég stimplað-
ur fréttafalsari. Hann hefði á
hálfri minútu getað flett upp i
þessari skýrslu, þá hefði hann
ekki þurft að telja sig fullyrða
neitt.
í þessari skýrslu kemur í ljós,
að skuldaaukning Landsbanka-
útibúsins á Akureyri á árinu
1974 er.ekki einasta fast að mill-
jarði, hún er meira en 1,3 mill-
jarður. Og ef menn vilja hugsa
lengra þá kemur það auðvitað
ekki fram i þessu dæmi hve
mikill hluti þessarar skulda-
aukningar fór fram á fyrri hluta
ársins, á timum fyrir kosningar.
Mig grunar að þá yrði dæmið
enn svartara.
Þegar maður hefur i höndun-
um pappíra af þessu tagi — og
jafnvel fleiri — þá þarf ekki að
æsa sig eða froðufella. En það
sem er ofbjóðanlegt er kuldinn i
Helga Bergs, bankastjóra. Það
að þora að segja það sem hann
hefur sagt og halda að hann
komistupp með það. Að láta sér
detta i hug að sá sem þetta ritar
sé ekki orðinn sjóaðri heldur en
svo I viðskiptum við kerfið, að
hann láti hanka sig á svona
nokkru. Hann talar um hlut-
fallslega aukningu. Hver
skrifaði um hlutfallslega aukn-
ingu? Ekki gerði ég það, og
enda segir hlutfallsaukning ekki
nema hálfan og mjög villandi
sannleika. Otlán geta á einum
stað aukizt úr 100 krónum i 1000
ogeru þar með tiföld, útlán geta
annars staðar aukizt úr einum
milljarði i tvo milljarða, og eru
þar með tvöföld. Og þá virðist
bankastjórinn fagna hinu siðar-
nefnda og telja það hróss vert.
Nei, auðvitað veit bankastjórinn
betur. Ég var að fjalla um
skuldaaukningu Landsbankans
á Akureyri við aðalbankann i
Reykjavik i krónum talið. Þar
er aukningin svo gifurleg, svo
langt umfram það sem annars
staðar gerist, að i siðuðum þjóð-
félögum yrðu þau mál rannsök-
uð ofan i kjölinn, ekki fyrir lukt-
um dyrum, heldur opinberlega.
Hins vegar ber vitaskuld að
vera sanngjarn og segja það
þessu til viðbótar sem maður
veit eða telur sig vita. Það er
auðvitað rétt að árið 1974 var
stjórnlaust ár og erfitt. Landið
var raunverulega án rikis-
stjórnar um langt skeið, banka-
viðskipti fóru viða úr böndunum
og erfiðara var að halda uppi
eftirliti. Eins er hitt að þar
sem hluti af þessari skulda-
aukningu eru svokölluð afurða-
lán, sem eru bundin og sjálf-
virk, þá fer annars konar
skuldaaukning niður fyrir mili-
jarð, verður fast að milljarði.
Þetta er útskýring, hitt stendur
eftir að skuldaaukningin var 1,3
milljarður.
Steingrimur Bernharðsson
segir mig hafa kallað norðlend-
inga fala hæstbjóðanda. Ég skal
ekki svara þessum viturlegu
orðum með þvi að bera blak af
sjálfum mér. Hins vegar vil ég
bera blak af öðrum manni, Jóni
Skaftasyni alþingismanni, sem
mér sýnist raunar vera einn
örfárra alþingismanna, sem er
tekinn að skilja i hverju okkar
geigvænlegu vandamál eru i
rótinni fólgin: Hann sagði i
ræðu I Kjósarsýslu eitthvað á þá
leið að fyrirgreiðslukerfinu
verði að ljúka. Hafi ég kallað
norðlendinga fala hæstbjóð-
anda þá hefur, með sömu vit-
rænu og karlmannlegu rökun-
um, Jón Skaftason kallað alla
islensku þjóðina fala hæstbjóð-
anda. Munurinn er hins vegar
sá að ég nefni dæmi máli minu
til stuðnings, Jón ekki. Og enda
verða margir til að svara mér,
en enginn Jóni.
Lokaorð
Ég játa það, að ég er orðinn
dómgreindarlitill um það land
sem ég bý i, ef engan rekur i
rogastans við lestur þessarar
greinar. Ég kippi mér heldur
ekki upp við það þótt Jón G. Sól-
nes gusi einhverju út úr sér. Það
hefur hann gert i þrjátiu ár. En
mér brá meira, þegar ég las
ummæli Helga Bergs. Helgi
Bergs, bankastjóri, svarar
grein minni og fer með sannan-
leg ósannindi. A alvarlegum
timum i þjóðfélagi okkar segir
Helgi Bergs ósatt i málum,
sem miklu skipta. Ég stefni
ekki Helga Bergs fyrir'
dómstóla. En ég lit svo á að þótt
Alfreð litli geti logið hverju sem
hann vill, þá getur Helgi Bergs
það ekki. Ég lýsi Helga Bergs
ósannindamann. Hann getur
hnekkt þvi fyrir dómstólum eða
heitið það ella.
pVeitti enga
pólHíska
fyrirgreiðslu
- Jón G.
Sólnes,
bankastjóri og
alþingismaður
segir:
„Þetta er ærui'
og rógburA-
neina póli
eins eöa ne
bankastjóri
Þetta sag
bankastjóri
viðtali vift V
hcfur verift
undanförnu þ;
ur fyrr verift h
hann f ully rftii
Gylfasonar, I g
sl. föstudag.
Vilmundur sai
aft árift 1974, haf
bankans á Akur
bankann i Reykja
aft milljarfti krónt
ot híw'
•kki verift vajndur
<uft fyrr. Eg lýsi
ift greinin skyldi
dalaust”, sagfti
tur hafa verift
nu um Japans-
' -ggja annarra
fur verift aft
rift á vegum
iafi hún borift
• r >jatoW°dut - ö Alþi
kvaddi sér
Alþingi i

•ffti verift
G- lega
sí,weí»»''

verȒ>
úim ‘~ pot
»Ct*.i4 ttv«“ ... EI>
«<•'<> £35«%.
'ul' i u6eu “'ut *7r
uukW5«t v*«,tte'JÍ
“Slrf S3S. *iit
uc‘f, gV'í«°“
ftre*n. « i vt**
,bsV»d,kÍ’