Vísir - 12.12.1975, Qupperneq 9

VISIR Föstudagur 12. desember
1975.
cTVIenningannál
Lesandinn
verður að koma
til Ijóðsins
Náttfiörildi
Gylfi Gröndal
Setberg, 48 s.
Litil ljóðabók með smekklega
hllfðarkápu, á kápunni snyrtileg
abstraktsjón.
Fyrsta ljóðið i bókinni visar
veg: það lýsir i einfaldri mynd
stöðnun i náttúrunni og stöðnun
I huganum, en stöðnunin varir
ekki lengi, eitthvað hefur gerst
og kyrrt vatnið gárast, lifið
stansar ekki þó svo virðist um
stund en kyrrstaðan veldur
stöðnun í huganum sem gerir
hann næmari fyrir hreyfingunni
þegarhún fer af stab. Þetta litla
kvæði, óstuðlað en með sér-
stæðu rímmynstri lætur litið
yfir sér en það má lesa sig inn i
það þegar hugur okkar er staðn-
aður og við spyrjum einskis,
opnum aðeins hug okkar og lif-
um myndmál kvæðisins:
Baldursbrá I læk
eins og lótusblóm
stafalogn
sólskin
staðanaður hugur
einskis spurt
þar til vatnið gárast
og hugurinn fylgir
blóminu
burt.
Slik eru kvæði þessarar bók-
ar, þau hrópa ekki framan i les-
andann einstaklingsbundna
kveinstafi höfundarins, þau
sýna lesandanum mynd sem
hann verður að ganga inn I,
hann verður að koma til ljóðsins
og þá mun ljóðið koma á móti
honum, komast nær honum en
margt það er hrópað er.
Gylfi Gröndal er gæddur þeim
góða eiginleika að geta dregið
persónu sina nægjanlega mikið i
hlé til þess að við hin eigum auð-
velt með að samlagast ljóðum
hans. Ein skýring enn mun vera
að það sem verður honum
gjarnan ljdðkveikja er skynjun
hugans i ró, sá sem skynjar er
þá aukaatriði, það sem skynjað
er er aðalatriðið:
Læðstu á tánum
i lyngmó
hlustaðu
dveldu hljóða næturstund.
Löngu er hafinn
ljóðasöngur.
Myndmál skáldsins er oft
gáta sem hollt er að velta fyrir
sér. Til dæmis um það langar
mig til að tilfæra hér kvæði sem
heitir Kónguló og engan skaðaði
að gefa sig að dagana sem nú
fara I hönd:
Allt veiðir
hinn gullni vefur
allt
nema sólris
morgundagsins
á meðan þú sefur.
Það mætti tina til margt fleira
til ágætis þessari bók en ég aetla
ekki að spilla ánægju lesenda
meira en ég hef þegar gert — en
hljóða stund má auðga enn ef til
hennar er gripið.
Hér með hefur hún sýnt þeim
sem það vilja að þetta getur hún
lika. Stefið er gamalkunnugt og
það er tekið á þvi með þekktum
gripum. t öðru kvæði sem heitir
Morgunn er annars konar
náttúrulýsing sem mér virðist
meir sérkennandi fyrir skáld-
konuna:
í ljúfri þögn
birtast fjöllin
sem leituðu friðar
bak við þokuslæðuna
meðan nóttin rikti
tær formar lindin
mynd þeirra
á fleti sinum....
Hérerá mjög nærfærnislegan
hátt lýst kyrrð i náttúrunni —
kyrrð sem á i sér fólginn daginn
— og eftir kemur aftur kyrrð. en
það er einmitt stund kyrrð-
arinnar sem er skáldkonunni
kær og henni lýsir hún að min-
um smekk með góöum árangri.
f nokkrum kvæðum lýsir
skáldkonan lifsviðhorfum sin-
um heiðarlega, i fógnuði hennar
yfir fegurð barnsins i vöggunni
blandast sársaukinn yfir
skuggahliöum lifsins. kennarinn
gerir sér grein fyrir að hann
kemst ekki undan áorkan við-
horfa fjöldans i starfi sinu:
sál min efast
og hjarta mitt skelfist
þó rétti ég þeim
klær kerfisins....
Úr fjarska þess sem slævt
hefur vopn sin af þroska og innri
ró litur skáldkonan lifsbarátt-
una og ýmist undrast eða lýsir
án beinnar þátttöku.
t siðasta hluta bókarinnar,
þeim hluta hennar sem hefst
með kvæðinu Sýn, eru nokkur
kvæði, liklega nýleg þar sem
skáldkonan lýsir áhrifamiklum
myndum á einfaldan hátt og ber
þar hátt kvæðið um verkalýðs-
foringjann sem á engar hlýjar
tilfinningar til lýðsins þegar
hann hefur lyft honum eins hátt
og komist verður. Kvæðin sem
bera borgarheiti, Hamborg,
Kiel, eru einnig áhrifamikil.
Ég er þeirrar skoðunar að hér
sé meir en efnileg bók á ferð.
Jenna Jensdóttir búi yfir mörg-
um þeim eiginleikum sem prýði
gott skáld, hún hefur þegar náð
valdi á mörgum tjáningarþátt-
um ljóðsins og ef hún haldi
þannig áfram að lesa texta
veraldarinnar og lýsa þvi sem
hún les fyrir okkur hinum á
skyran og óbrotinn hátt muni
henni vel farnast.
Engispretturnar hafa engan
konung
Jenna Jensdóttir
Bókaforlag Odds Björnssonar,
80 S.
BOKMENNTIR
Þorvaldur
Helgason
skrifar
vonglatt biður fólkið
eftir vordögunum
birtu vonanna
nið lækjanna
söng fuglanna
brumi trjánna
dropum dagganna
fingerðri snertingu
fingurgómanna
við vorið
Þegar skáldkonan vill tjá
óhugnaðinn sem sest að okkur
viö haustkomuna gripur hún til
hins hefðbundna ljóðforms:
Loft er þrungið þoku
þögult er um kring
bliknuð eru blómin
blánað hnigur lyng
Eftir langan feril sem barna-
bókahöfundur i samstarfi við
Hreiðar Stefánsson sendir
Jenna Jensdóttir nú frá sér sina
fyrstu ljóðabók. Skáldkonan
veigrar sér ekki við aö gripa til
beinnar og berrar tjáningar án
stuðnings hins hefðbundna
forms sem hún getur lika beitt
ef henni þykir við þurfa. Tónn
ljóðanna sem tala til okkar af
siðum bókarinnar er hreinn og
stöðugur og skirskotunin til
lesandans er án umbúnaðar:
BEIN OG
BER TJÁNING