Lesbók Morgunblaðsins - 11.10.1925, Qupperneq 1
ESBÓK
MORGUNBLAÐSINS.
Sunnudaginn 11. október 1925.
Berber-kynstofninn
í Marokkó.
Eftir Dr. Jón Stefánsson
Frá Marokkófjöllum.
Ber og nakin eru þau víða, fjöllin í Marokkó, sólbrendir, gróöur-
lausir eyðimerkursandar. Vatnsskortui og hinn óþolandi hiti hefir gert
hteði Spánverjum og Frökkum erfiða alla sókn. Pað er ekki að sjá nú,
að þarna hafi verið „kornforðabúr“ Rómverja fyrrum.
Morgunblaðið hefir farið þess á
leit við mig að segja eitthvað frá
Marokkó sökum þess, að jeg átti
þar dvöl í nokkra mámiði fyrir
fimm árum.
Vinur minn er læknir í bænum
Meknes þar í landi. Bauð hann
mjer að koma til sín og sjá mið-
aldalíf og heyra sögur sagðar líkt
og í „Þúsund og einni nótt“. —
Jlarokkó er að nafninu^til ríki
undir vernd Frakka. Heilsaði jeg
því fyrst og fremst upp á land-
stjóra Frakka, Lyautey. Hann tók
mjer vel, og gaf mjer skriflega
orðsending, sem greiddi götu
mína, var vegabrjef á járnbraut-
um og á bílum hermanna. Lyautey
er einhver mesti skörungur og
snillingur,' sem nii er uppi. Eins
og Cæsar vinnur hann sigra með
lægni og mannglöggri kænsku og
færir það svo í frásögur á svo
fögru máli, að hann hefir verið
kosinn meðlimur hinna 40 ódauð-
legu, Académie Frangaise. Hann
er hlífiskjöldur alls, sem er þjóð-
legt og fornt og gott í Marokkó.
Hann leyfir ekki Frökkum að
byggja hús í borgum landsins, en
velur þeim bæjarstæði utanbæjar
til að skemma ekki svip bæjarins.
Hann lætur safna söguiú og kvæð-
um. Hann vekur upp ýmsan heim-
ilisiðnað, sem var liðinn undir lok.
í'ranslct skáld var í liði hans, þeg-
ar hann var að berjast nál. Fez, og
orti drápur um hreysti fjand-
manna hans. Bókin er tileinkuð
Lyautey. Hann hefir verið svo
grandvar að styggja ekki Múham-
eðstrúarmenn, að þeir hafa gefið
honum að gjöf bót af hinum heil-
aga pílagrímsdúk í Mekka. Ennþá
bregða allir við á gátnamótum,
utan húss og innan, og falla á
bæn, þegar hinar málmskæru radd
ir muezzinanna svífa um loftið
eins og klukknahljómar, tind af
tindi, frá minaret til minaret. Enn
sitja menn í sölubúðum og súlna-
göngum flötum beinum og hlusta
á töfrasögur. Sumstaðar sitja
kvæðamenn og kyrja upp úr sjer
langar stryklotur og draga seim-
inn. Keimurinn og kliðurinn er
líkt og í íslenskum rímnalögum.
Einusinni var jeg í boði hjá
heldra inanni í Meknes; spurði jeg
hann þá hvort honum þætti það
ekki framför, að óöld og óeirðum
væri nú lint undir verndarvæng
Frakka. „Það er meira rjettlæti
nú“, sagði hann, „en ekki eins
gaman að lifa.“ Hann vildi held-
ur Sturlungaöld en búa undir út-
lendu valdi með öruggum frið.
Hvernig stendur á því, að ó-
mentaðir og illa útbúnir fjallabú-
ar hafa margsinnis sigrað her
Spánverja og eru nú að verjast
óvígum her, sem sækir að þeim
með nýjustu skotvopnum og flug-
vjelum 1 pað er af því, að þeir
eru af Berber-kyni, ættstofni, sem
hröklaðist upp í fjöll, Riff og At-
lasfjöllin, þegar Arabar Iögðu
undir sig Marokkó á sjöundu öld
eftir Krists burð, og hefir haldið