Lesbók Morgunblaðsins - 11.10.1925, Qupperneq 5

11. október 1925.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
5
BOVRIL VEITIR I-JER DUG OG

J* teaspod^
’DlllNC watí^
ÞREK OG EYÐIR ALLRl ?}
í
ÞRíiYTU. I

DREKTIJ BOVRIL VIÐ VINNU
LÍNA, ÞVÍ BOVAIL HELDURÍ
ÞJER STAFLSHÆFUM.
I
(l
Fyrir gamalt fólk, sem þjáist af svefnleysi, er þessi rl
hjartastyrkjandi og heilsusamlegi drykkur mjög
ákjósanlegur. l?
Notaðu aðeius % teskeið í einn bolla af lieitu vatni og þá Ij
færðu samstundis óviðjafnanlegan, nærandi drykk.
BOVRfiL
Heildverslun Ásgeirs Sigurðssonar, sími ‘J00. a)
Sveaborg reist af afburðamannin-
um Augustin Elirensvárd, á sjö
liólmum, við innsiglinguna til
borgarinnar. Var það virki talið
óvinnandi með vopnum og fjekk
lieiðursheitið „Gibraltar-Norður-
landa.“ pessu virki náðu Rússar
frá Finnum í stríðinu 1808, með
vjelum en ekki vopnum og var
það í höndum þeirra til 1918. —
Sveaborg, sem Finnar nú kalla
Soumenlinma = Finnaborg, er
langsterkasta vígi þeirra. — 1830
voru íbúar Helsingfors tæpar 11
þús., en 1890 61,530 og nú voru
þar um 200 þús. íbúar. Borgin
hefir vaxið mjög hratt á síðustu
árum, einkum síðan 1862, að hún
komst í beint járnbrautarsamband
við landsvíðátturnar. Þetta varð
eins og nýtt blóð í æðar borgar-
innar, sem færði þrótt í allar
fi amfarir.
Margar fagrar byggingar eru í
borginni: Háskólinn og Senats-
liúsið um 100 ára gömul, eftir
húsagerðarmeistarann L. C. Eugel
(f. í Berlín 1778, d. í Helsingfors
1840) og af yngstu byggingum
má nefna járnbrautarstöðina frá
1919 eftir finska byggingarfræð-
inginn E. Saarinen, sem nú er víð
i'rægur orðinn.
Höfuðborg Finna.
Bobrihoff hershöfðingi.
Árið 1817 var Helsingfors gerð
at höfuðborg Finnlands og tveim
árum seinna var fyrsta þingið Jiáð
þar. Eftir stórbrunann í Ábo 1827
var háskólínn fluttur til Helsing-
fors, og hefir borgin síðan vaxið
liiöðum fetum og orðið miðpunkt-
ur andlegrar og verklegrar menn-
ingar. í höfuðborg Finnlands hafa
a síðari árum gerst meiri og fleiri
stór-viðburðir en í nokkurri ann-
ari höfuðborg Norðurlandanna. —
Það er kunnugt, að um og eftir
síðustu aldamót hertu Rússar
mjög á harðstjórn sinni í Finn-
landi. Hershöfðinginn Bobrihoff
var svo að segja einvaldur og
sinti engum kvörtunum, en braut
lögin hvað eftir annað og ljet
taka þá menn, sem lionum sýndist
og rak þá úr landi; átti jafnframt
að útrýma finsku úr skólunum
en koma rússnesku að. Þjóðin
stundi, en gat ekki velt af sjer
harðstjórnar- og einveldisfarginu.
Hetjan Eugen Schauman.
Þá er það að finska hetjan
Eugen Schauman kemur til móts
við Bobrihoff í dyrum þinghúss-
ins og leggur hann að velli með
skemmbyssuskoti og sjálfau sig
jafaframt. 6. júní 1904. Brjefið
sem Schaumau skriíaði keisaran-
um rjett áður en hann fram-
kvæmdi þessa nauðvörn fyrir þjóð
sína og fórnaði sjálfum sjer, sýn-
ir, að hjer var ekki um morð að
ræða, sem sprottið var af augna-
bliks geðs’iræringum, heldur fram
kvæmd eiua úrræðisins, sem hugs-'
anlegt var, eins og þá stóð á til
hjálpar föðurlandinu.
Eftir að hann hefir í stórum
dráttum lýst óstjórninni fyrir keis
aranum, sígir hann meðal annars
í brjefinu:
„Þar eð nú ekkert útlit er fyrir
i ófyrirsjáanlega langa tíð að sann
ar frásagnir um ástandið eins og
það er í raun og veru berist til
j'ðar hátignar, og að general Bo-
brihoff verði vikið frá völdum, er
ekki annað fyrir hendi en að
grípa til nauðvarnar og gera hann
óskaðlegann. Meðalið er voðalegt,
en það er það einasta. — Yðar há-
tign! Jeg fórna mínu eigin lífi
við sama tækifæri og fyrir eigin
hendi, til þcss betur að saunfæra
yðar hátign um að ógur’.eg ósijórn
er ríkjandi í stórfur itadæininu
Finnlandi, eins og í öllu l.ússa
veldi.
Ákvörðun mín er tekin eftir
langa og nákvæma yfÍTvef un af
mjer ein m.
Yðar hátign! Með dauíann fyr-
ir augum sver jeg við guð að
lijer er ekki um samsæri að ra ða.
Einn hefi jeg tekið ákvörðnn
míua, og einn geng jeg lil verks.
Með skírskotun til góðmensku og
drenglundar yðar hátignar vona
jeg og bið einungis þess, ;,ð yðar
hátign athugi og bp:ti úr ástandi
því, sem nú ríkir í Finnlan li"-.
Síðustu viðburðirnir.
í nóvembcr 1905 skall á stóra
verkfallið, sem hafði svo alvarleg-
ar afleiðingar.
16. rnars 1917 náði stjórnar-
byltingin til borgarinnar og í nóv.
sama ár hófu „rauðu herdeildirn-
ar“ verkfall, og þar með fylgdu
hin illræmdu „nóvembermorð11, er
svo nefnast. Hinn 27. janúar 1918
bvrjuðu uppreisnir hinna „rauðu“
fyrir alvöru, en byltingunum lauk
svo, sem kunnugt er, að „hvítu
herdeildirnar“ sigruðu með að-