Lesbók Morgunblaðsins - 09.01.1927, Blaðsíða 5

9. jan. '27.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Islensk ölgerð.
Eftir Gísla Guðmimdsson, gerlafræðing.
Hjer verður ekki minst á forna
iilhitu eía mjmðargerð forfeGr-
anna. Hitt liggur nær að vekja
athygli íslendinga á ölliitu þeinri
sem vjer nú eigum, en það er ()!'
gerðin Egill Skallagrímsson.
Nokkru eftir aldamótin fðra
menn að hugs.i um að koma hjer
U|jp ölgerð, en lengi vel varð lítið
úr framkvæniduni. Þrisvar var
gerð allítív.ieg tilraun til þess, að
koma lijer upp nýtískn óigerðar-
húsi, en fjárskorinr og önnur at'
vik drógu úr framkvæmdunnm.
Ein ,:if tiliaunum þessum varð dá-
lítið söguleg. — 1 Reykjavík var
safnað rúmum 2:\ hlutum af því
hlutafje sem með þurfti, lil þess
að koma ölgerð af stað, en það
sem á vantaði, v.:v loforð fyrir
frá þýsku ölgerðarhíisi, sem vildi
gerast hluthafi í fyrirtækinu. —
Utlit var því í'yiir að nýtísku Jl-
geið kaunist hjer á nokkru eftit
að vatnsveita Reykjavíkur Tftr
gerð. A þessu" stigi málsins hjo
sá sem hh'fa skyldi, og fyrvrtKk-
ið v.ar drepið í fæðingunni. Þessu
til sönnunar má geta, þess, að
frumvarp til laga kom frá ísl.
stjórnarráðsskrifstofunni í Kaup"
mannahöfn þes.s efnis, að rekstr-
atágóði af vænt.mlegri ölgerð hjer
•vynni að mestu leyti í landssjóð.
Frumvarpið rann lítt hugsað í
gegnnm neðri deild Alþingis, e-i
var samt drepið í efri deild, a-'i
allega fyrir þá sök, að þið þótti
í nokkrum atriðum koma í bága
við Stjórnarskrána. Olgorðarfiv.
þótti unda.'-legt, og menn voru bvo
glettnir, að geta þess til að frv.
væri runnið únd,:in rifjum dönska
ölgerðarhúsanna. Enda þótt frv.
þetta yrði ekki að lögum, sló óhug
á menn, með fjárfiamlög til hius
fyrirhugaða ölgerðarhúss, og upp
frá þessu mistuymenu kjarkhm
að mestu leyti. Nokkrn síðar vir
reynt að leitast fyrir nm sam-
vinnu við uónsku óigrvðarhúsin i
því skyni, að koma hjer h rins*
kmulr útfiúi. þanni" að íslendinji-
ár ættu meiri hluta hlut.Hfjárins.
Biðilsförin fór þannig, að múiinu
var svarað tómlega, enda kom það
í ljós, sem vonlegt var. að dönsku
ölgerðarhúsin vildu vit.inlegi
leggja kapp á oisóin hiugað, á.\
þess að leggja neitt vc."ulegt í
söluniar. Svo jeg víki .ið ölgerð-
Tóiiws Tómasson.
inni Egill Skallagrímsson, og lífs:
ferli hennar. þá er fyrst að minn"
ast á Tóm.is Tómasson, sem er
eigandi hennar og forstjóri. Tórn-
as kom unglingur anstan úr Rang"
árvallasý.slu árið 1906. Hann er
sjálfmentaðu»r, góður drengur og
þrautseigur. Er mjer -þetta full-
kunnugt, þvi ,:ið hann hef'ir unn"
ið hjá iiijer í mörg ár, áður eu
hann stofnaði iilgerðina.
Ölgei'ðín Egill Skallagrímsson
er stofnuð 17. apríl 1913. Starf-
semin hófst fyrst í kjallaranum í
I>.v shami-i. í Templarasundi. Þir
ægSi öllu saman í tveimur hei"
be.'gjum. enda voru tækin lít/1
fyrirferðar. — Sextíu og fimm
lifra suðnpottur og gwjunarílátin
éftir því. í húsakynnum þessum
var ölgerðin eitt ár, en var
svo flntt i Thomsenshúsin, vi8
Tryggvftgötti. Húsin þpr voru »11-
rúmgóð. en að oðru leyti óhentug.
I "m þetta leyti kom h.fer upp' iSnn"
ur ölgerð, sein mestmegnis gerði
hvítt oi. líún átti sjer skamman
aldnr, en Egill Skallagrínisson
starf.iði sífelt, ]>ótt haslsamt vieri
með köflum. Ölgerðiij gerði mest-
megnis maltexstraktiil og nokkur
styrkiv.' var þaí ölgerðinni að
sjúkiahúsin í Reykjavík og grend
inni voru tryggir viðskiftavinir
]>egar frá byi.jun. F.vi-st framan
af, v.:ir framleiðslan ekki meiri eu
svo, að Tóinas var einn við hana,
með ungling til ftfistotSfí*. — Svo
hefir starfsfólkinu smáfjölgað, 0£
et u nú DSB 20 starfsmenn við 51-
uerðina, og fleiri á þeim tíinuin ;'.'s
ins sem mest er eftirspui nin. Arið
1917 reisti ölgerðin allhenlugt l^is
við Njálsgiitu, og aflaW sjer bt
nokkurra firamleiðslutiek.ia. — l'á
var byrjað á flfl framleiða l.jetta.i
öltegundir, svo sem l'ilsneröl, en
ekki 1-omst sú framleiðsla í svo
gott horf að <">lið j-rt'ti talist
samkepnisfæii. borið saman við
gott erlent Bt — Tóm.ns hftfði
tvívegis farið utan og kynt s.jer
iilgerð, og komst hann þá að
]>oirri niðurstöðu, að óhjákvænii-
legt vutí «8 gera miklar breyt-
ingar á ölgerðinni, en þflBr kost-
uðu afar mikið fje, sem honui.i
loksins tókst að fá að láni árið
1924. I»á var byrjað á að reisa
nýtt ölgerðarhús, ú framlóð þeL-ri
við Njálsgötu, er gsmlfl iilgerðin
stóð, og vor því verki ekki að fullu
lokið fyrri en nú í haust. Mik'u
meira f.je fór í umbætur en Bfljtl-
að var. og varð T^mas því að taka
lán á lán ofan til þess að geta
komið ölperðinni í þ:ið liorf, sem
nauðsynlegt var, svo að hún gæti
jafnast á við bestu ölge."ðarhús
erlendis.
Hin nýja iilgerð er í aðalatrið-
um þannig: Við N.jálsgötu var
reist alksli'irt hús, sem .nð nokkrn
leyti er giafið í jörðu. í því húsi
eru 4 ölgeymslnk.villarar og ger.j-
unarsksvlar. 'Húsið tt gert úr jém"
bentri stoinsteypn í h/ilí' og gótf.
TÍfrvlfggir óro þykkir mjóg og tvö"