Lesbók Morgunblaðsins - 09.01.1927, Síða 5
9. jan. ’27.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
5
Islensk ölgerð.
Eftir Gísla Guðmimdsson, gerlafrseðing.
H,jer verður ekki ruinst á forna
ölhitu eða mjuðargerð forfeðr-
anna. Hitt liggur nær að vekj.i
athvgli íslendinga á ölhitu þeinri
sem vjer nú eigum, en það er Oi'
gerðin Egill Skallagrímsson.
Nokkru eftir aldamótin fóru
menn að hugsa um að koma hjer
upp ölgerð, en lengi vel varð lítið
úr framkvæmdum. Þrisvar var
gerð allítr.vleg tilraun til þess, að
koma lijer upp nýtísku ölgerðar-
húsi, en fjárskortur og önnur at'
vik drógu úr framkvæmdunum.
Ein ,af tilraunum þessum varð dá-
lítið söguleg. — í Reykjavík A'ar
safnað rúmum -/?, hlutum af þvi
lilutafje sem með þurfti, lil ]>e-s
að koma ölgerð af stað, on það
sem á vantaði, v.:v loforð fj'rir
frá þýsku ölgerðarhúsi, sem vildi
gerast hluthafi i fyrirtækinu. —
Utlit var því fyrir að nýtísku il-
geið kæmist hjer á nokkru eftir
að vatnsveita Revkjavíkur var
gerð. A þessu' stigi málsins hjó
sá sem hlífa skvldi, og fyrv-tæk-
ið var drepið í fæðingunni. Þessu
til sönnunar má geta þess, aö
frumvarp til laga kom frá ísl.
stjórnarráðsskrifstofunni í Kaup*
mannahöfn þess efnis, að rekstr-
aiágóði af væntiinlegri öígerð hjer
•vvnni að mestu leyti í landssjóð.
Frumvarpið rann lítt hugsað í
gegnum neðri deild Alþingis, eu
var samt drepið í efri deild, að
allega fyrir þá sök, að það þótti
í nokkrum atriðum koma í bága
við Stjórnarskrána. Olgerðarfiv.
þótti undevlegt, og menn voru svo
glettnir, að geta þess til að frv.
væri runnið úndan rifjum dönsku
ölgerðarhúsanna. Enda þótt frv.
]>etta yrði ekki að lögum, sló óhug
á menn, með fjárftamlög til hins
fyrirhugaða ölgerðarhúss, og unp
frá þessu mistu: pnenn kjarkinn
að mestu leyti. Nokkru síðar var
reynt að leitast fyrir um sam-
vinnu við dönsku ölgerðarhúsin í
því skyni að koma Jijer á eins'
khnár iíthúi. ]>annig áð íslending-
ar ættu meiri hluta bluteifjárins.
Biðilsförin fór þannig, að málinu
var svarað tómlega, enda kom það
í ljós, sem vonlegt var, að dönsku
ölgerðarhúsin vildu vit.anlega
leggja kapp á ölsölu hingað, ái
]>ess að leggja neitt ver'ulegt i
siiluniar. Svo jeg víki að ölgerð-
Tómas Tómasson.
inni Egill Skallagrímsson, og lífsr
ferli hennar, þá er fyrst að minn'
ast á Tómns Tómasson, sem er
eigaudi hennar og forstjóri. Tóm-
as kom unglingnr austan úr Rang"
árvallasýslu áríð 1906. Hann er
sjálfmentaðivr, góður drengur og
þrautseigur- Er mjer -þetta full-
kunnugt, því ,að liann hefir unn'
ið hjá mjer í mörg ár, áður en
hann stofnaði iilgerðina.
Ölgefðin Egill Skallagrímsson
er stofnuð 17. apríl 1913. Starr-
semin hófst fyrst í kjallaranum í
Þrrslmmri, í Templarasundi. Þiv
ægði öllu saman í tveimur hef
beigjum. enda voru tækin lítíl
fvrirferðar. — Sextíu og fimm
lítra suðnpottur og gwjuuarílátin
eftir því. í húsakvnnum þessuiu
Var ölgerðin eitt ár, en var
svo flutt í Thomsenshúsin, við
Tryggvagötu. Húsin þrr voru ali-
rúmgóð, en að öðru leyti óhentug.
T'm þettá leyti köm Iij’er upþ önn*
ur ölgerð, sem mestmegnis gerði
hvítt öl. Hún átti sjer skamman
aldur, en Egill Skallagrímsson
starfriði sífelt, þótt haslsamt væri
með köflum. Ölgerðin gerði mest-
megnis maltexstraktöl og uokkur
styrkiv var |>að ölgerðinni að
sjúkrahúsin í Revkjavík og grend
inni voru tryggir viðskiftavinir
]>egar frá byrjun. Fyrst framnn
af, vtsir framleiðslan okki meiri en
svo, að Tómas var einn við liana,
með ungling til aðstoðiv. — Svo
hefir starfsfólkinu smáfjölgað, og
etu nú mn 20 starfsmenn við öl-
gerðina, og fleiri á þeini tímum r.’s
jns sem mest er eftirspurnin. Árið
1917 reisti ölgerðin allhentugt hás
við Njálsgötu, og taflaði sjer ]>T
nokkurra firamleiðsdutækja. — I’á
var byrjað á að framleiða ljetta > i
öltegundir, svo sem Pilsneröl, en
ekki komst sú framleiðsla í svo
gott horf að ölið gæti talist
samkepnisfært, borið sanian við
gott erlent öl. — Tóm.ss hafði
tvívegis farið utan og kynt sjer
ölgerð, og komst hann þá að
þeirri niðurstöðu, að óhjákvæmi-
legt væri að gera miklar breyt'
ingar á ölgerðinni, en þær kost-
uðu afar mikið fje, sem honuin
loksins tókst að fá að láni árið
1924. Þá var byrjað á að reisa
nýtt ölgerðarhús, á framlóð þevri
við Njálsgötu, er ganda ölgerðin
stóð, og v.ar því verki ekki að fullu
lokið fyrri en nú í haust. Miklu
meira fje fór í mnbætur en áætl-
að var. og varð Tómas því að taka
lán á lán ofan til ]>ess að geta
komið ölgerðinni í það horf, sem
nauðsynlegt var, svo nð hún gæti
jafnast á við bestu ölgcvðarhús
erlendis.
Ilin nýja ölgerð er í aðalatrið-
mn l>annig: Við Njálsgötu var
reist all'stórt hús, setn að nokkru
leytj er grafið í jörðu. I því húsi
eru 4 ölgevmslukjallarar og gerj-
unarskálar. Húsið e," gert úr járn"
bentri steinstej-pu í hólf og gólr’.
rTyFggir nro þykkir mjög ög tvo'