Lesbók Morgunblaðsins - 24.07.1927, Blaðsíða 1

í'
/
mORBUHBLRQ5IH5
Sunnudag
24. júlí 1927.
Rhrif Ijó55in5 á heilsufarið.
Eftir Dr. F. Dannmeyer í Hamborg.
íaiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiH
= Eftirf'arandi grein ritaði Dr. F. Dannmeyer fyrir Morgunblaðið
— dður en hann lagði af stað heimleiðis. Skýrir hann hjer ( stuttu
Í máli frá rannsóknunum vestur i Aðaloík. Fá menn af þessari stuttu =
= grein hugmynd. um hinar mjög merkilegu visindalegu rannsóknir er =
— að þvi miða að fá vitneskju um töframátt sólar. Fer margt aá verða i
= skiljanlegt sem áður var dularfult með öllu, ef það skyldi koma upj> =
= úr kafinu að máttur sólar vœri að vissu leyti meiri hjer en i suð-
1 lægari löndum. 1
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllli
Meðan jeg liefi dvalið á íslandi,
hefi jeg margsinnis verið spurður
tim, að liverju gagni rannsóknir
þær um áhrif sólargeisla á lífver-
ur og veðurathuganir þær mættu
Verða, er jeg hefi ásamt öðrum
Þjóðverjum tekið j)átt í undanfar-
ttndi tvöisumur. Menn liafa einnig
látið í ljós undrun sína yfir því,
að Þjóðverjar, er urðu fyrir svo
þungum búsif jum í ófriðnum mikla,
hefði tök á því að senda. sveit
inanna til rannsókna lijer á landi:
lækni, veðurfræðing, eðlisfræðing,
og aðstoðarmann. Þessu er í raun
og veru auðsvarað. Þjóðverjar eiga
mjög örðugt uppdráttar og verða
nú að neyta allra ráða ,til þess að
bæta heilsufar þjóðarinnar, og fje
]>ví, sem varið er í þessu skyni, er
ekki á glæ kastað, heldur gefur
það margfaldan arð. Nær lægi að
spyrja að hverju sjerstöku gagni
þessar rannsóknir á íslandi gætu
orðið.
Meðal örðugustn viðfangsefna
Þjóðverja eftir ófriðinn mikla, hef-
ir verið baráttan við tæringu og
heinkröm, sem einnig er nefnd
„enska sýkin.“
Tæring fór mjög í vöxt síðustu
ófriðar- og sultarárin og fyrstu
,,friðarárin“, en nú má segja, að
nokkur hót *sje á ])essu ráðin, og
liefir tæring Jnjög rjenað síðustu
árin og er það að þakka ráðstöf-
unum ríkisstjórnar, hæjarfjelaga
og lækna. Háskólar og sýningar
þær, er háðar hafa verið víðsvegar.
liafa leitast við að fræða menn um
Ueilbrigði líkainans og áhrif liúsa-
kynna á heilsufar manna. Hefir
þetta hvorttveggja orðið að all-
miklu liði.
Yjer höfum með ánægju kynst
viðleitni þeirri á íslandi, er fer í
sömu átt til þess að vinna hug á
þessu þjóðarböli, bæði löggjöf,
lieilsuhælum og öðrum ráðstöfun-
um, og teljum vjer starfsemi Guð-
mundar prófessors Ilannessonar í
þessu efni afar mikilsverða; eru
vísindastörf hans kunn langt lit
yfir takmörk fslands.
Rannsóknir vorar lúta þó eink-
um að öðrum sjúkdómnum, er
nefndur var, beinkröminni.
Samkvæmt áreiðanlegum skýrsl-
um fær sjúkdóm þennaú aðeins 1%
af ísleusku þjóðinni. Enda þótt
lilutfallstala þessi ef til vill hafi
hækkað síðari árin, ber mjög lítið
á sjúkdómi þessum hjer í saman-
burði við í Færeyjum; þar er sagt
að um 70% af pelabömum og um
40% af brjóstmylkingum fái bein-
kröui (skýrsla dr. Kasmussens
1926). Þó að tölur þessar kunni
að breytast eitthvað, er mismun*
urinn milli íslands og Færeyja
afar mikill og er því full ástæða
til. að rannsaka af hverju liann
stafi.
Mataræði mun vera mjög svipað
á íslandi og í Færeyjum. Báðar
þjóðirnar neyta all-mjög fiskjar,
lýsis og annara fæðutegunda, sem
hafa mikið af bætiefnum, sem
varna beinkröm. Fæðutegundimar
munu því ekki valda þessum mikla
misinun, heldur mismunandi geisl*
an sólar og himinhvolfs. — Á
Færeyjum eru árlega aðeins um
400 sólskinsstundir; þoka golt'-
straumsins hylur þær mestan hluta
ársins. En á íslandi er samkvæmt
mælingum voruin geislan sólarinn-
ar afarsterk og þokuslæðurnar á
íslandi eru að jafnaði svo þunnar
að sólargeislarnir komast auðveld-
lega í gegmun ]>ær. Vjcr liöfum
lagt í ])ennan Ieiðangur t.il fslauds
til þess að rannsaka vísindalega
sambandið milli áhrifa Ijóss og
beinkrainar: læknirinn til þess að
rannsaka blóð- og efnaskifti á oss
sjálfum og til þess að fá nánari
vitneskju um þessi atriði hjá lækn
um fslands, eðlisfræðingurinn íil
þess að gera ljósmælingar og veð-
urfræðinguriuu til þess að niæla