Lesbók Morgunblaðsins - 24.07.1927, Blaðsíða 5

LE6BÖK M0AGUNBLAÐSIN8
220
4'’ 'v
Svíar eru nú að gera stóra sögulega kvikmynd um Gustav Vasa og
þó sjerstaklega atburði þá, sem urðu í Dalarna 1520. John W. Brunius
sjer um myndatökuna, en aðaihlutverkið leikur Gösta Ekman. Hjer
uð ofan er mynd af því, þá er Gustav Vasa er kjörinn ríkisstjóri.
fiskleysisár hafa ekki komið fyrir
eins, og í gamla daga síðan menn
lærðu að sækja lengra út á land-
grunnið. Það lærðum við af Hol-
lendingum og Frökkum.
„Vissirðu hvað Frakkinn fjekk
til hiutar"
Fleytan er of smá, sá grái
er utar“,
orkti Einar Ben.
Þegar skútunum fjölgaði veidd
ist betur og brást aldrei. Síðau
lærðum við togaraveiðarnar af
Englendingum og þá gekk enn
betur.
Smámsaman er okkur farið að
óra í hvílíkur feikna auður felst í
okkar sjo.
Útlendir fiskimenn hafa fyrir
satt, að hvergi í Atlantshafi sje
önnur eins fiskimergð á ekki
stærra svæði. Þeir mæla gæði mið-
anna eftir því hvað einn togari
getur veitt í botnvörpu á 100 tog-
tímum. Enskir togarar hafa fundið
að hjer má veiða um 50 þúsund
kílógrömm á þeim tíma, og er það
sexfalt — áttfalt meira en veiðist
suður í Norðursjó eða suður við
Spán og Marokkó. Færeyjar ganga
næst okkur með rúm 33 þúsund
kg. Hjer er nú aðallega átt við
þorsk og ýsu, smáíúðu og kola.
Þá er á liinn bóginn síldin ekki
síður að gnægðinni, til. Fiskimenn
sigla stundum á sumrin gegn um
því nær samanhangandi síldartorf-
ur fyrir öllu Norðurlandi. Hve
margar síldar eru þar samankomn
arf —
Ár eftir ár hafa nú togarar og
síldveiðaskip vanið lcomur sínar í
lmndraðatali og látið greipar sópa,
og veitt betur og betur. Þó sjer
ekki högg á vatni. Eða skyldi það ?
Fiskurinn virðist koma ótrauður
þó einlægar botnviirpur og síhlar-
net sitji á svikráðum. Það var
einu sinni haldið að kolaaskan frá
togurunum ensku fældi burtu all-
an fisk af Faxaflóa. Fiskimenn-
irnir bölsótuðust yfir þessu. En
höf. segir, að fyrrum hafi Torden-
skjolds fallbyssuskotum verið kent
um síldarleysi við Svíþjóð; og
hann er þeirrar skoðunar, að
þorskurinn kæri sig ekkert um
ösku nje grugg nje vlduslor —
heldur fari sinna ferða fyrir öllu
slíku, og líkt sje um síldina. Það
eru eftir því líkindi til, að þrátt
fyrir alla okkar öngla og net og
allan uslann og buslið, sem við
gerum á sjónum, sjeu fiskimið okk
ar ennþá jafnauðug og á dögum
Hrafnaflóka. Sannað verður það
þó ekki. Og hyggilegast er að
gera ráð fyrir, að með vaxandi
fiskiveiðum og bættum veiðiað-
ferðum muni fiskurinn stórum geta
þverrað öldungis eins og hvalir,
selir o. fl. Því þó við hrósum þvf
nú, hve duglega er aflað með lóð-
um, netum, botnvörpum og liring-
nótum, og þó við brosum nú, þeg-
ar við hugsum til fvrri tíma, þeg-
ar ekki þektist önnur síldveiðiað-
ferð á Islandi en sú, að skutla síld-
ina með fuglajárnum eða fugla-
prikum (eins og gert var á Eyja-
firði á 16. iild) — ])á er sennilegt,
að eklti verði þess langt að bíða,
að veiðaðferðir vorar nú verði
taldar hrein, barnabrelc.
Því gera má ráð fyrir, að innan-
skamms verði unt með flugvjelum,
skipum og kafnökkvtnn í samein-
ingu, að smala sjávardjúpin, af-
kvía fiskitorfurnar upp við land
og með jötunefldum vjelum ausa
þeim upp í lestarrúm risabyrðinga
eða upp á þurt land. Aldrei veitir
af mat handa mannfólkinu. Eftir
100 ár segja mannfræðingar, að
mannkynið verði orðið 4000 mil-
jónir.
En vei henni veröldu, ef ekki
lánast jafnframt þeim framförum
ránbúskaparins, að finna ráð til
að klekja þorski og öllum nytja-
fiski eftir vild. Jeg vil trúa því
(þó margt sem böf. fræðir oss um
klak sýni hve mjög það er enn á
bernskustigi, svo að gagn þess er
vjefengt af tnörgum fiskifræðing-
um); já jeg vil trúa eins og Þórð-
ur í Koti, að takast megi í fram-
tíðinni, að rækta fisk eins og grai.
V.
Hverju ber að þakka það, að
svo margir góðir fiskar hafa tekið
sjerstöku ástfóstri við okkar sjó
og sjávarbotn freraur en annara
landa? Þessu svarar böfundurinn
ítarlega og skemtilega með ágæt-
um uppdráttum (sem útlendir sjó-
liðsforingjar hafa gert), sem sýna
dýpi, strauma og sjávarhita kring-
um strendur vorar.
Grunnsvæðið kringum landið
eða grunnið (sem fiskimennirnir
kalla) er sá Edenlundur, eða æðra
plan, sem seiðir til sín allar vorar
sækindur með álíka segulmagni
eins og ljósið og himinn okkur
mannsképnur. — Excelsior! allir