Lesbók Morgunblaðsins - 29.04.1928, Blaðsíða 3

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
131
f'Í
horni Hjaltlands,b(rast á okkur yest
an fárvifiri, er hjelst látlaust í yiku.
Var vindraagnið allan þdnn tíraa
10—12, 0" hafði enginn okkar
komið út í annað eins óveður á
sjó. Ógurlegt hafrót gerði undir
eins og voru öldurnar eins og há-
fjöll. Kafbáturinn stóð nær beint
upp á endann þegar öldurna'r riðu
undir hann, rendi út, úr öldutopp-
unum svo að hann var hálfur á
lofti og stakst svo beint á stefnið,
eins og kolfi væri skotið, ofan í
iildudalina, nötraiuli af áreynsl-
unni. Reyndi þá á þor og þol og
sjómensku hæfileika þeirra, sera
stjórnuðu þessari litlu fleytu í
hamförum höfuðskepnanna. Eng-
um manni kom svefn á auga, og
voru þilfatsmenn allan tímann í
gúmmísamfellum sínum, með
gxxmmíhettur á höfði og voru þó
holdvotir frá hvirfli til ilja. Þeir,
sem voru upp á turninum urðn að
binda sig svo að þeim skolaði ekki
íit. Höfðu þeir um sig sterk belti og
læst í jámkaðli. Stóðu þeir þarna
venjulegast í sjó í mitti og upp
undir hendur. Oft tók«i b!rotsjó-
irnir okkur í háaloft, en vírinn
hjelt og mistum við engan mann.
* Niðri í kafbátnum gerðist brátt
þungt loft vegna þess að ekki'var
hægt að ná í ferskt loft, og vegna
sjógufunnar af blautum mönnum
og olíugufu frá vjelunum og
svælu af kátsjiík, sem sviðnaði
á rafleiðslum. — Einu sinni
keyrði þó um þverbak, því
að þá fyltist kafbáturinn af ban-
vænum reyk, svo að menn ætluðu
ekki að ná andanum. Vissum við
ekki fyrst í stað hvernig stóð á
þessu óhappi. —■ Komst reyk-
tír þessi í loftrásir bátsins og
versnaði þá um allan helming.
— Að lokum komumst við að
því, að reyksprengja hafði sprung-
ið. Höfðum við jafnan með okkur
nokkrar slíkar sprengjtír, til þess
að geta hulið kafbátinn í reyk, ef
við lentum í orustu og sæum oklr-
ar óvænna, en þær voru aldrei not-
aðar. Vegna sjógangsins mun hafa
losnað^ um eina sprengjuna og
högg komið á kveikityppið, svo að
hún sprakk. Fylti reykur kafbát-
inn gjörsamlega, svo að þar mátti
heita ólíft. Með miklum erfiðis-
munum tókst okkur þó á löngum
tíma að dæla gasloftinu og reykn-
um nt úr bátnum.
Þannig var nú lialdið áfram
þangað til allir voru uppgefnir.
Vildi kafbátsstjóri þá freista þess
bð -fara í kaf svo að menn gæti
fengið mat og dáiitla hvíld. En
það var liægra sagt en gert. Þótt
við stingum okktír í öldu gat næsti
.ylgjudnlur verið svo djúpur að
við.kæmum þar upp úr sjó aftur.
Það var líka stórhættulegt nð leit.a
kafs, ]iví að viðbúið var, að ein-
hver ölduhamhleypan riði yfir
okkur meðan turninn einn stóð
upp úr og sópaði honum alveg
burtu og vorum við þá xdauða-
dæmdir. Samt tókst okkur að lcom-
ast í kaf, en þar tók lítið betra
við, því að sjógangsin* gætti svo
alt niður á 50 metra dýpi, að bát-
urinn val't og stakst og Ijet illa,
enda var þá örðugra að stýra lion-
um. Komum við því bráðlega úr
kafi aftur og hjelt þá sama sagan
áfram. Gekk þannig alla leið suð-
ur í Biscayflóa. Þá tók veðrið loks
að lægja, en sjógangur var mikill,
Ut af Cap Finistetre sáum við
skip, sem sigldi fánalaust. Skutum
við á það viðvörunarskoti og skip-
uðum því að staðnæmast, og senda
bát til okkar. Skipið beygði þá af
leið og svaraði með því að skjóta
á okkur úr fallbyssu á afturþilj-
um. Vildum við þá ekki fást meira
Arið ]>að, snerum af leið og fórum
í kaf.
Endalok „Suffren".
Jlinn 26. nóv. 1926 vorum við
komnir suður á móts við Lissabon,
en vorum 70 sjómílur undan landi.
Fórmn við svo djúpt til þess að
skip skyldi ekki verða okkar vör,
því að þarna eru engar siglinga-
leiðir. Kom það því öllum á óvart
er reykur úr gufuskipi sást fram-
undan. Veður var þá kyrt, þoku
loft og dimt yfir og talsve'rt mikil
undiralda. Kafbáturinn skoppaði á
bylgju kollunum og steyptist svo
niður í bylgjudalina og sáum við
því skipið ekki nema með höppum
og glöppum. Þó komumst við að
því að þetta var stórt orustuskip,
en hverrar þjóðar það var, vissum
við ekki. Hitt vissum við, að það
mundi vera óvinaskip, því að um
vinaskip gat ekki verið að ræða.
Við fórum nú í kaf og sátum fyr-
ir skipinu, en kafbátsstjóri skip-
aði að hafa 1. og 2. tundurskeyta-
byssu til taks.
Þegar skamt var á milli, kom
skipun um að hafa viðbúnar 3. og
4. tundurskeytabyssu. — Tundur-
skeytastjóijjnn vildi flýta sjer eins
og unt var, að verða við skipun-
inni. Hleypti hartn sjó í tundur-
skeytariirin að ntan, í stað ]>ess að
dada í þau sjó úr bátnum sjálfum.
En við þetta þyngdist báturimi
svo að aftan, að hann misti jafn-
vægið og strokaði sig upp úr sjó
svo sem 500 inefra frá herskipinu.
Gegnir ]>að furðu, ef ])að hefir þá
ekki sjeð okkur. Samstundis var
öllum mönnum skipað að hlaupa
fram í og við það fór báturinn aft-
ur í kaf og komst á hæfilegt dýpi.
En vegna þessa varð að snúa hon-
um og nota 2. tundurskeytabyssu.
'\,'ar tundurskeyti hleypt úr henni
á ski|)ið og var ])á færið orðið
400 m. Kafbátsstjóri gaf um leið
slripun um að fara á 20 metra
dýpi. Við töldum sekúndurnar,
16, 17, 18------þá kvað við gjall-
andi sprenging og varð þrýsting-
i>; af henni svo mikil að kafbátur-
inn flaug eins og steinn fjelli nið-
ur á 70 metra dýpi. í því kvað
við önnur sprenging, hálfu meiri
en hin og dimm eins og þruma.
Hristist þá kafbáturinn allur og
skókst svo að brakaði og brast í
hverju bandi, en ljós sloklcnuðu.
Kafbátsstjóri gaf skipun um að
fara upp á 11 metra dýpi, til þess
að sjá hvað gerst hafði. Fyrir
snildarlég handtök stýrismanna og
þeirra, sem voru við loftdælurnar,
var fljótgett að hækka sig í
sjó. — En í sama bili varð hroða-
legur árekstur. Það suðaði, hvein
og marraði í öllum bátnum og urg-
aði hátt í byrðingnum, eins og hon-
um væri flett af bátnum báðum
megin stafna milli. Sjónpípan átti
nú að ve'ra komin upp úr sjó og
leit lcafbátsstjóri í hana. En hann
sá ekkert nema myrkur og eblglær
ingar. Dýpkuðum við þá enn á
okkur, en komum svo úr kafi eftir
litla stund. Hafði alt þetta gerst
á örstuttum tíma og voru ekki
meira en 7 mínútur liðnar síðan
við skutum á skipið. Skamt fyrir
aftan okktír var stór lognblettur á
sjónum, eins og olíu hefði verið
helt ]>ar yfir, en á hann gljáðj