Lesbók Morgunblaðsins - 09.12.1928, Blaðsíða 2

386
LESBÓK MORGUNBLASSINS
höfði!! Þessi málverk hafa í sjálfu
sjer lítið listrænt gildi, enda veitir
eiiginii þeim orðið athygli, en virð-
ing Dalafólksins fyrir því gamla
— sem alstaðar kemur fram —
varðveitti þau þó frá eyðileggingu.
jVfargir myndtf hafa verið búnir
að brenna þeim fyrir löngu.
En nú kom Karlfeidt til sög-
unnar, og hann bljes nýjum lífs-
ar.da í veggjamálverkin, svo að
nú geymast þau án efa um aldur
og æfi.
Marga listamenn hafa Dalirnir
alið. Þó eru tveir langfrægastir,
sem jeg verð að fara um nokkrum
orðum. Annars dveljast í Dölunum
á hverju sumri fjöldi framandi
málara, sem lifa þar fyrir listina,
og njóta hinnar miklu náttúru-
fegurðar í kringum Siljan.
Annar þessara mann er Andrjes
Zorn. Fæddur í Mora 1860. Zorn
var í senn málari og myndhöggv-
ari. Hann Var maður mjög þjóð-
legur og barðist fyrir því, að göml-
um dönsum, búningum og bygg-
ingum væri haldið við. Honum
varð mikið ágengt í þessu efni,
enda naut hann þar góðrar aðstoð-
ar Emmu konu sinnar, sem barð-
ist ótrauðlega með honum. f Móra
bygði hann bæ í gömlum sveita-
bæjastíl, Zorngárden. — Þar bjó
hann síð’ari hluta æfi sinnar, og
dó þar fyrir fáum árum. Bær hans
er nú undir eftirliti ríkisins, og eru
þar geymd málverk hans og högg-
myndir. Eitt af frægustu verk-
um hans er Vasastyttan, sem jeg
hefi áður minst á. Húsgögn Zorns,
og alt sem honum heyrði til eru
geymd í bænum með þeim sömu
ummerkjum og hann skildi við
þau.
Þá kem jeg að hinum listamann-
inum, Karli Larssyni í Bæ. Hann
er fæddur í Stokkhólmi, en fór
ungur að aldri til París og var
þar langdvölum. Um 1890 fluttist
hann upp í Dali og dvaldi þar það
sem eftir var æfinnar. Skamt frá
Falun bygðihann sjer bæ við stöðu-
vatn eitt, sem umlukt er yndis-
legum skógarhæðum.
Rjett við bæinn rennur smáá
í vatnið, og myndar þar lítinn
foss. Þarna ríkir altaf ró og kyrð.
Engar raddir heyrast nema fugla-
söngurinn, er svífur yfir vatninu.
Manni verður vel ljóst, hversvegna
hinn kyrláti listamaður valdí sjer
þenna stað að óðali.
Karl Larsson var Michelangelo í
miniatur. Hann var alt í senn,
skáld, myndhöggvari og málari, þó
að langfrægastur hafi hann orðið
fyrir málverk sín. Þegar gengið
er inn í Bæ, er eins og komið sje
á helgan stað. Kyrðin er djúp, og
listaverkin klæða alla veggi. Alt
er í sömu stellingum og listamað-
urinn hafði komið því fyrir áður
en hann skildi við. Karl Larsson
dó árið 1919. Uppi á lofti í hús-
inu er svefnherbergi hans og bóka-
safn, sem er eitt af fallegustu
einkabókasöfnum, er jeg hefi sjeð.
Bær er undir eftirliti ríkisins, en
dóttir Larssons býr þar nú, og er
miðaldra kona. Listamaðurinn
hafði áskilið dóttur sinni óðalið
II.
Þingið í Locle.
Nokkru eftir miðjan ágúst, sagði
einn vestursvissneski fjelagi minn
mjer frá 'alþjóðaþingi, sem halda
ætti í Locle dagana 24.—25. ágúst.
Kvaðst hann hafa verið beðinn að
safna þangað nokkrum Norður-
landabúum, sem vera kynnu sem
sjálfboðaliðar í Liechtenstein. —
Ferðirnar yrðu greiddar, ef þörf
gerðist, úr sjóði þeim, sem for-
áður en hann ljest; og nú leika
barnabörn hans sjer á bökkum
vatnsins hans og heyra ána sam-
einast því.
Þegar jegj jninningunni tífi upp
ferð mína injApalina, þá finn jeg
r^tast á rnjer orð sænska skálds-
ins, er sagði:
Och livem det landet engáng set,
han lángtár dit igán.
eða
Hver sem eitt sinn land það leit,
hann langar þangað aftur.
Aths.
Rjett er að geta þess að Vasa-
myndin, sem birtist í seinustu Les-
bók, er mynd A. Zorris, er stend-
ur í Mora, en ekki hin Vasastytt-
an, sem minst er á í Rjettvík.
stöðunefndin hefði yfir að ráða,
og ökkur yrði sjeð fyrir ókeypis
húsnæði. Til þinglsins var stoínað
af isvonefndum kristilegum sósíal-
istum, og var þang'að von fulltrúa
frá 5—6 löndum. Jeg hafði aldrei
heyrt þessa kristilega sósíalisma
getið, og þótt jeg tilheyrði hvorki
kristilegum nje ókristilegum sósí-
alistum, þá ljek mjer hugur á a.ð
vita, hvernig þessi nýja stefnri
væri; riafnið bar það raunar að
Sumarðvöl í Sviss.
Eftir Djörn L. Jónsson frá Torfalæk.
Mingard og ein systirin í ma tjurtagarði sjálfboðaliða í Schaan.