Lesbók Morgunblaðsins - 26.05.1929, Blaðsíða 7

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
167
sjá fyrir þeim mönnum, sem ekki
geta sjeð fvrir sjer sjálfir. Hvort
ston heldur verður, þá er um að
neða fjárhagslega tilraun, sem all-
ui heimur getur lært mikið af.
Heimsveldið, sem lenigst er komið
í iðnaði, gefur þá öðrum ríkjum
fordæmi um, livað hægt er-að gera
David Lloyd George.
og livað ekki er ha?gt að gera með
íhlutun ríkisvalds, þegar að krepp-
ir. Og sennilega fáum vjer að sjá
Breta fyrst gera tilraun í aðra átt-
ina um þetta og svo í hina, þegar
misheppnast hefir að ráða bót að
atvinnuleysinu. Þessar tilraunir
gera tvær stjórnir, er sitja lengur
eða skemur, og svo kemur sú tíð,
að alt jafnast aftur, hægt og ró-
lega, þegar þjóðarhagurinn kemst
sjálfkrafa í jafnvægi.
Mjer virðist, að úrræði íhalds-
manna, að bæta úr atvinnuleys-
inu með verndartollum, sje við-
sjárverðara heldur en hitt, því að
það hlýtur að verða hnekkir fyrir
utanríkisverslun Breta. Um úrræði
frjálslyndra, að koma á stórum
atvinnubótum á ríkiskostnað, er
ekki gott að dæma, enda þótt
það sje viðsjárvert, eins og áætl-
un þeirra liggur fyrir. Því er
helst fundið til foráttu, að meiri
hluti atvinnuleysingja sje „fag-
lærðir“ menn, og því sje ekki
hægt að nota. þá við vegavinnu,
framræslu eða jarðgangagröft, og
að ekki dugi að taka lán til allra
þessara fyrirtækja, heldur verði
líka að greiða kostnaðinn að
nokkru leyti með sköttum. Og því
pr einnig haldið fram, að ekki sje
hægt að stöðva alla þessa vinnu í
einu eftir tvö ár, heldur verði að
gera það smám saman.
En þessar viðbárur kveða ekki
hugmyndina sjálfa niður, því að
þótt gert sje ráð fyrir að ríkið
hafi 350.000 manna í vinnu á öðru
ári, og 'að það taki mörg ár að
draga úr vinnunni Jiangað til
henni- verður hætt, og þótt nokk-
uð af kostnaðinum verði að taka
með sköttum, ]>á er þetta ekki
liættulegt fvrirtæki fjárhagslega.
Svo rík þjóð sem Bretar eru, hefir
áreiðanlega efni á því að láta
vinna í mörg ór að opinberum fyr-
irtækjum, í stað þess að láta ]>ess-
ar 350 þús. manna ganga iðjulaus-
iar, sjálfum sjer til niðurdreps. —
Meiri hlutinn af hinum atvinnu-
lausu námamönnum og öðrum,
sem vanir eru erfiðisvinnu, ætti
þá að geta sjeð fyrir sjer, og ]>á
verða ekki eftir nema % hlutar
þeirra, sem nú eru taldir atvinnu-
lausir. Uppistaðan í stefnuskrá
frjálslyndra er því góð. Það er t.
<1 aðkallandi nauðsyn að auka
mjötg bílvegi í landinu. 1 fyrra
var bifreiðafrainleiðsla í afturför.
Ein af orsökunum til þess var sú,
að áhugi manna fyrir því að eiga
bíla, var að minka, vegna þess að
vegi vantaði út úr borgunum, þar
sem ekki er c’ns m'ki! u::'.f. rð og
Ramsay Mc Donald.
á þjóðvegunum. Símakerfið þarf
að stækka að stórum mun til þess
að hægt sje að lækka hin hóu sím-
gjöld. Og ýms önnur atvinnufyr-
irtæki getur hið opinbera haft
með höndum, ef þeim er stilt í hóf
við fjárhaginn. Vexti af fje til
bílvega er t. d. hægt að fá með
auknum bílskatti. Og svo er hægt
að draga úr herkostnaði og láta
það fje ganga til atvinnubóta.
Bæði jafnaðarmenn og frjáls-
lyndir hafa því á stefnuskrá sinni
að draga úi herkostnaði. íhalds-
menn liafa líka tekið vel uppá-
síungu Bandaríkja um takmörkun
herbúnaðar, en s.'gjast bíð.i eftir
„ákveðnum tillögum.“ Fyrir hálfu
ári báðu Bandaríkin Breta að
koma með ákveðnar tillögur í
málinu. Breska stjórnin tók vel
í málið, en luin gat ekkert gert
vegna ofríkis sjerfræðinganna í
fiotamálum.
Ekkert væri v en'egra til sigurs
fyrir íhaldsmenn við kosningarn-
ar, en ef ]>eir tæki á stefnuskrá
sína takmörkun herbúnaðar. Eina
blaðið sem er á móti þessu er
„Morning l’ost“ en ,,Times“ er því
fylgjandi að hætt sje kapphlaup-
inu við Bandaríkin um herbúnað
á sjó. Ef íhaldsmenn hafa ekk-
ert látið undan almenningsviljan-
um í þessu efni þegar til kosn-
inga kemur, ]>á getur ]>að orðið
til þess að þeir bíði ósigur.
Páfinn ætlar að tala í útvarp.
Útvarpið í Citta Vaticano
má heyra um allan heim.
Páfaríkið nýja, Citta Vaticano,
hefir nýlega fengið eina stærstu
og fullkomnustu útvarpsstöð í
heimi. Prjedikanirnar í Pjeturs-
kirkjunni má hjeðan í frá heyra
um allan lieim. Við mikil hátíða-
höld er álitið, að páfinn muni láta
útvarpa ræðum sínum.
Það er langt síðan páfinn byrj-
aði að hlusta á útvarp. Fyrsta út-
varpstæki hans var gjöf Englend-
ings, og hið fyrsta, sem liann
hlýddi á, voru hljómleikar í Lund-
únum.
Smælki.
Ögmundur gamli járnsmiður var
ákærður fyrir það að hafa stolið
mjölpoka frá kaupmanninum. —
Vitni bar það, að það hefði mætt
Ögmundi með poka á bakinu,
nóttina þegar þjófnaðurinn var
framinn. Og daginn eftir kvaðst
það hafa hitt Ögmund aftur og þá