Lesbók Morgunblaðsins - 24.11.1929, Qupperneq 3

LRSBÖK MORGUNBLAÐSINS
371
Árið 1901 var meir en þriðjung-
ur bæjarmanna í Miðbænnm (36.
4%), en þetta hlutfall lækkar stöð-
ugt alt niður í tæpan % hlula
(19.5%) árið 1927. Síðastliðið ár
hækkar það aftur ofurlítið (upp
í 19.7%). í Austurbænum var aft-
nr á móti ekki nema tæpur þriðj-
ungur bæjarbúa (30.3%) árið 1901,
en hlutfallið hækkar stöðugt,
kemst 1921 vfir helming og 1922
upp í 52.6%. Næstu þrjú ár er
það' svipað, en síðan 1925 hefir
það farið lækkandi og komst aft-
ur niður fyrir helming (í 48.8%)
árið 1928. í 'Veseurbænum var
rúmle'ga hluti bæjarbúa árið
1901, en hlutfallið fór sílækkandi
fram að 1922. Þá komst það niður
í 15.9%. En síðan hefir það aftur
farið síhækkandi og er komið upp
í % hluta (19.9%) árið 1928. f
úthverfunum bjuggu 7.3% af bæj-
arbúum árið 1901. En þau gátu
ekki fylgst með hinum öra vexti
bæjarins á fyrsta áratug aldarinn-
ar og 19l4 eru íbúar úthverfanna
aðeins 5.9% af bæjarbúum. En á
stríðsárunum fer að koma meiri
vöxtur í úthverfin, þá rísa upp
Pólarnir. Hlutfallið hækkar því
aftur og er komið upp í 9.0% árið
1920. Síðan helst svipað hlutfall
fram að 1925, eh eftir það fer það
að hækka og 1928 er það komið
upp í 11.6%.
A þeim tæpum þrem áratugum,
sem hjer um ræðir, var vöxtur
bæjarins tiltölulega langmestur
fyrsta áratuginn, en svipaður hina
tvo, þó heldur meiri hinn síðasta.
Arlegur vöxtur mannfjöldans var
að meðaltali:
1901—10 6.26%
1910—20 4.30—
1920—28 4.63—
En töluvert hefir vöxturinn ver-
ið misjafn hin einstöku ár svo sehi
sjá má á eftirfarandi yfirliti, þar
sem tilgreindur er mannfjöldinn
á ári hverju (í árslok) og fjölg-
unin á árinu, bæði í heild og í hlut-
falli við mannf jöldann :
Mann- Fjölgun
fjöldi alls af hndr
1901 6682
1902 7296 614 9.2
1903 7978 682 9.3
1904 8304 326 4.9
1905 8997 693 8.3
1906 9797 800 8.9
1907 10318 521 5.3
1908 11016 698 6.8
1909 11203 187 1.7
1910 11600 397 3.5
1911 12239 639 5.5
1912 12665 426 3.5
1913 13354 689 5.4
1914 13771 417 3.2
1915 14160 389 2.8
1916 14677 517 3.6
1917 15020 343 2.3
1918 15328 308 2.0
1919 16154 826- 5.4
1920 17679 1525 9.4
1921 18218 539 3.0
1922 19194 976 5.4
1923 20148 954 5.0
^ 1924 20657 509 2.5 .
■ 1925 22022 ' 1365 6.6
1926 23190 1168 5.3
1927 24304 1114 4.8
1928 25217 913 3.8
Samkvæmt þessr i vfirliti hefir
fólki fjöl gað mest i bænui n árið
1920 (um 1525 manns). Þetta mun
þó vera of há tala, því að þetta
ár er mannfjöldinn talinn sam-
kvæmt aðalmanntalinu, en árin
á undan og eftir samkvæmt bæj-
armanntölunum. En bæjarmanntal-
ið er sennile'ga ekki eins nákvæmt
eins og aðalmapntalið og því lægra.
1920 var mannfjöldinn samkvæmt
bæjarmanntalinu heldur ekki nema
17.450. Ef m'ðað er við það verður
fjölgunin 1920 ekki nema 1296 eða
8.0%, en aftur á móti verður þá
fjiilgunin næsta ár (1921) þeim
mun meiri, 768 eða 4.4%, og virð-
ast þær tölur sennilegri. Annars
hefir aukningin ve'rið mest árið
1925, um 1365 manns, en tiltölu-
lega mest hefir fjölgunin verið
árið 1903 (9.3%). Yfirleitt hefir
fjölgunin -verið tiltölulega mjög
mikil á fyrri hluta fyrsta áratugs
aldarinnar, einkanlega árin 1902,
1903, 1905 og 1906, en minni seinni
hlutann og einkum mjög lítil 1909
og 1910. Árin 1901—10 fjölgaði
íbúum Reykjavíkur alls um rúml.
4900 manns. Framundir % hlutar
af þessari viðbót lenti á Austur-
bænum og mest alt, í norðurhluta
hans. í Austurhlíð hækkaði íbúa-
talan á þe'ssu tímabili lár tæpl. 200
upp í tæp 1600. Njálsgata og innri
bluti fírettisgötu byggist þá upp
og einnig fjölgar mjög fólki á
innri hluta Laugavegar og Hverf-
ísgötu.
1910—-’14 fjölgar fólkinu um
nál. 2200 manns. Meir en helm-
ingurinn (um 1350) kemur' á Aust-
urbæinn, þar af um 500 á Tung-
una.
Á stríðsárunum var fólksfjölgun
in í bænum tiltölulega lítil. 1914
—17 fjölgaði fólkinu alls um 1249
manns. Þar af kom hje*rumbil
helmingurinn á Austurbæinn (mest
á Tunguna), eU 1/t á úthverfin, því
að þá var farið að byggja Pólana
í Öskjuhlið.
Fyrstu árin eftir stríðið var
fólksfjölgun í Reykjavík mjög
mikil. Á árunum 1917—20 fjölgaði
fólkinu alls um 2659 manns. Þar
af koma um 1600 á Austurbæinn.
Þá rís upp Ásgarður. Hælckar
mannfjöldinn þar þessi ár úr 240
upp í 1079. Einnig verður þá
töluverð fólksfjölgun í Austur-
hlíð CBergþórugata byggist).
1921—23 lendir langmestur
hluti af fólksfjölguninni enn á
Austurbænum og þá einkum á Ás-
garði, se'in á þessum árum tvö-
fal'last, að ibúatölu. Árið 1923
kom þó töluvert af fjölguninni á
Vesturbæinn, einkum Ægissíðu og
Selland. Þá er farið að byggja á
túnunum fyrir vestan Garðastræti
og bankahúsin eru reist við Fram-
nesveg.
1924 og 1925 lendir enn mest
af fólksfjölguninni á Austurbæn-
um, þar af mest á Ásgarði og
Tungunni.
1926 kemur nærri því eins mikið
af fólksfjölguninni a Vesturbæinn
eins og á Austurbæinn. Aukningin
e'r svi'puð í Ásgarði og Ægissíðu,
því að nú fer að vaxa bygðin á
túnunum (Öldugata, Bárugata). —
Einnig hleypur þá mikill vöxtur
í Grímsstaðaholt, og verður aukn-
ingin litlu minni þar heldur en
í Ásgarði og Ægissiðu.
1927 fer aukningin að verða
lítil í Austurbænum, en þá e» hún
langmest í Vesturbænnm, einkum
Ægissíðu (Öldugata, Bárugata) og
Sólvöllum. Þá verður líka mikil