Lesbók Morgunblaðsins - 27.04.1930, Blaðsíða 4

132
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
að koma inn með, eða fisk sem
skipsmenn veiddu á færi og lóð
úti í fjarðarmynninu.
-Jeg skal ekki hafa langa lýs-
ingu á stöðinni. Hún stendur norð-
anmegin við Hesteyrarfjörð, 2—3
km. fyrir innan Hesteyri, á lítilli
eyri, sem he'itir Stekkeyri, og
var hún upprunale'ga reist af Norð-
mönnum sem hvalveiðastöð, sem
þeir nefndu „Heklu“ og það nafn
ber stöðin enn. — Síðar (1922)
breyttu þeir henni í síldarbræðslu-
stöð, sem Kveldúlfur svo keypti
1926. Er hún í svipinn næst-
stærsta síldarbræðslustöð landsins;
getur torgað 1200—1300 málum af
nýrri síld á sólarhring og þróin
tekur um 35 þús. mál. Nú fiskuðu
fyrir hana allir Kveldúlfstogar-
arnir 5 og 2 aðrir, „Hafsteinn“
og „Yer.“ Yfirumsjón með rekstri
stöðvarinnar höfðu þeir bræður
Haukur og Kjartan Thörs til skift-
is, en aðal framkvæmdastjórinn
var Norðmaðurinn Peter Söbstad;
umsjón með afgreiðslu skipanna
hafði Jónas Magniisson, en dansk-
ur efnafræðingur, Hansen að nafni,
rannsakaði gæði framleiðslunnar.
Á stöðinni unnu í sumar, í fasta-
vinnu, 55 manns, fyrir utan skips-
hafnirnar. Aflinn var alls 84 þús.
mál.
Stöðin stendur undir snarbrattri
og grýttri fjallshlýð, þar sem
hætta getur stafað bæði af snjó-
flóðnm og skriðufalli. Fjörðinn
getur lagt í hörðum árum, eti
hafís kvað sjaldan reka inn á
hann. ísrek er hættulegt fyrir
bryggjurnar (þær eru 4 eða 5) og
þær tók allar af fyrir Norðmönn-
um 1914 af þeirri orsök.
Stöðin er lokuð og mannlaus á
veturna, nema hvað ein gömul
kona, sem þjónaði Norðmönnunum
áður, býr þar enn, ásamt ketti
sínum, og vill ekki þaðan fara og
er hún eina manneskjan sem býr
í öllum firðinum á vetuma, þegar
Hesteyri er talin frá, því að þar
er ekkert býli nú á dögum, en bæj-
arrústir sjást óglögt á Seleyri hinu
megin fjarðarins, andspænis stöð-
inni.
Það leið nú að því, að frúrnar
færu þeim, og til þess að skemta
þdim eitthvað áður en þær færu,
efndi skipstjóri til ferðar inn í
fjörð og bauð þar til sínum nán-
ustu vinum á hinum skipunum —
þetta var einskonar útreiðartúr,
en þar sem hvorki eru vegir, sem
vegir geta talist, með firðinum,
fremur en víðar á Vestfjörðum og
hesta ekki að fá, nema á Hesteyri
(hvi skyldi hún annars bera það
nafn ?), þá var farið sjóveg. Báts-
maðurinn fekk skipun um að taka
annan nótarbátinn og menna hann
nokkrum af hinum frægu ræður-
um á Skalla, því nú lá mikið við.
1 bátinn stigu svo 4 skipstjórar:
Kolbeinn á „Þórólfi“, Snæbjörn á
„Agli“, Jón Jóhannsson og Guð-
mundur, svo ekki gat báturinn
talist stjórnlaus. En þar sem hing-
að til hefir þótt fara best á því,
að skipi væri absólút einveldi
(þegar ekki er um þjóðarskútur
að ræða) ; voru völdin lögð í hend-
ur bátsmannsins og það var karl
sem kunni með þau að fara, fat-
aðist hvergi, þó að fjórir gamlir
navígatörar væru í kringum hann.
Svo komu báðar frúrnar á Skalla-
grími og frú Þórdís, kona Snæ-
bjarnar, þrír drengir (synir hjón-
anna á Skallagrími) og undirskrif-
aður.
Við lögðum af stað líðandi nóni
í inndælis veðri, logni og sólskini,
þó að hvast væri nokkuð úti í
Djúpinu. Fjörðurinn var sljettur
eins og spegill, og er það jafnvel
þó að stormur sje, vegna síldar-
lýsins, sem dreifist um hann allan
og fjörurnar fyrir innan stöðina
(einn gárungurinn staklc því upp
á að hann væri nefndur Brák-
arpollur). Á sama augnabliki og
síðasti gesturinn var kominn niður
í bátinn, sltipar bátsmaður: árarn-
ar út! 6 árar falla í sjóinn og Snæ-
björn stýrir með 7. árinni, en bát-
urinn brnnar af stað undan átök-
um ræðaranna, þó að hann sje
enginn kappróðrarbátur, t. d. er
um miðbikið, þar sem nótin er ann-
ars vön að liggja, gólf, þar sem
8—10 pör geta dansað í senn. —
Eftir dryltklanga stund vorum við
komin yfír um fjörðinn og lentum
þar við örmjóa eyri, sem nefnist
Seleyri og gengum þar á land.
Þar hefir einhverntíma verið býli
(eða sel?) og vottaði lítíð eitt fyrir
hleðslum, en gras töluvert þar um
hverfis; þar teygðum við úr okk-
ur, átum sælgæti eða drukkum
Egilsöl (þeir, sem það vildu; mjer
þykir það satt að segja heldur
dauft, og hvað mundi gamli Egill
hafa sagt um það?) eða sítrónu-
vatn.
Svo var aftur ýtt frá landi og
lagt inn í fjörðinn og nú skyldi
höfuðnúmer hátíðarinnar koma:
kappróður sldpstjóranna. Báts-
maður tók við stýrisárinni, e*n skip
stjórarnir hinar, þó ekki nema
eina hver, fóru úr jökkunum og
settu sig í ræðarastellingar. Mátti
nú sjá mögnuð átök og mikil ára-
tog. Báturinn nötraði og skalf og
risti sjóinn eins og torfljár blauta
mýri, en við hin hjeldum okkur
dauðahaldi í hvað sem hendi var
næst, svo að við yrðum ekki eftir.
Loks linnuðu þeir skorpuna og
þurkuðu af sjer svitann og virtist
oss hinum, sem sumir þeirra he'fðu
grenst lítilsháttar — og mátti þó
engin nneitt nússa, síst okkar
menn.
Þá áttu dömurnar að leggja út;
en af því að þær stóðu á stöku
varð jeg fjórða „daman“. Syst-
urnar voru saman á borð, en jeg
og frú Þórdís saman. Sást það
brátt, að þær voru vaxnar upp
í Breiðafjarðareyjum og við árina;
því að eftir stutta stund sneru
þær svo rækilega á okkur hin, að
jeg lagði upp við lítínn orðstír,
en svo vel vildi til, að einn af
ræðurunum á bátnum var líka
Grindvíkingur og hann gætti víst
betur heiðurs sveitarinnar en dokt-
orinn, því sú var tíðin, að Grind-
víkingar kunnu áralagið.
Eftir allar þessar þrautir var
lent inni við fjarðarbotn, fengin
sjer hressing eins og áður, og skoð-
að sig þar um bekki, hvílt sig í
grasinu eða farið inn í „skóginn“,
en því nafni nefna menn þar lá-
vaxið birki- og víðikjarr, með
einstaka smá reýnihríslum innan
um, sem vex þar neðan til í
bi'ekkunum. Gróðurinn er þar allur
lágvaxinn (bældur af snjóþyngsl-
um) og hefir á sjer hreinasta heim-
skautslanda brag. Óskóp er kyrr-
látt og rótt þarna inn frá, ein-
staka æðarfugl, teista, svartbakur
og kría á sjónum, eða við hann,
örfáar kindur uppi í hlíðunum, en
x sjónum yið landið slangur a|