Lesbók Morgunblaðsins - 19.10.1930, Blaðsíða 2

m
LE8B0K MOÍtGUNBLABSÖÍS
skein safírdjúpið uudir rúbínseldi.
Og stjörnumóða starði yí'ir sænum. —
Svo etráði jeg ríkum auð í'rá litsins
veldi.
Kvæðið endar svona:
Hann sigldi í'rosin köi' á undan öðruni,
og altaf fann hann rás og vök að fljóta.
Hann naiu sjer hrjóstorlönd á jarðar-
jöðrtun,
þar jai'ni engiim ryðja sást nje brjóta.
Hans gnoð var heil og traust í'rá stjórn
að stefni.
Hann strengdi voðir fast. Hauu vakti
af svefui.
Hans snild fór hátt og snöggt, sem
þytur i'jaðra,
Hanu sitart til •lífsins dauð og þögul
cfui.
Jeg heí'i sjerstaklega bent á þessi
kvæði og tekið erindi i'ir þeim til
dæmis, vegna þess að þau lýsa svo
vel skáldinu sjálfu um leið og þau
eru sujöll lýsing á mönnunum, sem
þau eru kveðin um. Þau sýna eigi
aðeins meðí'erð hans, heldur og
hitt, að hverskonar mönnum hann
dáist, hvaða viljastei'na, viðí'angs-
eí'ni og listatök eiga hug hans
sjálí's og hjarta. Margt af kvæð-
unum í þessari bók og ýmis aí' eldri
kvæðum skáldsins eru t. d. sprott-
ir. af sömu löngun til að skilja
tilveruna af athugun og íhugun^
stjörnugeimsins eins og birtist í
verki Björns Gunnlaugssonar. —•
Teuging hugar og lijarta kemur (
hvergi betur fram en í sál þess
manns, sem finnur æðstu gæði líi's-
ius í hugsanastarfinu og í'ullnæg-
ingu skilningsþrárinnar. — Einar
Benediktsson sver sig í þá ættina.
Hann yrkir lítt um sjálfan sig og'
sínar tilfinningar. Ljóð hans hrífa
ekki með aí'li blindra tilfinninga
og ástríðna, sem mönnunum eru að
meira eða minná leyti sameigin-
lcgar dýrunum. iáá hiti, sem í ljóð-
um hans felst, er hitinn af afltök-
um andans, í glímunni við örðug
viði'angseí'ni, í samstilling orðs og
hugsunar. Og þó að einhverjum
kunni að verða kalt á tánni, líkt
og Aurvandli forðum, er skáldið
veður með hann norður yfir Eli-
voga, þá verður reyndin sú, að
þau kvæði kólna síðast, sem mestxi
hugsun eru mögnuð. Það er þessi
mógnun orðanna, þessi hugsunar-
lileðsla, er gefur kvæðum Einars
Benediktssonar sinn einstæða svip
og efli — ft-æfakraftur Of tign,
sem ögrar og lyftir. — Hjer er
ekki ætluuin að víkja meira að ein-
stökum kvæðum bókarinnar. Henn
verða að lesa þau sjálfir og leggja
fram þá athygli, sem þarí' til að
njóta þeirra til i'ulls. -Jeg ðkal að-
eins beuda á, að þarna er meðal
annars AlþiugisJjóðabálkurinn og
þarna er „Langspilið" — ljóniandi
niinnisvarði yfir ísJenskan alþýðu-
kveðskap, þar er „Landinn af Vest-
urvegi" .— minnisvarði yfir ís-
Jendinga, er í'jellu í styrjöldinni
niilílu. og þarna er liið stórkost-
Jcga kvæði „Stórisandur", o. fl. o.
fl. Alt vottar þetta, að skáldi5 er
01111 nieð i'ullum krafti, og nieðan
liann er á meðal vor, er hiininliátt
undir loi'tið og örœfavítt tiJ veggja
í orðhofi íslenskunnar.
(Juðni. Finnbogason.
S t ó r s k u 1 d i r.
Rœðu Zþessa flutti
sœnska skáldkonan
Selma Lagerlöf t liá-
skólanurn i Stokk-
hólmi ártð 1909, er
hún tók við bók-
mentaverðlaununi
Nobels.
Það var í öndverðum desember
mánuði, pegar jeg var í eimlest
á leið til Stokkhólms. Liðið var
að kvöldi, myrkur úti, en rokk-
ið í klefanum. Samferðamenn
mína dottaði, hvern í sínu horni,
og jeg sat grafkyr og hlustaði á
harkið í lestinni, er hún öslaði
eftir teinunum.
Meðan jeg sat þarna, fór jeg
að hugsa um allar þær ferðir,
sem jeg hafði farið til Stokk-
hólms. Oftast hafði jeg átt erfitt
erindi. Þangað hafði jeg ferðast
til að taka próf, og þangað hafði
jeg ferðast með handrit, til að út
vega mjer útgefanda. Nú var jeg
á leið þangað til að taka við No-
belsverðlaununum. Það lá við, að
mjer fyndist það vera erfitt líka.
Alt haustið hafði jeg dvalist á
gamla heimilinu mínu á Verma-
landi við fábreytni og einveru,
og nú varð jeg að koma fram í
fjölmenni. í öllu fásinninu heima
fanst mjer jeg orðin afvön fjöl-
menninu og ys og þys, og jeg
kveið fyrir að þurfa aftur að
sýna mig umheiminum.
En í raun og sannleika var
það sá i'ögnuður, að eiga að taka
á móti verðlaununum, að- jeg
reyndi að vísa þessari óró á bug
með því að hugsa um alla þá,
sem mundu samfagna mjer. Og
mjer varð liugsað til systkina
* «