Lesbók Morgunblaðsins - 31.01.1932, Síða 1

JfítflorgMtiMaiDsÍMs
4. tölublað;
Suimudag'inn 31. janúar 1932.
VII. áxgangúr.
André Maurois:
H e i I r æ ð i.
Höfundur />essarar cjreinar, sem birtist í franska
hlaðinu Le Joumal, er einn af fræoustu rithöfund-
um Frakka. Hann er efnaður iðjuhöldur, senl hefir
lac/t ást á bókmentir og ritstörf. Meðal verka sem
eftir hann liggja eru æfisögur hans frægastar. Æfi-
saga Byrons er meistaraverk, samin af óvenjulegri
vandvirkni með sjálfstæðunn rannsóknuní, ]>ar sem
höfundurinn hefir ferðast um alla />á staði sem
Byron dvaldi á og ekkert sparað til að safna sem
mestum og bestum gögnum. Úr öllu saman vinnur
hann svo af þeirri snild, sem ást á viðfangsefninu og
manninum blæs gáfuðum listanmnni í brjóst. Æfi-
saga Disraeli’s er líka ein af perlwm hinwi nýrri
frönsku bókmenta.
Vanlíðan mannanna lýsir sjer
mest í synd og kvöl, líkamlegri
og andlegri. Við verðum að vor-
kenna þeim, sem þannig er á-
statt fyrir og reyna að koma
þeimj til hjálpar. Það er ekki
unt að lækna þá nema með því
að nema í brott orsakirnar til
þjáninga þeirra. Ástin og trúin
veita mönnum hamingju, sem
ekkert bítur á. Maður getur öf-
undað slika menn, dáðst að þeim.
En enginn getur öðlast slíka
hamingju með viljamagni sínu.
Mig langaði til að minnast hjer
á hamingju, sem er einfaldari
og ekki eins brennandi heit, ham-
ingju, sem meiri hluti almennings
ætti að geta öðlast með því að
gæta nokkurra fyrirmæla and-
legrar heilsufræði.
Fyrsta heilræði: Forðastu of
langar íhuganir um fortíðina.
Ihugunin um sjálfan sig grefur
upp daprar endurminningar,
hefndarhug, ímyndaða sjúkdóma.
Fagrar listir, einkum leiklist,
tónlist og skáldskaparlist, hafa
verið fundnar upp einmitt til
að beina hugum mannanna burt
frá slíkum döprum eintölum við
sjálfan sig. I>að er fjarri mjer
að halda því fram að menn hafi
ilt af að hugleiða. Svo að segja
hver einasta mikilvæg ákvörðun
á að vera afleiðing af íhugunum,
en slíkar íhuganir eiga sjer á-
kveðið takmark og eru hættu-
lausar. Hættan er í því fólgin
að jórtra upp látlaust fyrir sjálf-
um sjer tapið, sem maður hefir
orðið fyrir, eða móðgunina sem
manni hefir verið sýnd, heimsk-
una sem maður hefir látið út úr
sjer, í stuttu máli það sem ekki
verður við gert. „Gráttu aldrei
út af mjólk sem þú hefir mist
niður“, segir enskt máltæki.
Við þekkjum öll meðal ætt-
ingja okkar þessa menn, sem
finSt þeir verá hundeltir af ó-
gæfunni og vildu stía aðra æfi-
langt inni í sjálfheldu viðburða,
sem voru sorglegir, en ekki verð-
ur framar um ]>okað. Andinn
]>arf öðru hverju laugunar við,
endurnýjunar. Engin hamingja
án gleymsku.
Til ]>ess að losna þannig við
sjálfan sig eru fleiri leiðir en
ein. Sú besta er vinnan. Iðjuleys-
inginn er einlægt á valdi óham-
ingjunnar. Svefnlausum manni
líður ávalt illa, af ]>ví að honum
verður ekkert ágengt á flóttan-
um frá hugsunum sínum. Byron,
sem var óhamingjusamur að eðl-
isfari, fann hamingjuna í Grikk-
landi, í frelsisstyrjöldinni. I>ar
hafði hann þó hvorki þægindi
nje skemtanir, en hugur hans
hafði nóg að starfa, og hann
gleymdi. Jeg hefi aldrei sjeð
snnnan framkvæmdamann ó-
hamingjusaman meðan hann var
að verki. Hvernig mætti slíkt
verða? Eins og barnið sem leikur
sjer, hættir hann að hugsa um
sjálfan sig. Ef þjer er varnað
að standa í stórræðum, þá lítils-
virtu ekki hin smærri störfin.
Ræktaðu garðinn þinn. Safnaðu
eínhverju. Legðu þig eftir em-
hverri fræðigrein. Lærðu að leika
á eitthvert hljóðfæri, lærðu er-
lenda tungu. Ef þú getur ekki
hafst neitt að sjálfur, flýðu þá
sjálfan þig í leikhúsinu, í bíó, í
skáldsögu. Panem et circenses,
brauð og leika, hrópuðu róm-
versku borgararnir. I>eim hefir
verið álasað fyrir það. Hvers
vegna? Jeg held að þeir hafi
haft rjett fyrir sjer. Leikarnir