Lesbók Morgunblaðsins - 07.05.1933, Blaðsíða 6

134
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Slcrúðganga þjóðernissinna undir íslenskum fána á Kaíkofnsvegi
sunnudaginn 23. apríl. (Varðarhúsið í baksýn)
Dýralíf
í Norðurhöfum,
iii.
Bjarndýr.
Á landi eru ísbirnir hræddir við
menn, hunda og úlfa- En þeir,
sem liafa alið aldur sinn úti í ísn-
um eru öðru vísi. Þar hafa þeir
enga óvini að óttast. Þar þekkja
þeir ekki nema þrjár tegundir
dýra, selina, sem þeir lifa á, hvít-
refi, sem þeir fæða með leifum
sínum, og mávana, sem flökta garg
a.ndi í kring um þá meðan þeir
eru að eta, til þess að reyna að
ná sjer í bita. Dýrafræðingar vita
það, þótt almenningi sje það ó-
kunnugt, að hvítrefir eru eins
mikið sjávardýr og björninn, og
að um 90% af þeim munu lifa
norður í heimskautshafi Þeir geta
ekki sjálfir aflað sjer fæðu ]>ar, og
þess vegna elta þeir birnina í hóp-
um. Þegar bjarndýr drepur sel,
etur það Ivst sína. venjulega fjórða
hlut eða lielming af selnum. Oft
snertir það ekki við megrunni,
heldur etur nokkurn hluta af spik-
inu og skinninu, sem fylgir því.
Þegar |>að hefir fengið nægiu sína
legst ]>að til hvíldar undir ein-
hverjum jaka og lætur refunum
eftir leifarnar af selnum. Ef það
skyldi koma aftur til að vitja
leifanna, mundu refirnir ]i jóta
burt og mávarnir hefja sig garg-
andi til flugs. Bjarndýrið veit því
að þessar skepnur eru ekki hættu-
legar, en ómögulegt að veiða þær.
Einu sinni vorum vjer teptir á
ísjaka og þá kom bjarndýr í heim-
sókn til vor. Hundarnir voru
bundnir eins og venjulega, en
vjer vorum alþr fjarverandi. —
Storkersen og Óli voru á sleða-
báti úti á vök að leita að dauðum
sel, sein lá í íshrönglinu, en jeg
stóð uppi á liáum jaka með sjón-
auka minn og benti þeim, hvar
þeir gæti fundið selinn. Jeg sneri
baki að bækistöð vorri, en Stork-
ersen tók eftir því að bjarndýr
var komið í námunda við hund-
ana og stefndi á þá. Jeg tók til
fótanna heiipleiðis og í sama bili
tók b.jarndýrið eftir hundunum.
sem það eflaust hefir ætlað að
væri selir og bjóst til að liremma,
einhvern. Hundarnir höfðu ekki
tekið eftir því. Það lagðist flatt
á ísinu í skjóli og mjakaði
sjer áfram á kviðnum. — Jeg
vissi að það mundi innan skams
slökkva á fætur og gera árás. Þeg-
ar b.jarndýr ræðst á sel, grípur
]>að þann milli hrammanna og bít-
u r hann til bana nær samtímis.
Þetta verður með svo skjótri svip-
au. að bjarndýrið liefði alls ekki
unpgötvað ]>að að lmndurinn var
ekki selur, fvr en ]>að hefði drepið
hann.
B.iarndýrið b.ióst nú til árásar.
Jeg var þá um 120 fet frá því og
lafmóðnr af að hlaupa í ófærð.
Jeg fleygði mier niður og studdi
alnboganum á ísinn, en jeg var
svo skjálfhendur að það var að-
eins tilviljun að jeg skyldi liæfa
bjarndýrið rjett aftan við hjartað.
Það hneig niður og teygði frá sjer
hausinn. Jeg sá að það var lifandi,
því að það fylgdi mjer með aug-
unum. Það var uin tíu metra frá
vökinni og vegna þess að það er
siður særðra b.jarndýra að fleygja
sjer í vök, ætlaði jeg að koma í
veg fyrir það og var nógu heimsk-
ur til að hlaupa á milli bjarn-
dýrsins og vakarinnar.
Mjer virðist nú að bjarndýrið
liafi sýnt nær mannlegt hyggjuvit
í því sem ]>að gerði. Þótt því
blæddi mjög, og hefði líklega
blætt út á fimm eða tíu mínútum,
liafði það jafnað sig nokkuð eftir
skotið. Það horfði stöðugt. á mig
og hreyfði sig ekki í svo sem
mínútu, og sama mundi jeg liafa
gert í þess sporuin. Þegar það
hneig niður hafðj það sigið aftur
á bak svo að afturhrammarnir
lágu undir því, og það lá í þeim
stellingum sem ljón setur sig í áð-
ur en það stekkur. Alt í einu tókst
það á loft og stéfndi beint á mig.
Jeg helt riflinum miðuðum á það
og ósjálfrátt mun jeg hafa tekið
í gikkinn. Og ef kúlan hefði ekki
molað hauskúpu þess, er liætt við
að illa hefði farið fyrir mjer, því
að bað fell svo nærri mjer að
blóðið úr því spýttist á stígvjelin
mín.
Margir birnir heimsóttu oss
þarna en framferði liins þriðia
var einkennilegast. Nýi ísinn var
svo þunuur, að hann bar ekki
biarndýrið, en of þykkur til bess
að það gæti synt. nema í kafi-
Það mun hafa verið að koma úr
kafi. er jeu sá bað fvrst. því að
1>að var í kafi að aftan. en hafði
lagt fremri hrámmana ur>n á ís-
inn og tevgði unp hau'únn til bess
að siá sem lengst. sennilega vegna
bo‘-s að isinn bol<1i ekki meiri
þunga en framhluta liess. Eftir svo
sem eina mínútu hóf bað hramminn
og braut ísinn fvrir framan sig o.g
])annig svnti ])að áfram líkt og
kraflsund svo sein fimm eða átta
metra. En þá leiddist því þóf
]>etta og stakk sier. og eftir fáar
sekúndnr kom bað unn um ísinu
svo sem 20 inetrum nær. Þar hvíld-
ist það eins og áður og teygði upp