Lesbók Morgunblaðsins - 05.11.1933, Blaðsíða 2

338
Og þetta hefir orðiö Jóni til bless-
unar, því að meiri lánsmann á sjó
getur vart, og í einu og öllu er
sama snildin á hjá honum, hvað
sem hann hefir tekið fyrir.
Árið 1907 fluttust foreldrar Jóns
búferlum til ísafjairðar, og þá um
haustið sigldi Jón til Englands
með enskum togara, þá tæplega
tvítugur, til þess að afla sjer fjár
og frama. Má með sanni segja að
liann hefir aflað sjer hvors
tveggja, því hjer hefst einhver
hinn glæsilegasti æfiferill ungs
manns- Velgengni hans byggist að-
allega á sönnum mannkostum,
framúrska? andi útsjónarsemi, ráð-
deild og dugnaði.
Eftir 2—3 ára veru á togurum
fi’á Grimsby er Jón orðinn stýri-
maður hjá mjög aflasælum skip-
stjóra, Loftis að nafni, sem seinna
varð tengdafaðir hans. ÍSkömmu
síðar varð Jón skipstjóri, og sýndi
þá hvað í honum bjó, því að þeg-
ar á fyrsta ári varð hann með
alira aflahæstu og söluhæstu skip-
stjórum frá Grimsby. Margir út-
gerðarmenn sóttust nú eftir því
að fá Jón á skip sín. Sigldi liann
um hr?ð fyrir ýmsa, og var nú oft-
ast aflahæstur, þangað til liann
stofnaði sjálfur útgerðarfjelag með
nokkrum mönnum. Mun það hafa
verið í stríðsbyrjun.
Árið 1916 varð sá atburður, sem
oft vill verða, að skip rákust á
á Humberfljóti. — Annað skipið,
meðalstór togari, ,sem ..Enskine“
hjet, frá Grimsby, sökk þar. ITm
það levti tafðist Jón eitthvað firá
siglingum, svo að hann greip tæki-
færið og kevpti skipið þar sem
það ]á á fljótsbotni. Fekk liann
skipið fyrir lítið verð. Síðan fekk
hann sjer áhöld og manpafla, fór
út að hinu sokkna skipi og tókst
að ná því á flot. Elutti Jón svo
skipið til hafnar og í skipakví til
viðgerðar og reyndist það lítið
skemt. Furðaðj það menn, að Jón
skyldi geta bjargað skipinu og
þótti það vel af sjer vikið.
Á þessu skipi sínu sigldi Jón
síðan til veiða, aðallega í Norðxir-
sjó, þangað til fór að losna um
hin betri skip eftir ófriðinn.
Hað valr ekkert sældarbrauð að
vera skipstjóri á þessum árum, og
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
til þess að gefa mönnum ofurlitla
hugmynd um, hvernig aðstaðan
var til fiskveiða í Norðursjó, er
þess að geta að ófriðarþjóðirnar
höfðu lagt tundurdufl á víð og
dreif um allan sjó, og vissi enginn
yfirleitt hvar þau voru, og því
ekki hægt að varast þau. Það var
því ekki heiglum hent að stunda
sjósókn þar á þeim tímum. Oft
kom það fyirir að skip fórust á
þessum tundurduflum, sprungu í
loft upp, og var veiðiskipum hætt-
ara en öðrum skipum. Tundur-
duflin lentu í vörpum þeirra, og
þegar varpan var svo dregin að
skipshlið, með einu eða fleiri
tundurduflum í, rákust þau oft
á skipin og var þá ekki að sökum
að spyrja. Oft kom það fyrir um
leið og togað var, að tunduirdufl
sprakk í vörpunni og kom þá
feikna hafrót aftan við skipið, en
það þótti vel sloppið við voðann.
Yar þessi hlið á ófriðnum mikla
ekki síður ægileg en aðrar. En
Jón Oddsson ljet sjer þetta ekki
fyrir brjósti brenna, heldur helt
hann veiðum áfram ótrauður og
óneyddur, og varð varla fvirii'
minsta tjóni.
7 ófriðarlok slitu þeir Jón osr fje-
lagar hans útgerðarfjelagi því, sem
áður er nefnt. Skip sín, sem voru
orðin nokkuð mörg, seldu þeir háu
verði. Eitt þeirra var .,Valpole“,
sem selt var hingað til Reykja-
víkur, og hefir verið hanpafleyta.
Næstu árin sisr1 di Tón á tosrara frá
Grimsby, 08' ekki brást lánið nú
frekar en áður.
Á árinu 1922 flytur -Tón frá
Grimsby til Hull. Munu honum
hafa boðist betri kjör þar, og
sifflir hann þá á- litvegi Hellvers-
bræðra. Þar skarar hann fram úr
öðrum eins og áður, og verður oft
langhæstur með aflasölu. Eftir um
4 ára veru hjá Hellyers-bræðrum,
kevpti Jón eitt af skipum þeirra
. Lord Fisher“ að nafni. ágætt
skip. Sigldi hann því nú s.iálfur á
þriðja ár, með þeim árangri, að
þá hafði hann látið smíða handa
sjer nýtt skip og í alla staði full-
komnara en hitt. Kallaðj hann það
. Kópares“ og tók við stjórn á
bví siálfnr. en fekk danskap skip-
stjóra á ..Lord Fisher“. Strandaði
sá danski því, eftir nokkrar ferðir,
við Melrakkasljettu, eins og kunn-
i
ugt er.
Jón ljet ekki við þetta sitja,
heldur 1 jet hann nú smíða nýtt
skip, mun stærra en ,,Kópanes“
og kallaðj það „Rifsnes". Á því
skipi hefir hann siglt þangað til
síðast liðið vor. Mun hann nú vera
að hugsa um að hætta sjóferðum,
enda eru fyrirtæki hans orðin svo
umfangsmikil, að hann verður að
gefa sig allan við að stjórna þeim.
Hann er nú t. d. að láta smíða tvo
togara og eru þeir með allra
stærstu og vönduðustu togurum,
sem til eru í Englandi. Verður
ekki sjeð fjuir endann á fram-
kvæmdum Jóns í framtíðinni, því
að maðurinn er enn á besta aldri,
fullur fjöri og framúrskarandi
stórhuga.
Jón hefir altaf verið sannur fs-
lendingur og hefir gert sjer far
um að halda á loft öllu því, sem
íslenskt er og þjóðinni til sóma.
Kann er vel fróður í fornum ís-
lenskum sögum og hefir ánægju af
að minnast þeirra manna þar, sem
eiga við hans skap. Hefir lestur
íslenskra fornsagna áreiðanlega
átt sinn þátt í að móta skaplyndi
hans.
Hann hefir látið sig mikið varða
hvernig íslensku þjóðinni hefir
reitt af í öllu þvi umróti, sem
verið hefir eftir ófriðinn mikla,
enda þótt hann hafi aldrei gert
neina tilraun um það að hafa á-
hrif h.jer í st.jórnmálum. Aftur á
móti hefir hann látið annað eins
til sín taka eins og þegar sveit-
nngar hans á Ingjaldssandi áttu
erfitt með að koma sjer upp
kirkju. Þá hljóp hann þar undir
bagga svo að um munaði, Kirkjan
komst upp, veglegt og virðulegt
guðshús, til ánægju og gagn.s fyrir
sóknarbörnin, og augnagamans
]ieim, er sigla þar fram hjá og
lita inn í dalinn.
Sjóð hefir Jón stofnað hjer til
minningar um Gísla bróður sinn.
skipstjóra á „Leifi heppna“, sem
fórst á Halamiðum 8. febr. 1925.
Það sem einkennir þennan dugn-
aðarmann, er hið sjerstaklega ró-
lega skaplyndi og dagfarsprýði á