Lesbók Morgunblaðsins - 26.08.1934, Síða 7
LESBÓK MORGUNBLABSINS
m
„Geislateinninn“.
Mesta æfintýri vísindanna.
Frú Curie og dóttir henn&r við rannsóknarstörf.
Sem dæmi má nefna viðskifti
Dana og Breta. Danir g'átu ekki
ke'ypt eins mikið aí' Bretum, og
Bretar kaupa af Dönum, en með
góðum vilja var hægt að auka
innflutning Dana frá Englandi.
Árið 1931 voru 15% af inn-
flutningi Dana frá Englandi. Vr-
ið 1932 var innflutningshlutdeiíd
Breta við Dani 22%, í fyrra,
þegar samningurinn milli þessara
þjóða var gerður, 28% og í ár
verður lnin sennilega 30%.
Sama máli er að gegna með
Spánverja og íslendinga. Spán-
verjar kaupa hjer fisk, þurfa á
honum að halda. íslendingar geta
ekki aukið innflutning sinn frá
Spáni að sama skapi.
En J)að er hægt að greiða fyrir
])eim viðskiftum. Aðalatriðið er
að greindir menn, fróðir og reynd-
ir fari með þessi mál.
Með þessu móti getur vitaskuld
ekki verið um neina fríverslun að
ræða, eins og áður var. Hin frjálsu
viðskifti fást nú einmitt helst með
því að fara samning'aleiðina. Og
stjórnarvöldin verða að leggja
þar grundvöllinn. Þó enn sje það
Ijóst öllum, að því frjálsari hend-
ur, sem kaupmenn hafa, því bet-
ur géta þeir unnið sitt þjóðnytja-
starf.
Frú Madsen: Seinast þegar mað-
urinn minn lenti í áflogum, varð
læknirinn að sauma hann saman
með 10 nálsporum.
Frú Petersen: Sagðir þú 10 nál-
sporum!? Smámunir. Veistu hvað?
Þegar maðurinn minn lenti í á-
flogum síðast, og' læknirinn kom,
þá var það fyrsta sem hann sagði
við mig: Heyrið þjer frú, hafið
þjer ekki saumavjel við hendina-
Á rústum „gullgerðarlistar“ mið
aldanna var bygð efnafræði nú-
tímans. En draumur mannkynsins
um einhverntíma að geta breytt
málmum, varð þó aldrei aldauða.
Menn gerðu sjer fulla grein
fyrir því, að málmarnir væru
óumbreytanlegir. En þó voru
menn enn að vonast eftir að eitt-
hvert innra samband fyndist
þeirra í milli, er gullgerðarmenn
fortíðarinnar nefndu
leyndardóm leyndardómanna.
Öld eftir öld leituðu gtillgerð-
armenn eftir „óskasteininum“,
sem átti að geta umbreytt óæðri
málmum í gull. Dag eftir dag
unnu þessir menn við deigluna í
„ofni leyndardómanna“ til þess
að finna „duft almættisins“. Duft
þetta álitu þeir vera rautt. Það
átti að geta breytt málmum. Og
jmargt annað átti það að geta gert,
t. d. lækna sjúkdóma, yngja fólk
og leng'ja lífið.
„Gullgerðarmenn" eða efna-
fræðingar miðaldanna, fundu ekki
„óskasteininn", þó þeir ynnu baki
brotnu um öll lönd og þó þeir
hefðu þetta eina sameiginlega tak
mark, og miklum auðæfum úr að
spila. Miklar fórnir voru færðar
á altari þessara „vísinda vísind-
anna“. — Menn eyddu æfi sinni,
kröftum, efnum, slitu sjer út, svo
alteknir voru þeir af hinni „göf-
ugu ástríðu' ‘ gullgerðalistarinn-
ar alt frá dög'um hins egypska dul
spekings Hermes Treimegistos, er
var upphafsmaður þessarar „vís-
indagreinar“.
Margir gullgerðarmenn miðalda
álitu, að þeir hefðu staðið á þrep-
skildi hins mikla leyndardóms.
Að þeir hefðu verið að því komnir
að handsama hið dularfulla efni,
sem gat breytt ýmsum máimum
í gull, læknað sjúka og örfað lífs-
þróttinn. En annaðhvort fór þekk-
ing þeirra með þeim í gröfina,
ellegar þá að þeir skildu eftir
sig „leiðbeining'ar“ sem enginn
botnaði lifandi vitund í.
Geislaefnið radium.
Það var fyrst vor kynslóð, sem
fekk lyft tjaldinu frá þeim mikla
leyndardómi, er hið óviðjafnan-
lega efni fanst — radium — er
nefna mætti „óskastéininn“.
Kelvin lávarður, hinn enski, ljef
s\o um mælt, er „geislaefnið“
fanst, að hjer væri fundinn mesti