Lesbók Morgunblaðsins - 30.12.1934, Page 5

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
429
Frá mjer reykjar- skyrpa -skýlu
skáldaleikirnir,
en sjálfir steiki sína fýlu
sorakveikirnir.
Vík jeg fjær þá sorinn sóða
svika nærir bál,
því mín kæru ljósin ljóða
ljóma skær í sál.
Við þann una einn jeg nenni
yndisfunastað,
þó mig gruni að gungumenni
gremjast muni það.
Fyrst sá nýtir flærðarhíta
frómlund víta nam,
hann má sýta og sig á skíta,
sveipaður lýtaham.
Vérmenn komu að Fornahvammi
og voru við vín. Þá kvað hann:
Best er að tala greitt um gjöld
og góðra kosta borgun.
Við skulum brúka kjaft í kvöld,
en kurteisina á morgun.
Þessi vísa er kveðin í Reykja-
vík, og mundu sumir ætla að yngri
væri en frá dögum Sigurðar. En
ekkert er nýtt undir sólunni:
Víkur mjóu meybrotin,
menn við sjóar áleitin,
eins og tóu útspýtt skinn
Amors þróa verganginn.
Um nirfil, ákærðan í svonefndu
beinamáli í Húnaþingi:
Dygðasnauður, klækjaknár,
kapteins auði ríkur,
augnarauður, andlitsblár,
afa dauðans líkur.1)
Ekki er kunnugt um hvern þessi
er: —
Mammonshlekkjum mýlda skauð
maurasekkjum unni,
en að þekkja sel og sauð
sundur ekki kunni.
Næsta vísa sýnir, að ekki var
ættingjum hlíft, ef svo bar undir,
enda þótt kerskivísur Sigurðar
sjeu ótrúlega fáar, eftir hætti hans
tíðar:
Friðnum spyrnir frændi minn
— fjárplógs þyrnastikill.
Eigingirnis-andi þinn
er svo firna mikill.
Kveðið á ferð um kvöld:
Lánið seiðir sorgir frá,
sundur neyðir mölvar;
1) Dauðinn kom fyrir syndina, en
hún er dóttir djöfulsins. (Athugasemd
Sigurðar.)
máni greiða geisla á
grundir breiðir fölvar.
Kona í Reykjavík, Þuríður Eyj-
ólfsdóttir, þekti Sigurð af orð-
spori og sendi eftir honum. Þeg'ar
Sigurður kom inn til hennar kast-
aði hann fram tveimur vísum og
er þetta önnur þeirra:
Stirður oft við skáldaskraf,
skemtun veita ringur,
nú er svanna sjeður af
Siggi Norðlendingur.
Sagt er, að það væri Þuríður
þessi, sem fekk Kristján Jónsson
til að yrkja eftir Sigurð látinn.
Siglingavísur:
Byrinn grennir magnið móðs,
mastra- flennir -striga.
Liðugt rennir fákur flóðs
fyrir Ennisstiga.
Osla voðaörnin má
æða-boðann Hafla.
Beljar froða brjóstum á,
brýtur gnoðin skafla.
Síðasta vísan í fyrra bindi ljóð-
mæla Sigurðar.
Ljóðavinur hirtu hjer
helst hvað skyni geðjast.
Sleptu hinu, og hlífðu mjer
hallmælinu við af þjer.
í frásögn Snæbjarnar Jónsson-
ar, sem fyr er getið, er talað mjög
lofsamlega um Sigurð Bjarnason,
og alt að maklegleikum, eftir því
sem jeg veit best. Þó vil jeg bæta
þar við því, sem mjer þykir síst
mega gleymast: Eftir líflát Nat-
hans Ketilssonar og beinar afleið-
ingar þess, hlaut að verða óvild
milli ættanna, sem þar voru að-
iljar, þó að hvorumtveggja væri
svo sárt að þeir töluðu fátt um.
Voru því lengi allar leiðir frosnar
þar á milli. Þenna ís braut Sig-
urður, og sýnir það betur en nokk
uð annað, að hann var enginn
meðalmaður. Verður þetta ljóst
af sanngjörnum og lofsamlegum
eftirmælum, sem hann orti eftir
Guðmund Ketilsson, vísum sem
hann kvað til Eyjólfs Guðmunds-
sonar, og hlýrri vináttu, sem var
á milli hans og þéirra Illugastaða-
hjóna, Agnar Guðmundsdóttur og
Jóns Árnasonar. Gaf Jón út fyrstu
rímur Sigurðar, og fyrir hann
orti Sigurður Sörlarímur. Einnig
fengu þau Illugastaðahjón Sigurð
til að hreinskrifa Ijóðasyrpu Guð-
mundar Ketilssonar að honum
látnum, og er það handrif til enn.
Síðast en ekki síst sjest þetta af
mörgum ljóðabrjefum, sem fóru
milli Sigurðar og Agnars Jónsson-
ar, en þeir voru alúðarvinir.
Er ljóðmælahandrit Sigurðar
Bjarnasonar voru komin í eigr.
Guðbjargar Eiríksdóttur á Kálfs-
hamri, var það einn vetur að
stúlka á Blönduósskóla skrifaði
henni og bað hana lána sjer þau-
Ætlaði Guðbjörg að verða við
beiðninni, en áður bækurnar færu,
dreymdi hana, að Sigurður kæmi
að hennl og segði með alvörusvip:
„Ætlar þú að láta brenna migf
Þegar Guðbjörg vaknaði skildi
hún drauminn svo, að Sigurði
væri ógeðfelt að hún lánaði bæk-
urnar, og gerði það því ekki
Brátt skýrðist draumurinn þó bet-
ur, því á þessum vetri brann
Blönduósskólinn. Frá þessu hefir
sagt mjer Ögn Eiríksdóttir á Ás-
bjarnarstöðum.
Þá hefir Snæbjörn vikið nokk-
uð að Helgu Eiríksdóttur, heit-
konu Sigurðar, sem syrgði hann í
fjörutíu og tvö ár. Bæti jeg við
það fáu einu.
Fyrstu veruleg kynni Sigurðar
og Helgu voru það, að fardaga-
árið 1855—’56 bjuggu þeir báðir
í Tungu, Bjarni og Eiríkur feður
þeirra. Þá var Sigurður 14 en
Helga 12 ára, næstu ár voru þau
í nágrenni, og urðu þá margar
vísur til, þar á meðal þessar.
Helga kvað:
biggi kveður löngum ljóð
lyndi meður kátu;
hölda gleður, hrindir móð,
hirðir tjeður plátu.
Sigurður kvað:
Syngja ljóðin liðugt kann
lyngorms tróðan bungu,
hringa slóðin eg seni ann,*)
yngisfljóð í Tungu.
Eftir að Eiríkur fluttist að
Bergsstöðum, vorið 1861, rjeðst
Sigurður þangað til vistar, og var
þar viðloða eftir það-
Vel man jeg Helgu, því hún
var granni foreldra minna frá
því jeg man fyrst eftir þar til jeg
var 19 ára, og var vinátta milli
heimilanna. Helga var há og
*) Efia: Þvinga móðinn iftu& ann.