Lesbók Morgunblaðsins - 22.09.1935, Blaðsíða 1

I kolanámu: Sex*hundruð
ím
og níu metra niðri í jörðinni
Þegar menn ferðast að nætur-
lagi í jámbrautarlest milli borg
anna í Ruhrhjeraðinu, sjá menn
við og við blossandi loga, sem
bera hátt við loft, eins og vitar
væru kyntir á hárri fjallsegg.
Þetta eru svonefndir háofnar, þar
sem málmsteinn er bræddur við
kolaeld. Dag og nótt, ár eftir ár,
er kynt án afláts, sí og æ renna
vagnar upp á brún ofnanna og
spúa úr sjer kolum og málm-
grjóti, en úr botni ofnsins renn-
ur járnið hvítglóandi og hvæs-
andi niður í sandmót og storknar
þar. En efst uppi blossar upp úr
ofnunum; það er gas, sem losnar
úr kolunum við hinn gífurlega
hita og logar á í náttmyrkrinu.
Þessir ofnar eru settir, þar sem
bæði kol og járnsteinn er í jörðu,
en þar sem óvíðá hagar svo til,
að völ sje á hvorttveggja, er einn-
ig mikil járnvinsía í kolahjeruð-
um, og er þá málmsteinninn flutt-
ur að. Borgin Oberhausen í Ruhr-
hjeraðinu liggur í miðju kola-
auðugasta hjeraði í Þýskalandi,
og eru þar djúpar og víðáttumikl-
ar kolanámur og stórar stálsmiðj-
ur; ná námugöngin svo mílum
skiftir í allar áttir og inn undir
borgina.
íslenska knattspyrnuflokknum
var sýnd ein slík kolanáma í
Oberhausen. Er náman" eign
mesta iðjufyrirtækis í borginni,
er heitir Grosse Hoffnungshútte,
og vinna 30,000 manns hjá því í
Oberhausen einni, en auk þess
hefir fjelagið víða í seli. Fjelag-
ið á víðáttumiklar kolanámur við
borgina, og eru þar 7 námu-
brunnar og göng í allaa: áttir út
frá hverjum þeirra; ekki er unn-
ið í þeim öllum, og var mjer sagt,
að betur borgaði sig að hafa
færri í takinu í einu- Var farið
með okkur að námubrunni nr. 1,
sem heitir Zeche Oberhausen. Yf-
ir brunnopið er reistur turn nokk-
uð hár, en alveg rjett hjá eru
gríðarmiklir háofnar, sem taka
við kolunum, um leið og þau koma
upp úr jörðinnú Ekki gafst tími
til þess að skoða háofnana, og
þótti mjer það mikið mein.
Námubrunnur þessi er 609
metrar á dýpt, og liggja út frá
honum námugöng á 7 stöðum. Er
því að meðaltali 85 metra þykt
jarðlag á milli námuganganna.
Ekki er lengur unnið í þessum
brunni, og hefir hann því verið
útbúinn til þess að sýna hann
ferðamönnum, og er gestum nú
ekki hleypt niður í hina brunn-
ana, enda veldur það mikilli töf,
þegar flytja þarf fólk niður í
brunnana og stöðva verður kola-
flutninginn á meðan.
Nú var stigið upp í lyftuna, 10
í hóp, og hófst nú lyftustóllinn á
loft og fór upp en ekki niður, og
þótti okkur kynlegt. Ekki stóð sú
ferð lengi, því að áður en varði
vorum við komnir upp á háan
pall og stigum þar út úr stóln-
um og fórum inn í annan, sem
gekk niður í námuna. Sú lyfta
fer með miklum hraða, 2 metra á
sekúndu, og tekur þó 5 mínútur
að komast alla leið niður. En þegar
námumennirnir fara upp eða nið-
ur er farið með 8 metra hraða
á sekúndu, en kolavagnarnir fara
mannlausir með 25 metra hraða
á sekúndu. Okkur var sagt, að ef
við fyndum suðu fyrir eyrum á
leiðinni, væri ekki annað en að
opna munninn, og mundi þá suð-
an hverfa. En ekki þurfti jeg eða
þeir, sem með mjer voru, á því
húsráði að halda. Stóllinn rann
svo ljett og jafnt niður, að von
bráðar hvarf öll tilfinning fyrir
því, að við værum á hraðri ferð,
nema litið væri til þeirrar hliðar
innar, þar sem op var á stólnum
og við sáum brunnvegginn þjóta
upp á við. Við og við sáum við
Eftir Pjetur Sigurðsson, mag.