Lesbók Morgunblaðsins - 24.05.1936, Blaðsíða 6

166 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Arið 1916 var því friðlýst, að
„TTndir Þríhyrningi“ þar sem
Starkaður bjó, væri sami staður
sem nú og lengi kallast Kirkju-
lækjarseb Þetta er á hálsinum aust-
an við Þríhyrning norðarlega. Nú
eru ekki sjáanlegar líkur til þess,
að þarna hafi bær verið, heldur
aðeins selkofar svo sem um alda-
skeið. En með því að um jarðsig
getur verið að ræða á þessum stað,
gæti hafa verið þama bær í forn-
öld. Vitað er, að þama var haft í
seli frá Kirkjulæk um langt skeið
Og seltættumar eru mjög greini-
legar. Selkofar hafa verið að
minsta kosti 3: Svefnkró, eldhús-
kofi og mjólkurhús; auk þess hafa
vevið hlaðnar kvíar, sem daglega
hafa verið mokaðar út. Kofar þess-
ir sennilega mjög ljelegir og oft
þurft endurbyggingar. Það er því
greinilegt að slíkur staður um-
hverfist og hækki, með því líka að
þar hefir myndast og verið síðan
mjög mikill gróður. Þetta er það
sem sjest nú. En hafi samt sem
áður verið þarna bær, þá hygg jeg
líliara tilgetið að þarna hefði búið
Víga-Hrappur. Þessi staður hefir
að líkum verið Grjótárland í þá
tið og ekki er þess getið, að Þrá-
inn hafi keypt land handa Hrappi
í Hólmslöndum, sem hann hefði
orðið að gera ef bær hans hefði
verið á Rafnstaðatanga (svo kall-
að lengi) og sem einnig var frið-
lýst 1916 sem Hrappstaðir.
Ástæðan fyrir því, að jeg
get ekki fallist á að Stark-
aður hafi búið uppi á háls-
inum er sú, að jeg get ekki
skilið, að maður sem átti sjer
nokkurs úrkosta hafi sett bæ sinn
á þann stað, sem fyrst er þröng-
lent, en þó sjerstaklega vegna
þess, að á hálsinum er hið versta
veðravíti og snjókyngi svo mikið,
að oft er illfært um, að komast,
þótt annars staðar sje góð færð.
Til eru -skrif um það, að á háls-
inum sje veðrátta betri, en búast
mætti við, en þetta er vitleysa. Jeg
hefi horft alla daga sem jeg hefi
verið heima í 40 ár (sem jeg man
vel eftir) á hálsinn, sem er beint
fram af mínum bæjardyrum og
veitt því eftirtekt, að á hálsinum
er mjög vont veður marga daga,
sem alstaðar annarsstaðar undir Þrí
hyrningi, en á öllum nálægum bæj-
um er blíða. Auk þess er einmitt
svo snjóþungt, að þar er illfært
oft, þó annars staðar sje ljettfæri.
þetta vitna og þeir sem kunnugastir
eru, svo sem Sæmundur á Þor-
leifsstöðum, Valdimar á Butru
o. m. fl. Þessi staður hefir því ver-
ið líkastur ástæðúm Hrapps, sem
ekki átti annað til en drengskap
Þráins, enda á þeim stað næstur
Grjótá.
Var Starkaður þá á Hrappstöð-
um? Miklu væri það líklegra, því
þar eru mikil verksummerki, sem
benda á stærri búskap en ætla má
að Hrappur bafi haft. Þó er lík-
legast að Starkaður híafi búið
vestan undir Þríhyrningi í Engi-
dal, en þar hefir að sjálfsögðu
altaf verið miklu meira graslendi
og oft veðurblíða sbr. að sjaldan
eru mikil veður í Vatnsdal, þó ofsi
sje annars staðar; að vísu nokk-
uð snjóþungt, þó miklu minna en
austan megin, enda þar þrautaleið-
in á vetrum. Er þar svo miklu
bvggilegra en að austanverðu, að
ekki er sambærilegt.
En þar eru litlar eða engar
minjar um að býli hafi verið. En
sjeu verksummerki nú falin í
Kirkjulækjarseljum af jafnvel
skriðuhlaupum og jarðsigi úr Þrí-
hyrningi, þá gæti þetta ver'ið
engu síður í Engidal og jafnvel
hklegra eftir staðháttum.
Líklegast er því, að „Undir Þrí-
liyrningi“ hafi einmitt verið í
Engidalnum eða þar nálægt.
Hver bjó þá á Hrappstöðum?
Mannvirki þar eru mikil; vott-
ar vel fyrir tóftum og löngum
garðlögum. Vegna þess, hvað þetta
er enn vel skýrt eða greinilegt,
mætti lielst búast við, að mann-
virki þessi væru yngri en frá tíð
Starkaðar. Líkast mætti því vera,
að þarna hafi Þorleifsstaðir verið
fyrst bygðir, en færðir eftir nokk-
urn tíma þangað sem bærinn er
nú, enda þá verið færðir nær slægju
landi. Þó hinir og aðrir staðir hafi
verið friðlýstir sem slíkir, þá er
engan veginn víst að það sje rjett.
Fjárrjett sú hin mikla, er Þorsteinn
rauðnefur hlaut að hafa haft, var
friðlýst 1916 á vissum stað, þar
sem sjest móta fyrir gömlu gerði.
Núverandi fornminjavörður rann-
sakaði þetta síðar, og áleit þetta
vera gamalt akurgerði, en ekki
fjárrjett. Svona gæti víðar verið.
----------■——-------------
Með því að taka Röngentmynd-
ir af barnasmurlingum hafa menn
komist að raun um að sömu barna-
sjúkdómar hafa verið að fornu í
Egyptalandi og nú eru, svo sem
hryggskekkja og beinkröm. Víða
sjest vottur þess að böru:‘n hafa
liðið skort, en þar sem aðrir e'ti
auðmenn höfðu ekki efni á því
að láta smyrja lík barna sinna
mun þe.tta ekki hafa stafað af
fæðuskorti, heldur fjörefnaskorti.