Lesbók Morgunblaðsins - 06.06.1937, Blaðsíða 2
170
lesbók morgitnblaðsins
William Forrest, höf. þessarar greinar, átti mikinn þátt í -því> að sex breskir þingmenn fórn til
Madrid til að kynna sjer ástandið þar. Þegar Bilbao var hætta búin af hálfu uppreisnarmanna, geng
ust þingmenn þessir fyrir því, að börn voru flutt á burtu þaðan og er myndin tekin þegar fyrsti
barnahópurinn kom frá Bilbao til Frakklands.
Um alla þessa atburði
höfðum við, sem vorum
eftir í Madrid, enga hugmynd.
Við vissum ekki einu sinni
að stjórnin væri farin frá Mad-
rid. Engir vissu það, nema þeir,
sem brottförin varðaði persónu-
lega.
Eftir kvöldhringing söfnuðumst
við allir saman í setuskálanum í
Gran Via hótelinu. Sumir blaða-
mannanna, sem höfðu fast aðset-
ur í Madrid, ákváðu að dvel.ja
heldur á hótelinu um nóttina,
heldur en að fara heim í bústaði
sína. Þeir vildu helst vera allir
saman í einum hnapp. þar sem á
öllu virtist vera von.
Já, öllu. Aður en birti í
austri gat svo farið, að hersveitir
Francos væru komnar um alla Ma-
drid. Eða anarkistar gátu fengið
berserksgang. Eða fimta sveitin
(leyniskyttur Francos í Madrid)
kynni að láta frá sjer heyra.
Þessir leynilegu flugumenn óvin
anna voru þegar farnir að læðast
fram úr fylgsnum sínum. Þeir
voru sannfærðir um, að Franco
myndi halda innreið sína næsta
morgun, og hversvegna skyldu
þeir ekki gera honum leikinn auð-
veldari með því að losa haun við
nokkra af óvinum hansf Á leið-
inni til hótelsins um kvöldið hafði
jeg sjeð tvo varðmenn liggja í
blóði sínu á götunni, er fimta
sveit hafði drepið.
í útvarpstækinu í einu horni
setuskálans, sem ávalt var opið,
heyrðum við skipanir gefnar um
að þessi eða hin fjelagsdeildin
ætti að gefa sig fram tafarlaust
— sem síðan voru sendar á víg-
stöðvarnar. Þess á milli var jafu-
an leikinn rússneski alþjóðasöng-
urinn.
Kvöldið áður höfðu tveir liinna
nýbökuðu ráðherra anarkistanna
setið þarna í skálanum og um-
hverfis ])á verið lífvörður þeirra.
En þetta kvöld vantaði þá. Hefð-
um við verið raunverulega snjall-
ir blaðamenn, eins og blaðamenn-
irnir sem menn sjá á bfó, mynd-
um við hafa veitt því athygli, að
þeir voru fjarverandi; enda gerð-
um við það, að öðrum kosti myndi
jeg sennilega ekki liafa minst á
þetta nú. En við „kyntum okk-
ur það ekki nánar“, en. að gera
]>að, það er einmitt leyndardóm-
ur allra sannra blaðamanna.
Þetta stafaði e. t. v. af því, að
öll athygli okkar beindist að hátt-
settum embættismanni í utanrík-
ismálaráðuneytinu, sem óð fram
og aftur um setuskálann og greip
hendinni endrum og eins í bak-
vasann á buxum sínum til þess
að handleika skammbyssu sína.
Við þóttumst sannfærðir um, að
hann myndi þá og þegar hleypa
af byssunni — annaðhvort á sjálf-
an sig eða okkur.
Þessi inaður sagði mjer nokkru
síðar um kvöldið leyndarmál sitt.
,,Forrest“, sagði hann, „þjer reynd
uð að ná tali af del Vayo um nón-
levtið“.
„Þjer munuð ekki geta náð tali
af honum nú, ekki nema þjer far-
ið til Valencia“, hjelt hann áfram.
Og þvínæst fjekk jeg alla söguna,
eins og jeg hefi sagt hana hjer.
,„En ekki eitt orð um þetta við
nokkurn mann“, sagði hann að
lokum. „Enginn í Madrid veit að
þeir eru farnir. Enginn má vita
það fyr en í fyrramálið“.
Stjórnin er enn í Valencia. En
Franco hefir þó ekki enn haldið
innreið sína í Madrid.