Lesbók Morgunblaðsins - 25.07.1937, Síða 5

Lesbók Morgunblaðsins - 25.07.1937, Síða 5
LESBÓK MORBUNBLAÐSINS 220 veig hefir verið ráðskona hjá síra Oddi 10 fyrstu árin, sem hann var prestur á Miklabæ (1767—1777), eða þar til hann kvæntist. Ollum lieimildunum her saman um, að Sólveig hafi fegin viljað eiga prests, en verið þó um kyrt hjá honum eftir að hann kvæntist. Þá er það og víst, að Sólveig fyrirfór sjer með því að skera sig á háls, eins og þjóðsögurnar segja, tæpu ári eftir að prestur kvæntist, eða þann 11. apríl 1778. Einnig ber heimildunum, saman um, að Odd prest hafi dreymt Sólveigu og hiin haft í hótunum við hann, ef hún fengi ekki leg í kirkjugarði, og er það vitanlega eftir sögn síra Odds sjálfs. Er og auðsætt, að strax hafa myndast sagnir um það, að Sólveig lægi ekki alls kost- ar kyr. Um hvarf Odds bér heim- ildunum að miklu leyti saman við þjóðsöguna. Það gerðist aðfara- nótt 2. okt. 1786, rúmum 8 árum eftir dauða Sólveigar. Prestur hafði niessað á Silfrastöðum um daginn og kom við á Yíðivöllum á heimleiðinni. Var honum boðin þar fylgd, en hann þá ekki eða úr henni varð ekki af einhverjum ástæðum. Hann hafði því ekki fylgd heim að túngarði, eins og þjóðsagan segir. En hins vegar ber heimildunum saman um það, að hans hafi orðið vart heima á Miklabæ á vökunni um kvöldið, líkt og þjóðsagan segir, svo og um hitt, að aldrei fanst lík prests, og veit enginn enn í dag, livað um liann varð. Það var ekki nema eðlilegt á slíkri . hjátrúaröld, að alþýða manna setti hið sviplega hvai'f prests í samband við Sólveigu. Svo virðist sein prestur hafi sjálf- ur ekki verið laus við hjátrú í því efnic og ekki er víst, að sam- viska hans gagnvart Sólveigu hafi verið alls kostar lirein. En hvernig er það, þar sem Sól- veigu tólcst að koma áðurnefndri beiðni til skila? Hvort myndi hún ekki vera fáanleg til þess að skýra frá því á miðilsfundi, hvað um síra Odd varð? Og hver var orsök- in til þess, að hún vildi heldur hvíla í Glaumbæ en á Mildabæ? Ef til vill getur einhver leyst úr því, og væri það ekki ófróðlegt Um drenginn, sem ekki gat dáið! Frásögn Arnbjarnar Árnasonar. Jeg varð sjötugur !). júlí. Eu er jeg var á ellefta árinu ætlaðist víst enginn til þess, að jeg næði þó þessum aldri. Ógæfa mín í bernsku var af tvennum rótum runnin. Fyrst var það, að faðir minn var óviðjafn- anlegur drykkjurútur og dó síðast í ölæði. Af þessu leiddi alhliða evmd og volæði á lieimili foreldra minna, er bjuggu við þröngan kost á tíunda partinum á Olvaldsstöð- um í Borgarhreppi. í túninu á Olvaldsstöðum stóðu þá fimm bæj- arhús og bjuggu foreldrar mínir í einum þessum bæ, á móti öðrum. Svo bar það til um hávetur, er jeg var á fyrsta ári, að fjós og heygarður foreldra minna, og mót- býlisfólksins, brann til kaldra kola að næturþeli, og vissi það enginn fyr en um fótaferðartíma. Þá var alt horfið — kýr og hey — og síðasta sjálfsbjargarvon foreldra minna að engu orðin. Þetta hratt mjer út í ógæfu og þjáningar uppvaxtaráranna. For- eldrar mínir siigðu, sig til sveitar um vorið, heimilið var leyst upp, þeim komið í vist og mjer og systur minni komið niður sitt í hvoru lagi. Mjer var fyrst komið fyrir hjá góðu fólki, er kvað hafa farið vel með mig — en þaðan varð jeg að hröklast eftir árið. Þá var mjer komið fyrir á lieimili, þar sem jeg á að hafa fengið mjög viðunandi aðbúð. En þaðan þurfti jeg líka að hrekjast, og fjögra ára var mjer komið að Litlu-Brekku í Borgarhreppi. Þar hófst mín sársauka-saga. * að var fyrsta haustið, sem jeg var á LitluHBrekku. -Jeg man það greinilega. Móðir mín var komin til að sjá mig og færði mjer að gjöf rauða sokka og vet- linga. Jeg man svo vel, hve mjer þóttu sokkarnir fallegir. Er móðir mín hafði tafið góða stund bjó hún sig til brottferðar og var byrjuð að kveðja heimilisfólkið. Þá veitti jeg því eftirtekt, að tár hrukku uiður vangana á móður minni — og þótti mjer þetta harla kj-n- legt, því jeg liafði aldrei sjeð full- orðið fólk gráta. En rjett í því, að-móðir mín ætlaði að kyssa hús- móðurina í kveðjuskyni, rekur hún henni bylmings löðrung. Ætl- aði móðir mín þá að lilaupa á dyr — en húsmóðirin varnaði henni útgöngu og hreytti út úr sjer þessari setningu, sem alt mitt líf hefir suðað mjer fvrir eyrum, — því það var þá, sem jeg fann til með öðrum, í fvrsta sinni: • „Jeg held þú megir þakka fyrir, garmurinn þinn, meðan guð og menn vilja Ijá þjer þak yfir höf- uðið .. ..“ Móðir mín þagði, greip mig í fangið — og var af nóttina. Mun hún hafa gert það til að forða mjer frá því, að hásmóðirin Ijeti reiði sína bitna á mjer. Ekki veit jeg livað þeirn^ liefir borið í milli. En vafalaust liefi jeg verið or- sökin fyrir orðakasti hinnar smáðu móður og voldugu húsfreyju. Það hlýtur að vera! Frá öndverðu leið mjer illa á

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.