Lesbók Morgunblaðsins - 22.09.1940, Qupperneq 6
302
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Sjúkraherbergi í bresku spítalaskipi.
þess eru ekki fá dæmi, að kind
ur, sem náðst hefir í að vorinu,
hafa aftur næsta sumar lagt á
sínar fyrri slóðir, ekki fundist
næsta haust, og aldrei sjest aftur.
Annar veturinn á öræfunum hefir
þá orðið þeim að aldurtila. Og er
þessu ekki líkt farið með okkur
mennina? Hvað vinnum við ekki
til, til þess að reyna að halda
f relsinu ?
Mikið finst mjer oft vanta á
það, að sumarhaglendið sje met-
ið eins og vert er. Öllum liggur
þó í augum uppi, að það er mik-
ilsvirði. Bufjeð þarf ekki að hýsa
og gefa þann tímann, og það
fitnar, stækkar og þroskast að
sumrinu. Þetta sjá allir. En fæst-
ir munu hafa reynt að gera sjer
ljóst, hvers virði sumarhagarnir
raunverulega sjeu.
í vor var slept úr húsum 612
þús. fjár. Á meðan fjeð enn var
í heimahögum, fæddust litlu lömb-
in og má ætla, að um 500 þúsund
af þeim hafi lifað og gengið í
högunum í sumar. Þegar þau
fæddust voru þau 3 til 4 kg., en
í haust koma þau í rjettirnar og
eru þá kringum 35—40 kg. að
meðaltali. Þau hafa því minst
þyngst um 32 kg. hvert að meðal-
táli, eða um 16,000.000 kg. öll.
450 þúsund milkar ær, 50 þús-
und geldar ær, 22 þúsund sauðir,
10 þúsund hrútar og 80 þúsund
gemlingar hafa líka gengið í hög-
unum og bætt við þunga sinn.
Eftir lauslegri áætlun, sem þó
mun ekki langt frá lagi, telst
mjer til að alt fjeð, sem í surnar
gekk í högunum, muni í haust
koma úr þeim 21.3 miljónum kg.
þyngra en það fór á fjall. Til þess*
að bæta þessum þunga við sig
hefir það auk þess að þurfa við-
hald, þurft að fá fóður, sem svar-
ar til 213 miljónum kg. af góðri
töðu, eða 2.130.000 töðuhesta.
Nú geta menn reiknað töð-
una til verðs eins og þeir vilja,
en hve lágt sem þeir reikna hana,
þá hljóta allir að sjá, hvílík ó-
grynnis verðmæti það eru, sem
sumarhagarnir færa bændunum
og þjóðinni allri. Ef við alt í einu
vildum hætta að nota þá, og beita
fjenu tjóðruðu á ræktað land,
eins og gert er í sumum öðrum
löndum, og láta það fá fóðrið aí
því, þá þyrfti til þess meir en
þrisvar sinnur stærri tún en nú
erv^. Þetta gefa hagarnir fjenu.
En þess utan fóðra þeir líka hinar
skepnurnar, og þær- þurfa sitt.
Þó hægt sje að gera sjer nokkra
grein fyrir gildi sumarhaganna,
með því að gá að, hvað skepnan
hefir fengið í þeim af fóðri, þá
er sagan ekki nema hálfsögð með
því. Því skepnan sækir líka í sum-
arhagana aukinn lífsþrótt, sem
ekki verður mældur. Ur þeim
kemur hún með forða af bætiefn-
um, sem hún býr að allan vetur-
inn. Þess vegna hepnast okkur
oft að fóðra fjeð okkar á hröktu
og ljelegu fóðri. Það mundi með
öllu ómögulegt nema með miklu
aðkeyptu fóðri, ef skepnurnar
ekki hefðu forðann frá sumrinu.
Og kannske er þetta enn dýrmæt-
ara, þó það verði ekki reiknað í
töðueiningum nje krónum.
Kaupstaðarbúarnir eiga þess
lítinn kost að fara í rjettir nje
göngur. Sumir þeirra mundu líka
sjálfsagt vera miður færir til
þess, og óvíst hvort þeir yrðu
taldir „gangnafærir" af fjall-
kóngi. Þeir eldri, sem í sveit hafa
verið, hafa þó endurminningarn-
ar, og um rjettaleytið raula þeir
vísuhlutann: „eins mig fýsir altaf
þó aftur að fara í göngur“. En
vængbrotinn fugl getur ekki flog
ið, og við megum láta okkur
nægja það, að óska þess að
veðrið verði gott og að vel gang-
ist. Og svo getum við, kvöldið
sem göngurnar eru að byrja