Lesbók Morgunblaðsins - 13.04.1941, Síða 3

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
123
Nú er föstunni lokið í kristnum
löndum. Þeir, sem að einhverju
leyti tóku þátt í kristnihaldi kirkj-
unnar, hugleiddu „þá kvöl og dapr-
an deyð, sem drottinn fyrir oss
auma leið“.
Vjer hugleiddum þjáningar sorg
anna onar. Vjer tignuðum hann,
sem færði fórnina miklu á hæð-
inni austur í löndum, og í lífi
hans, sem var þrungið sorg, vegna
þess að það var fult af samúð og
kærleika, lásum vjer fegursta svar-
ið, sem á jörðunni hefir verið
gefið við hinni miklu spurningu:
„Á jeg að gæta bróður míns?“ . . .
Þar sáum vjer ljóðaljóð elskunn-
ar letrað yfir ásjónu hins deyj-
andi Guðssonar. Fegurð sorgar-
innar sáum vjer og heilög tár.
Og þegar vjer sáum þessa
mynd hans á bakgrunni styrjald-
arbrjálæðisins, sem nii er að kom-
ast í algleyming á jörðunni, sá-
um vjer einnig, að þangað liggur
leiðin, ekki að ofsækja aðra menn
og baka saklausum sorg, heldur
að gæta bróður síns, bera þjáning-
ar hans ef með þarf og láta sam-
úðina og elskuna ráða hugarfari
sínu og athöfnum.
Mannkynið hefir lítið lært enn,
það er enn eins og á byrjunarstigi,
enn eins og barn í reifum, og því
hljóta enn að bíða þess miklar
þrengingar. Eitt þýðingarmesta
sporið er vafalaust það, að því
lærist að meta mannslífið öðruvísi
en enn er gert og finna þá voða-
legu sakt, sem því fylgir að ger-
ast bróðurbani. En þangað til það
er lært mun bræðrablóð hrópa af
jörðunni upp í himin Guðs og
hafið óma líksöngsljóð, sem vekja
sorgþrungið bergmál í sálum æðri
heima, þar sem með hinu stríð-
andi mannkyni er barist, þar sem
synd þess og niðurlæging er þekt,
og einnig sorg þess og harmur.
iGuð veiti frið þeim, sem fallið
hafa af völdum hernaðarins, hugg-
un þeim, sem bera harm, — og
mannkyninu öllu, að sú mynd,
sem fastan bregður upp fyrir oss
af hinum fyrirgefandi, fórnandi
Guðssyni, risti óafmáanlegu letri
í hjörtu mannanna þann mikla
meginsannleik, að
Mjer ber að gæta bróður míns,
og gæta hans í Jesú nafni.
Þegar illa
leit út fyrir
Bretum
að er sagt að breska þjóðin
sje nú að berjast fyrir til-
veru sinni og að aldrei hafi Bret-
ar átt í harðari baráttu; hefir þó
oft áður litið illa út fyrir ensku
þjóðinni, eins og sjá má af eftir-
farandi staðreyndum sögunnar:
Árið 1797 voru Frakkland,
Spánn, Holland og Ítalía í banda-
lagi gegn Bretum og Eystrasalts-
löndin voru einnig óvinveitt Bret-
um. Bandaríki Norður-Ameríku
voru heldur ekki sjerlega vin-
veitt Englandi á þeim tímum og
Austurríki, sem var eina landið
á meginlandinu, sem vinveitt var
Bretum, var þó ekki nema hálf-
volgt í afstöðu sinni gagnvart
Englandi.
Veðráttan var stirð og fjórir
uppskerubrestir höfðu komið í
löð. Skattar voru gífurlega háir
og helmingur þjóðarinnar var að
deyja úr hungri. Þenna vetur
fundust á götum Lundúna rúmlega
70 lík manna, sem( dáið höfðu úr
hungri. Þjóðin var langt frá því
sameinuð gegn óvinunum og víða
brutust út uppreisnir og óánægja
fólksins. Þann 30. janúar 1797
nam reiðufje í Englandsbanka
naumast einni miljón sterlings-
punda og viku síðar ákvað bank-
inn að stöðva greiðslur. Um sama
leyti bárust fregnir um að Frakk-
ar hefðu sett á land 16.000 her-
menn í Bantry-flóa og að annar
her væri að gera tilraun til að
ganga á land við mynni Severn-
árinnar.
Til að kóróna ástandið braust
út uppreisn í sjóhernum breska.
Ríkisskuldabrjef fjellu niður í 53
og vextir af fje stigu uþp í 17 af
hundraði. Alt benti til, að Bret-
land væri á fallanda fæti og ekki
annað sjeð, en að það yrði áhrifa-
laust ríki með öllu.
En bresku þjóðinni tókst að yf-
irstíga alla örðugleika hjálparlaust
og verða eitt mesta stórveldi
heimsins.
Ró%amál
blaðamanna
Erlendis verða dagblöðin oft
að grípa til ýmsra ráða til
að láta frjettaritara sína vita,
ef' þeir eiga að kynna sjer eitt-
hvert leyndarmál, sem blöðun-
um leikur hugur á að vita um.
Til þessa verður einkanlega oft
að grípa á ófriðartímum, þegar
ritskoðun er, og ekkert kemst
út eða inn í landlð, nema sem
yfirvöldin ákveða.
Þannig er t. d. sögð saga um
að er orustuskipið nýja, „King
George V.“ fór með Halifax
lávarð til Ameríku, átti enginn
að vita um ferðir skipsins fyr en
það væri komið vestur. Ritstjóri
Lundúnablaðsins „Daily Tele-
graph“ hafði þó einhverja hug-
mynd um um þetta ferðalag og
hann sendi frjettaritara blaðsins
í New York eftirfarandi skeyti:
„Því ekki að reyna nokkra daga
veiðiför með „Potomac". Frjetta
ritarinn skildt ekki skeytið og
svaraði því engu. Klukkustund
síðar sendi ritstjórinn annað
skeyti: „Potomac, veiðiför, áríð-
andi. Hvað ert þú að gera?“ —
Nú loks skildi frjettaritarinn,
að eitthvað merkilegt hlaut að
vera að gerast í sambandi við
„Potomac“ (skemtisnekkju
Roosevelt forseta), og hann varð
fyrstur blaðamanna á staðinn,
þegar hið nýja orustuskip kom
vestur.
Annað dæmi um rósamál blaða
manna sín á milli, er sagan um
frjettaritara breska blaðsins í
Ostende. Sú saga gerðist á frið-
artíma. Lundúnablaó eitt hafði
frjett lauslega, að frægur leikari
hefði verið skotinn til bana í her
bergi sínu í „Splendide“ gistihús
inu. En öllu var haldið vandlega
leyndu um atburðinn.
Ritstjóri blaðsins sendi því
frjettaritara sínum í Ostende
eftirfarandi skeyti: „Fáðu Blank
lávarð á Splendide til að spila við
þig í kvöld“.
Frjettaritarinn skyldi, að hjer
myndi fiskur liggja undir steini
— og hann náði sögunni.