Lesbók Morgunblaðsins - 13.04.1941, Síða 15

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
135
víni í sprittverksmiðjuna — á 35
aura flöskuna. Voru þær æfin-
lega tómar í vikulokin. Tíkki var
þó hægt að segja, að þau væru
vínhneigð og aldrei sá jeg á þeim
vín, en þetta var siður þá, að
drekka snaps með mat. — Þá
fjekk hver verkamaður í spritt-
verksmiðjunni tvær flöskur af
klára brennivíni í uppbót á viku-
kaupið og þar var gamall verka-
maður, sem ekki drakk, sem seldi
húsbónda mínum uppbótina sína.
Nú myndi þetta þykja nokkur
vínneysla hjá einum hjónum, 104
þriggja pela flöskur af brenni-
víni á ári.
Fæðið var sæmilegt um sumar-
ið, en þjónustan aðeins „svona og
svona“, enda er sá siður í Dan-
mörku, að karlmenn sjá þar
meira um slíkt sjálfir, en siður
er á íslandi. Og eiginlega var
ekkert við það að athuga, annað
en að jeg var slíku öldungis óvan-
ur.
★
Oft fann jeg auðvitað til þess,
að jeg var einn í framandi landi.
í Hróarskeldu var þá enginn Is-
lendingur nema jeg og ekki sjald
an fann jeg að þarlendir menn
litu á mig rjett eins og einhverja
sjaldgæfa fuglategund. Og oft
hneykslaðist jeg á, hve margir
þeirra vissu sára lítið um ísland
og Islendinga, eða höfðu jafnvel
alrangar hugmyndir um land og
þjóð. Mjer dettur þetta oft í hug,
þegar landar, sem hafa farið út
fyrir landsteinana, koma heim
barmafullir hneykslunar yfir því,
hve erlendar þjóðir vita lítið um
okkur.
Þeim góðu mönnum dettur
sjálfsagt í hug að snúa dæminu
við og spyrja sjálfa sig, hvað þeir
viti mikið — eða rjetttara sagt
lítið — um aðrar þjóðir, og íönd,
sem eru þó margfalt stærri en
við. Og hvað gerir það okkur til,
þó einhverjar haldi að við sje-
um ekki hvítir menn? — Ekk-
ert. Því við erum jafn hvítir fyr-
ir því, þó einhverjir kunni að
halda að við berum einhvern
annan hörundslit.
Kunningjafólk átti jeg ekki
annað en járnbrautarvörðinn, er
áður er getið, konu hans og syni,
sem voru á svipuðum aldri og
jeg. Þangað var stutt að skreppa
á kvöldin eftir vmnu og oft var
þar kaffisopi á könnunni. Og á
helgum fórum við út í Darup
Mose, þar voru nokkrir stöðupoll
ar með smáfiskum og geddum,
sem við reyndum að veiða. Gedd
an er argasti ránfiskur og getur
orðið feiknastór, 25—30 kg. Hún
er ótrúlega gráðug og er því
nefnd „hákarl stöðuvatnanna".
Stórar geddur eiga það til að ráð
ast á vatnaotra, og jafnvel að
glefsa í fólk, sem er í baði. 1 þjóð-
sögum okkar er getið um „geddu
móðir“, og hafa þær sögur vafa-
laust borist með landnámsmönn-
um, sem þektu gedduna á þeim
stöðum, er þeir komu frá. Menn
hjeldu, að geddan yrði hundi’að
áva.
Aldrei fengum við strákarnir
stærri geddur en tveggja punda,
því þarna voru þær ekki til. Við
beittum fyrir þær lifandi smá-
fiskum, sem syntu svo um, þar
til geddan gleypti þá og öngul-
inn með. Ekki þurfti leyfi til þess
að veiða í þessum pollum, en
annars var rjettur til veiði seld-
ur í hverju vatni og á hverjum
bóndabæ. Góðir þóttumst við, ef
við komum heim með fáeina fiska
f Lesbók M-orgunblaðsins 5. jan.
* s.l. er frásögn um Guðmund
Magnússon í Stóru-Skógum. Telur
höfundur hann hagyrðing góðan
og tilfærir nokkrar vísur eftir
hann. Jeg skal ekki dæma um
hagleik vísna þessara, en þrjár af
þeim — þó sjerstaklega tvær —
finst mjer vera áberandi ólíkar
að anda og orðfæri hinum öðrum
vísum Guðmundar, enda heyrt alt
aðra feður talda að þeim vísum.
Fyrsta vísan, „Nú er hlátur
nývakinn“ o. s. frv., hefi jeg heyrt
fullyrt að væri eftir þá nafna
Jón Þorvaldsson — dvaldi víða í
Þingi og Ásum — og Jón Ásgeirs-
son á Þingeyrum. Jón Þorvaldsson
þó smáir væru, og gott höfðum
við af þessum ferðum.
Og þarna í mýrinni við Dar-
up kyntumst við storkunum, sem
settu svip á margan danskan
bóndabæinn. Þeir gengu þar um,
háalvarlegir að sjá og tíndu
margan froskinn og smáfiskinn
í pollunum og moldvörpur á ökr-
unum. Bændurnir settu gamalt
ónýtt vagnhjól fast uppi á strá-
þaki bæjanna og svo báru stork-
arnir sprek að og bygðu sjer
þar laup, urpu og unguðu út. —
Víða voru þá storkahreiður á
bæjum og á hverri kirkju í sveit
heyrði það beinlínis til. Þeir
flugu burt á haustin til heitari
landa, aftur komu þeir á vorin,
sömu hjónin í sama ílreiðrið. —
Bændunum þótti vænt um, ef
storkahjón tóku heima á þaki
hans, það þótti tákna hamingju.
— Börnin dönsku trúðu því lengi
að storkarnir kæmu fljúgandi
með lítinn bróðir eða systir,
handa þeim, í nefinu. Nú er stork
um mjög fækkað þar í landi, með
aukinni framræslu danskra mýra
hafa lífsskilyrði versnað stórum
fyrir þá.
Og svo haustaði að, þetta ár
eins og önnur. Storkarnir flugu
í suður átt og veturinn danski
gekk í garð.
(Athugasemdir)
var snotur hagyrðingur, og kast-
aði hann oft fyrri helming vísu
til nafna síns, þegar fundum
þeirra bar saman, en Jón Ásgeirs-
son botnaði jafnan samstundis.
Einhverju sinni var Jón Þorvalds-
son á ferð til Blönduóss. Á mel-
unum fyrir sunnan Hjaltabakka
sjer hann að nafni hans, Jón Ás-
geirsson, kemur á móti honum úr
kaupstaðnum og er vel við skál.
Hyggur Jón Þorvaldsson þá, að
nú sje tækifæri til þess að kveða
nafna sinn í kútinn. Lyftist hann
og dálítið í sessi við þá tilhugsun,
að nú fái hann góða glaðningu
þegar þeir nafnar mætist.
Þegar þeir hittast mælir J. Þ.:
»Nú er hlátur nývakinn ...«