Lesbók Morgunblaðsins - 12.04.1942, Blaðsíða 6

118
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Nokkur orð um afbrýðisemi
að er eitthvað óheillavænlega
aðalaðandi við manninn sem
er afbrýðisamur gagnvart þjer.
Það er — ja, fremur taugaæsandi
að komast að raun um, að maður
sje svo hrifinn af fegurð þinni og
yndisleik, að sá hinn sami þjáist
þegar annar verður þess aðnjót-
andi. Ef þú hefir heilrigðan hugs-
unarhátt, ef þú ert mannleg, hlýc-
ur þú að finna til sjerkennandi,
leyndardómsfulls titrings, þegar
þú dansar fram hjá honum í örm-
um einhvers annars — en venju-
lega iðrast þú að hafa orsakað
sársauka.
Sannleikurinn er samt, að af-
brýðisemin er hættuleg. Hún gef
ur til kynna og bendir á veik-
leika, sem engin stúlka, ef hún
elskar mann, getur leyft sjer að
virða að vettugi. Ef hún er tryll-
ingsleg og rótgróin, getur hún
haft í för með sjer sorglegar af-
leiðingar fyrir framtíð stúlkunn-
ar. Afbrýðisemin gægist fram í
störfum eiginmanns hennar og at-
höfnum, eins birtist hún á heimiii
þeirra. Ungi maðurinn, sem hefir
svo iítið traust á sjálfum sjer, að
hann er í stöðugum ótta um að
missa konuna sem hann elskar.
vekur sjaldan traust á sjer í
brjósti annara.
Jeg vann einu sinni hjá lög-
manni, reglulegum harðstjóra.
Þrátt fyrir lítil efni hafði hann
rutt sjer braut gegnum háskólann
og svo auðnaðist honum að hreppa
stúlkuna, sem hann elskaði. Palleg
stúlka, vel upp alin og auðug. Hún
varð fyrir hræðilegri afbrýðisemi
hans. Hann var afbrýðisamur
vegna þess að hann var ekki ör-
uggur. Hann fann til vanmáttar-
kendar gagnvart fjölskyldu henn-
ar, sem hún ekki einu sinni
mátti heimsækja. Vegna þess
að hann skorti traust á sjálfum
sjer, hafði fólk lítið traust á hon-
um. Og eina vörn hans var að
öskra, þjóta um og ógna, bæði
utan heimilis og heima fyrir — til
þess að virðast voldugur og hættu-
legur náungi — sem í rauninni var
ekki annað en skjálfandi skræfa.
„Jeg giftist honum með þá
röngu hugmynd, sem svo margar
stúlkur hafa, að afbrýðisemin sje
einkenni um mikla ást“. Þessu
trúði konan hans mjer fyrir stuttu
fyrir skilnað þeirra. Þau höfðu lif-
að í óhamingjusömu hjónabandi í
10 ár.
„Jeg var í rauninni einskis virði,
og honum ekki hjartfólgin — svo
veit jeg líka að sumar af vin-
stúlkum mínum öfunduðu mig
jafnvel. Engin okkar vissi um, hve
afbrýðisemin er hættuleg.
Jeg segi ekki að jeg hefði ekki
gifst honum, þó að jeg hefði tekið
eftir viðvöruninni".
Augu hennar fengu angurværan
blæ. „Engu að síður elskuðum við
hvort annað. En jeg hefði átt að
hafa skilning á hvað orsakaði hina
ástæðulausu hegðun hans. Áður en
við giftumst, eða fyrsta árið okk-
ar, þegar jeg hafði fastari tök á
honum, trúi jeg því að jeg hefði
getað hjálpað honum að yfirvinna
þetta, fullvissaði hann um, að jeg
kærði mig ekki hætis hót um tekj-
ur hans, en elskaði hann sjálfan.
En jeg gerði mjer ekkert af þessu
ljóst fyr en of seint — fyr en úr
var orðin hræðileg afbrýðisemi,
sem hefir algjörlega eyðilagt ham-
ingju okkar“.
Að lækna afbrýðisaman eigin-
mann er óþægilegasta verk, sem
konan getur tekið sjer fyrir hend-
ur. En hún verður að gjöra það,
ef hún á að vænta friðar hjer á
jörðu. Afbrýðisemin er viðu.r-
styggilegt illgresi, sem altaf held-
ur áfram að þróast. Eiginmaður-
inn, sem verður ólundarfullur
þegar minst er á gamalt tilhugalíf,
tekur gömlum kunningjum þínum
illa, foreldrum þínum og jafnvel
börnunum.
Ef þú átt að giftast afbrýði-
sömum manni, reyndu að um-
breyta þesskonar hugsunarhætti
hans áður en þið giftið ykkur,
ykkar beggja vegna. f fyrsta lagi
skildu það og mundu, að afbrýði-
semin er altaf veikleikatákn.
Reyndu þvínæst með skilningi,
valdi og allskonar upphugsanleg-
um ráðum að bjarga honum.
Það er ekki auðvelt. Sá afbrýði-
sami mun ólmast eins og villigölt-
ur„ ef hann tekur eftir því að
þjer detti í hug að hann hafi
einhvern veikleika. Eða hann mun
draga sig í hlje, verða gætinn og
varkár, og dylja þig þessa. En
bíddu og taktu eftir, brátt færðu
að heyra sannieikann. Svo getur
þú einnig lært margt af fólkinu,
sem þekti hann á undan þjer.
Undantekningarlaust er hægt að
rekja viðkvæma bletti afbrýðisem-
innar aftur í bernsku. Aflaðu þjer
upplýsinga um það tímabil æfi
hans.
Kona lögmannsins hafði á
rjettu að standa þegar hún kann-
aðist við. að hún hefði átt á ein-
hvern hátt að fullvissa mann sinn
um, að hann væri á engan hátt
lægra settur en hún.
Kærðu þig kollótta um örlítinn
vott afbrýðiseminnar. Stattu ekki
af ásettu ráði í móti græneygða
skrímslinu, en láttu það aldrei
halda að þú beygir þig á knje.
Gefðu ljettilega og bersýnilega til
kynna, að afbrýðisemin hafi engin
völd, og hagaðu þjer samkvæmt
því, en aldrei með hörku.
Ef eiginmaðurinn verður hams-
iaus af reiði út af saklausu stefnu -
móti á kaffihús með gömlum skóla
fjelaga, væri það ekki rjett að
þjóta strax ofan í bæ og hitta
fjelagann strax sama kvöld — en
það væri álíka kjánalegt að reyna
af fremsta megni að forðast hann.
Leikurinn, sem er einfaldur og
of hversdagslegur til þess að
verða endalokin hjer, er venjulega
hið slökkvandi vatn, sem eldur
afbrýðiseminnar þarfnast. Sá eld-
ur, ef þú hvorki berð á hann eða
reynir að yfirvinna hann, brenn-
ur að síðustu út.
Að lokum. vertu aldrei sek um
afbrýðisemi sjálf. Þó það sje erf-
itt, því enginn er algjörlega ó-
næmur. Og ef þú nokkurn tíma
finnur til hennar, láttu það þá
ekki á þjer skilja.
(Lauslega þýtt úr tímaritinu
,,Woman“).