Lesbók Morgunblaðsins - 06.12.1942, Blaðsíða 6

382
LESBÓK M0RGUNBLAÐ8INS
ÞREKRAUNIR
(Eflir sögrt 'fíjörns jjónssonar, HcrgarfirBi cysíra
Veturinn 1887—88 bjó Björn
Jónsson að Haffelli, í Fella
hreppi á Fljótsdalshjeraði. —
Þessi vetur var afar harður og
ís rak að á Þorra. Bjargarskort-
ur almennur og heyþrot, svo
fjárfelli var yfirvofandi.
Bændur utan af Hjeraði ráku
fje sitt upp á Hjerað, því að þar
var jörð, en brátt tók fyrir þá
hjálp, vegna þess að þá skorti
hús til að hýsa f jeð.
Árið áður hafði Björn búið
á Borgarhóli í Brimnesbygð við
Seyðisfjörð. Þar átti hann bát,
sem hann skildi eftir þegar hann
flutti í Staffell.
Seint í mars, berst sú fregn til
Hjeraðs, að skip hafi komið af
hafi og siglt fullum seglum inn
á Borgarfjörð og upp í klappir.
Þetta var skonnorta að nafni
„Ingeborg", sem jeg hefi áður
skrifað um í Lesbók Morgun-
blaðsins.
Skip þetta var 40—50 stórlest
ir (í einni stórlest voru taldar
13 tunnur) og hlaðið af vörum,
einkum kornvörum. — Strand
þetta var eins og sólargeisli mitt
í hinum mikla bjargarskorti.
Bæði var það, að menn fengu
korn í bjarglaun við skipið og
á uppboði fyrir sama og ekki
neitt.
Þessi hvalsaga barst um Hjer-
aðið og menn brugðust við, hver
sem betur mátti að ná sjer í korn.
Birni dettur þá í hug að fara
til Seyðisfjarðar og freista að
komast á bát sínum til Borgar-
fjarðar og þaðan upp á Kross-
höfða.
Höfði þessi er Hjeraðsmegin
utan i ósafjöllum, sem skilja
Borgarfjörð og Hjerað. Þarna
er ekki höfn öðruvísi en þannig,
að hægt er að lenda þar í blíð-
skapar veðri.
Þetta var að sönnu ekki glæsi-
leg ferðaáætlun, því að ís var
meðíram allri ströndinni, en rak
að og frá á víxl.
Björn leggur af stað að heim-
an frá Staffelli 6. apríl á skíðum
og kom um kvöldið að Selstöðum
við Seyðisfjörð.
Þar var í vinnu bróðir hans
Andrjes að nafni. Hann reynir
nú að fá Andrjes í fjelag við
sig, en hann tók því heldur fjarri,
þar sem Seyðisfjörður var full-
ur af ís. — Björn gisti svo á
Selstöðum um nóttina, en var
ekki rótt. Kl. 5 um morguninn
vaknar hann við það, að sól skín
á glugga, himinn heiður og hita-
sólskin, og ísinn rak út fjörðinn.
Björn bjóst nú í skyndi, og
Andrjes bróðir hans ljet til leið-
ast að fara með honum.. — Frá
Selstöðum hjeldu þeir út að Borg
arhóli, en þar bjó Guðmundur
bróðir þeirra. Báturinn var í
hrófi, en var mokaður upp í
snatri og settur niður. Þar rjeð-
ist til ferðar með þeim maður að
nafni Einar Hinriksson.
Sjór var sljettur og íslaust
með landinu og þeir komust við
stöðulaust norður undir Glett-
ing. Þaðan er tveggja tíma róð-
ur til Borgarfjarðar og ísbreiðan
samföst svo langt sem augað
eygði norður.
Á fjallaskiftunum rekur á
hvassan vind af suðri og sviftir
ísnum frá, svo að þeir komust
fyrir nesið og sigldu hraðbyr fyr
ir Almenningsnöf og inn hjá
Tanga, sem er sunnan megin í
kjafti Borgarfjarðar. Þá reis ís
garðurinn á ný frá Höfn og í
Geitavíkurtanga.
Kl. 7 að kvöldi náðu þeir til
Geitavíkur.
Morguninn eftir, 8. apríl var
glaða sólskin. ísinn hafði rekið
dálítið frá, en ekki lengra en það,
að það sást í ísbrúnirnar. Björn
fer nú inn að Bakka 1 Borgar-
firði og ætlar að hitta sýslumann
inn, Einar Thorlacius, sem kom-
inn var á strandstaðinn. Sýslu-
maður var þá ekki við, hafði far-
ið inn að Desjarmýri til prests
ásamt fleirum að drekka minni
Kristjáns 9. Danakonungs, sem
átti afmæli þennan dag.
Mjer var ekki rótt, segir
Björn, því mjer lá á að fá korn
í bátinn og hann hraðar förinni.
Hann fer til Desjarmýrar og
gerir boð fyrir sýslumann og
biður hann að selja sjer korn í
bátinn, með því verði, sem það
yrði selt fyrir á uppboðinu, því
að ekki var byrjað að selja.
Sýslumaður kveðst ekki mega
það, en segir að hann megi fara
í skipið og reyna að bjarga korni
og svo geti hann fengið sín bjarg
laun í korni.
Mikið korn var eftir í skip-
inu, en Borgfirðingar voru hætt-
ir að vinna í því, og sögðu að
það væri ekki hægt að ná meiru.
Björn fer nú svo beint út á
Bakkagerði (þorpið) og fær þar
í fjelag við sig nokkra hjeraðs-
menn til að freista að ná korni
új* skipinu. Þeir fara svo út í
skipið. En ekki var glæsilegt um
að lítast, þegar kom upp á þil-
farið, því lestin var kolblár sjór.
Samt ræðst Björn þar niður og
finnur fótum sínum stað á korn-
inu, en þá tók sjórinn honum í
klyftir. Hann kallar þá upp og
spyr, hvort enginn vilji koma til
sín með krúka, sem lágu á þil-
farinu.
Sigurbjörn á Surtsstöðum í
Jökulsárhlíð, tekur strax undir
og segir: „Jeg skal koma, nafni“
Sigurbjörn fer svo niður og
þeir fara að gogga í pokana, en
það reyndist ekki svo auðvelt.
Sjórinn og þyngslin höfðu þjapp
að pokunum svo saman, að þeir
rifnuðu án þess að losna, utan
að hægt væri að lcrækja undir
bandið, sem bundið var fyrir þá.
Með þessu lagi tókst þeim að
losa þá. Aftur var auðveldara að
draga þá i sjónum, að lestarop-
inu, en þar voru þeir dregnir upp
með köðlum.
Þegar þeir fjelagar þóttust