Lesbók Morgunblaðsins - 30.01.1944, Blaðsíða 10

LESRÓTv MORniTNRLAÐSTNS
20
í nðalskrifstofu ríkislöpmanns í
Norðiir Dakota, þangað til i:anu.
var kallaður í herinn og star’ar
þar sem höfuðsmaur í stjórnardeil l
fótgönguiiðsskólans í ,Fort Benn-
ing í Georgiaríki.
Þegar Guðmundur dómari hafði
lokið háskólanámi settist hann að
sem lögfræðingur í Munieh í Norð-
ur Dakota frá 1. okt. l!)()fi til árs-
loka 1910. Hann stóð fyrir ]>vi að
útvega Munieh bæjarrjettiudi 1907
og var kjörinn í fyrstu fjáilmgs-
nefnd bæjarins. ITann keypti árið
3908 lilaðið Munieh llerald, gaf það
út og var ritstjóri þess þar til 1912.
llaná var kosinn ríkislögmað-
ur í Cavlierhjeraði í nóv. 3930 og
fluttist þá til Langdon. Opnaði
hann þar lögfræðisskrifstofu með
æskuvini sínuni og skólahróður,
Peter G. Johnson og stóð hann í
sambandi við ríkislögmannsskrif-
stofu hans. Ilann var endurkos-
inn ríkislögmaður á tvegg.ja ára
ffesti ávalt þar til 392(3, að haún
var tilnefndur hjeraðsdómari í 2.
umdæmi Norður Dakotaríki og
hefir starfað í því embætti ávalt
síðan, kosinn 3928 og etulurkos-
inn 1932, 1936 og 3942.
Þegar hann var lögmaður ríkis-
ins í fyrra heimsófriði, starfaði
hann einnig í þjónustu sambands-
stjórnarinnar, sem ráðunautur og
formaður í ýmsum nefndum, m. a.
í „5mínútnamanna-“ nefndinni, er
við ýms tækifæri töluðu opinber-
lega í því skyni að leiðbeina mönn-
urn og halda uppi siðferðisþreki
almennings og hugrekki vegna ó-
friðarins. Starfaði hann að inn-
söfnun 35000 dollara í Cavalier-
hjeraði og fl. Ljet hann að lokum
innrita sig til herþjónustu, óskaði
enga undanþágu á sjer gera um
herþjónustu, en vopnahlje kom þá
skömrnu síðar.
Á sama. hátt bauð hann fram
aðstoð sírtn í núverandi styrjöbl
og hefir starfað í stjórn heima-
liðsfjelagsins í Piercehjeraði, er
starfar sjerstaklega í þágu þeirra,
er teknir hafa verið í herinn úr
hjeraðinu, með brjefaskriftum við
þá, gjöfum til þeirra o. m. fl. Ilefir
þessi fjelagsskapur orðið að mjög
góðu gagni. í júlí 3942 var hann til
nefndur í rannsóknardóm undir
stríðsverkamálastjórninni, er á að
hafa með höndum rannsóknir og
málamiðlun í deildum milli vinnu-
veitenda í iðnaði og vinnuþega, svo
að lurgt sje að leysa ]>ær á forlegan
og friðsamlegan hátt.
I framanskráðri talningu er auð-
sær starfsáhugi og dugnaður Guð-
mundar dómara. llefir það ein-
kent hann alla tíð frá unglingsár-
unum. Sem ritatjóri á fyrstu lög-
fra'ðingsárum sínum gat hann s.jer
góðs orðstírs, vöktu giæinar hans
eftirtekt og voru teknar upp í ýms
dagblöð og vikublöð.
í málflutningsstarfsemi sinni,
sem ríkislögmaður, var hann skyldu
í'ækinn og fylginn sjer. Áður hafði
það orð legið á, að lögmenn sáu
gegnum fingur sjer um ýms saka-
mál og eigi talið hættulaust með
öllu að hnýsast um of í atferli
sumra áhrifamanna þeirra, her eigi
virtu lögin um of. En Guðmundur
ljet þær hættur ekkert á sig fá og
sýndi oft frábært hugrekki.
3932 sótti hann til saka þektan
ofbeldismann fyiár morð og anhan
3914 og tókst honum smáih saman
að fá til lykta leidd öll sakamál,
er upp komiv í umdæminu, en það
hafi eigi altaf tekist sem best áð-
ur. Jafnframt rak hann umfangs-
mikil lögfræðisstörf í einkamálum.
3923 varð hann frægur um Banda
ríkin út af morðmáli suður í Flor-
idaríki, á pilti einum Tabert að
nafni, frá Norður Dakota og ís-
lenskum í aðra ætt. Hafði piltur-
inn verið tekinn þar fastur fyrir
litlar sakir og settur í ríkisfang-
elsið, en þar var þá venja að leigtja
út fangana til erfiðisvinnu. Hafði
pilturinn verið leigður timburfje-
lagi einu, voldugu þar um slóðir.
Pilturinn dó í þeirri vinnu og
kvisaðist að harðleikni verkstjór-
ans hefði orðið honum að bana.
Foreldrar pitlsins voru fátæk,
en Guðmundur tók að sjer málið
engu að síður. Fór hann til Flor-
ida, rannsakaði gildandi lög og
venjur þar og rjettarfarið sjerstak-
lega, skoðaði staðháttu og safnaði
í kyr]tey vitnum. Satndi hann
síðan skýrslu um tnálið og birti,
þegar heim kont. Vakti skýrslan
mikinn áhuga manna á því að'
fylgja málinu eftir og ^söfnuðust
fljótlega saman 4000 dollarar í því
skyni. Guðmundur kom því á fram-
færi að samþykt var á þingi
Norður Dakota áskorun til Florida-
ríkis að taka málið til rannsóknar.
Jafnframt f.jekk hann blöðin í lið
með sjer til að hefja baráttu gegn
útleigu fanga. Var það til þess, að
Floridaríki tók málið upp. Nefnd
var skipuð. Guðm. lagði fyrir
hana öll gögnin og varð það til
þess að þingið bannaði leigu á föng
um, afnam líkamlegar refsingar á
þeim og gerði ýmsar aðrar um-
bætur á refsilöggjöfinni.
Síðan var máið sjálft tekið upp,
og varð ærið harðsótt að fá þá er
viðriðnir höfðu verið og valdir að
dauða piltsins sótt til saka, sök-
um ofríkis timburfjelagsins og var
eigi ávalt hættulaust Guðmundi.
En að lokum tókst að fá hina seku
dæmda, og þegar komið var að
málsókn gegn sjálfu timburfjelag-
inu, bauð það fram 20000 dali í bæt-
ur og að sleppa við svo búið. Var
það þegið og fengu foreldrar
diængsins meiri hluta þess fjár, en
nokkuð hafði farið í tilkostnað.
Svo var athygli almennings orð-
in mikil út af þessu máli, að mörg
önnur ríki urðu að taka upp end-

d
i