Lesbók Morgunblaðsins - 08.04.1945, Blaðsíða 9

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
201
veika. Það var lifibrauðið fyrir þá,
sem voru heima.
Sveinn sálugi fór á skútu hjá Geir.
og stundum hjá Ásgeiri Sigurðssyni.
Og fisk verkuðum við fyrir Geir.
Hann veitti mikla atvinnu.
Við fengum þrjár krónur fyrir
skippundið að verka og þurka. Mað-
ur var svo sem vel að því kominn.
Ekki síst þegar þurfti að taka á
móti l'iskinum hjer langt upp frá
og keifa síðan með hann niður að
sjó. Því ekki var hægt að verka
Jiaun. nema við sjóinn. Stakkstæðið
vnr liara kamburinn. Það var
fjarskalega góður kambur. Þar
þornaði svo vel.
Þetta hefir verið erfitt líf'?
- .Tá, það mátti segja. Maður
varð að mjólka börnunum og vinna
úti.
— Var enga mjólk að fá hjcr um
slóðir?
— Nei, ekki gat það heitið, fyrr
en hann var búinn að rækta túnið.
Maður var að reyna að fá mjólk á
ílösku, þegar einliver var veikur hjá
þeim á Nesinu, sem höt'ðu kýr. Það
jia'Hi vesaldarlegt nú.
— llvað höfðu þið helst tii mat-
ar?
— Það var fyrst og fremst soðn-
ing, fiskur allavega, salta'ður, síg-
inn og nýr, og kornmaturinn, eftir
því sem hann fjekst úr búðinni. Svo
var stundum hægt að fá skyr hjá
sveitamönnum og súrmjólk. Maður
hrærði upp skyrið í súrblöndu. Svo,
hafði maður sundmagana, sem sett-
ir voru í sýru. Þá var hægt að fá
sýru í sveitinni og það hjálpaði mik-
ið. En slæmt var viðurværið. enda
margir, sem fengu skyrbjúg á þeim
árum. Tennurnar losnuðu, tannhold-
ið bólgnaði, og svo kom þetta mikla
máttleýsi um allan líkamann.
— Fengu börnin yðar aldrei skyr-
bjúg ?
— Nei, en jeg fjekk hann einu
sinni sjálf, svo jeg komst í rúmið.
.Jeg varð svo máttlaus, að jeg gat
ekki stigið yfir þröskuíd. Ilefi víst
gengið full nærri mjer. Jónasen
landlæknir ráðlagði mjer skarfakál
við þessu,og svo fjekk jeg ögn af
kartöflum, sem jeg borðaði hráar.
Annars var ákaflega lítið af garða-
mat hjer á þeim árum. En af þessu
fór mjer að batna.
— Ilvar fengu þið skarfakál ?
— Það var tínt handa mjer hjerna
vestur með sjónum. Það var oft lít-
ið, sem fólk hat'ði til matar um miðj
an veturinn áður en vertíð bvrjaði
osr eins á sumrin, þangað til kom,
fram á haustið og byrjað var að
róa aftur.
— Ilvenær gátu þið farið að hafa
mjólk í búi ykkar?
— Það var ekki fyrr cn Sveiim
sálugi var búinn að rækta túnið.
Jlann tók tvær dagsláttur á erfða-
J'estu. En fyrst þurfti að girða þetta
alt. Ekki var til neins að rækta áð-
ur en það var búið. Og það voru
mörg handtökin að koma grjótgarði
upp utan um alt saman. Og svo tók'
ræktunin langan tíma, því hún gat;
ekki orðið nema tómstundavinna og
verkfærin engin nema spaðinn,
skerinn og hakinn. Oft vann Sveinn
langt fram á nótt, og í tunglsljósi)
til þess að verkinu miðaði sem best
áfranr. Ilann kom sjer líka upp
garði við gainla bæinn fram við s.jó-
inn, en verst var, að það spratt ait-
af illa þar,
1— ITvaða dagamun gerðuð þið
ykkur á stórhátíðum ?
Það var hálflítið. Maður hat’ði
oftást með kaffinu. Þó kom það fyr-
ir, að maður hafði ekkert. En þá
voru það helst pönnukökur og lumm
ur. Það var það helsta í þá daga.
Og ef að manni áslrotnaðist eittlivað,
þá var það geymt til jólanna. Þá
var ekki nýja lrjötið að fá, en salt-
kjöt, og þótti gott, ef maður átti
saltkjöt frá haustinu fram yfir liá-
tíðar.
En svo fór þetta alt sarnan að
batna smátt og smátt, m. a. eftir að
kaupmenn fóru að taka nýjan i'isk-
inn. Það var, minnir mig, Sturla
Jónsson, sem byrjaði á því fyrstur
manna, Þeir fóru að kaupa flattan
fiskinn og gáfu fyrir hann. Þá voru
það rnargir, sem náðu í kjöt fyrir
það, sem þeir fengu fyrir fiskinn,
enda þótt þeir hefðu ekki átt eyrir
i
til að kaupa k.jöt fyrir á haustin.
Fólli hafði eklvi peninga í þá daga.
Þetta var alt í innskrift, og varð
maður að gefa ó og 10 aurum meira
fyrir pundið í innskriftinni, heldur
en ef borgað var í peningum. Og
verst var þó það, að þnrfa að taka
í búðinhi út á vonina, áður en farið
var'að róa. Það var aumlegt ástand
á fiskleysisárunum. Þegar sjó-
menuirnir koniu tómhentir að lieita
mátti og búið að taka út fyrir alt
sem þeit' fengu fyrir aflann, nema
Jiessar krónur, sem þeir þurftu í
skattana. Sveinn sálugi l.jet það alt-
af sitja fyrir.
•— Hvernig var gamli Sveinsstaða
bærinn ykkar?
— Þetta var stór bær og ntikið
pláss. Ágætur bær eftir þeirra tíma
mælikvarða. Hlóðareldhús, eins og
Jjá tíðkaðist, en ofrr í baðstofunni.
Þetta var bekk baðstofa með sktir-
súð, og vitaskuld var oft nokkuð
kalt.
— Jlvaða eJdivið höfðuð þið .’
— Við tókurn upp mó í Fossvogi
og fluttum liann s.jóveg hingað lit
cftir. Maður þurfti oft að fara marg
ar ferðir inn í Fossvog, áður en
niórinn var orðinn þurr til heim-
flutnings. En þetta var góður mór,
ágætur eldiviður.
— Fóruð þjer ekki oft inn í
Reykavík ?
— Nei, ekki nema þaríaferðir og
þegar jeg mátti vera að. því altaf
var nóg að gera, aig altaf liefi jeg
haft heilsu til að vinna, sem betur
fer. Það var t. d. ekki lítil fyrirhöfn
að sjá um fatnað hana okkur h.jón-
unum og börnunum níu. Þau voru
níu blessuð börnin oklíar. Við liöJ'ð-