Lesbók Morgunblaðsins - 21.10.1945, Blaðsíða 5

LESBÓK M0RÖUNBLAÐSIN3
501
höiuí -hafi hjálpað Sturlu gegn urn
allar hættur. Sjálfur sparaði hann
sig ekki, enda þótt maðurinn væri
forvitri og draumspakur, svo að
hann sá oft hætturnar fyrir. Vjer
hörmum það oft, að Snotri Sturlu-
son var 'drepinn. Ættum vjer ekki
heldur að gleðjast yfir þeirri ís-
lands hamingju, sem helt verndar-
hendi yfír Sturlu Þófðarsyui í gegn
um allan hildarleik þeirrar aldar?
Guðbrandur Vigfússön dr. segir
svo um Sturlu Þórðarson: „Aldrei
hefir neinn fræðimaður verið ís-
landi jafn þarfur seni Sturla, þar
sem eftlr hann einan liggur ís-
lendingasagan mikla og Landnáma,
tvær hinar bestu bækur á íslenska
tungu. Landnáma er hin mesta
prýði bókmenta vorra, og engin
sögubók er oss jafn dýrmæt sem
hún; í sumri grein væri meiri skaði
fyrir sögu landsins að missi hennar
einnar en allra hinna“.
Frá Hnúki er skamt iit að Klofn-
ing. Er það hár klettahryggur fram
an við fjallið og djúpt skarð í
gegn um eða hlið alveg eins og það
væri höggvið af manna höndum.
Eru veggirnir beggja vegna þver-
hnýptir, skarðið sljett í botninn og
jafnbreitt. Þetta er ein af furðu
smíðum náttúrunnar. t þessum
klofning var áður sauðfjárrjett
Strenda, en nú er hún aflögð og
hefii’ önnur rjett verið hlaðin á
bala sunnan undir Klofningnum.
Þar fyrir utan er st.ór steinn eða
bjarg, sem heitir Abótasteinn. Á
hann að hafa fallið úr fjallinu og
undir orðið ábóti nokkur, sem aúl-
aði að heinisækja systur sínar að
Skarði.
í skárðinu sjálftt, klofningnuui,
er mælt að sauðaþjófar hat’i' t'yrr-
um verið hengdir. Bein úr einum
þeii'ra voru að flækjast þarna fram
lil skamms tíma, og stóð svo á því,
að' hann hafði verið sakiaus. Hjet
hanti Ketill, en sauðir þeir, er haun
átti að hafa stolið, fundust rjett
eftir aftöku lians. Beinin voru
þarna að flækjast fyrir augum
manna tii þess að minna þá á sak-
leysi hans.
Frá Klofningsfjalli og inn með
allri Norðurströnd eru himingnæf-
andi björg aðeins skorin sundur af
dölUm á stöku stað. Eru skriður
undir björgunum og þeitir fyrst,
Melahlíð og þá Ballarárhlíð og eru
kendar við tvo næstu bæi. I björg-
unum þar fyrir ofan er á tveimur
stöðum talsvert a£ fugli og hvanna-
rót, eins og stendur í gamalli visu:
Melabjarg og Ballarár
bæði níræð eru;
hvannarót og hvítur már.
hvarmaljósum fyrir stár.
Iljer segir að björgin sjeu 00
faðma há. Vegurinn liggur með-
fram fjallinu og eru bæirnir nokk-
uð fyrir neðan hann. Er þar löng
bæjarleið á milli.
Framundan Ballará eru eyjar,
sem heita Ballaráreyjar. Þar skeði
einkennilegur fyrirburður árið 1663
og segir Pjetur lögrjettumaður Ein
arsson svo frá honuni:
„Þann 1. dag júní var jeg stadd-
ur fram við Ballaráreyjar á skipi
og með mjer Gunna Klementsdóttir
og Sólveig Magnúsdóttir, um há-
degisskeið í heiðbjörtu smáviðri og
^plskini; heyrðum vjer íyrir fram-
an Klofninginn eitt hátt hljóð, svo
að heyra sem þá lágt heyrist í
klukku og fagurt, en hærra en
trómatshljóð (trumbu), og það
heyrðum vjer sem matmálstíma,
leið svo smám saman fram eftir
meðalhafi og ljet svo af litla stund.
Síðan heyrðuni við það aftur við
hafið og færðist svo, suður í loftið
aftur nærri í þann stað, sem vjer
heyrðum það fyrst, nema þá var
með því sem bardun á hljóðfæri,
fagurt að heyra. Þetta eru sann-
indi“.
í hólma þarna, sein Kálfliólmi
heitir, komu rostungskjálkar og
rostungstönn upp úr sandi fyrir
niörgum árum.
Ballará kemur úr skarði í kletta-
brúninni og steypist í fossUm niður
í urð. Syngur hún þar dimman
bassa undir skrækhljóða samsöng
máva og fýjs og ritu, sem eiga sjer
bústað í þverhnýptu bjarginu
beggja megin. Ballará er ekki vatns
mikil á sumrin fremur en aðrar ár
hjer. En í leysingum vérða þær
allar vitlausar og bráðófærar, jafii-
vel smálækir geta orðið öfærir.
I hlíðinni fyrir utan Ballará er
Klofningur