Lesbók Morgunblaðsins - 31.08.1947, Blaðsíða 1
29. tölublað
boh
Sunnudagur 31. ágúst 1947
XXII. árg.
Arni Óla:
Á KILI
VÍSINDAMENN
Sumnrin 1927 og 192S voru tveir þýskir vísindamenn, dr.
Walter Iwan og Wolfgang Oetting, að rannsóknum á hálendinu
milli Langjökuls og Hofsjökuls. Sirtist grein eftir liinn síðar-
nefnda um þessar rannsóknir i „Deutsche Islandforscliunq“ ánð
1930 og auk þcss skrifaöi hann um þær í „Zeitschrift fii: Glel-
sclierkundc“ og „Mitteilungen der Geologisclien Gesellschaft“,
Múnchen. En eftir dr. W. Iwan kom út bók árið 1935, sem heitir
, Island, Studien zu einer Landeskunde“, og er 7. hefti í ritsafni,
sem nefnist „Berliner Geographische Arbeiten“ og gefið var út
af háskólanum í Berlín.
Um þessar rannsóknir þcirra segir í formála að „Deutsclie
Islandforschung“ að þœr hafi verið fjölþœttar, og aö þetta tak-
markaða svœði hafi verið rannsákað miklu gaumgœflegar en venja
sje. Er þvi ekki nema eðlilegt að menn spyrji sem svo: Ilvernifj
stóð á því að þennan hluta hálendisins þurfti að rannsaka svo
gaumgœflega ?
Þcirri spurningu verður ekki svaraö hjer. En jcg hefi fengið
frásögn nm dvöl þeirra fjelaga á örœfunum hjá Stefáni Fllippus-
syni, sem var fylgdarmaður þcirra, og er liún fróðleg að ýmsu
lcyti.
IIJÁ HVlTÁRVATNI
í FYRRI ferðinni voru þeir Iwan og
Oetting og kærasta Iwans, en fylgd-
armenn Stefán og Kristján Zoega. —
Var lagt af stað úr Reykjavik
snemma í júlí og förinni heitið til
Hvítárvatns, og gerðist fátt sögulegt
í þeirri för. Höfðu Þjóðverjarnir með
sjer nokkuð af einföldum mælinga-
áhöldum og svo nesti og viðlegu út-
búnað. Var farið hægt yfir og komu
þau að Hvítárvatni á fjórða degi. Var
ætlunin að fara í Fróðárdal j;á um
kvöldið, en vegna mikils hita um dag-
inn 'ojóst Stefán við því að Fúiakvísl
mundi vera ill yfirferðar, eða jafnvel
ófær með öllu, og hætti því ekki á að
fara Iengra.
Daginn eftir var svo haldið inn i
Fróðárdal og tjöldum slegið í litlum
hólma eða tanga, 'sem gengur út í
Fróðá. Er áin þarna eins og stöðu-
vatn vegna aðhalds frá Hvítárvatni.
Þetta er rjett innan við þar sem farið
er yfir Karlsdrátt. Segir Stefán að
þarna hafi verið sá fegursti tjald-
staður, sem hann hafi nokkru sinni
komið í, og hefur hann þó víða farið
og víða gist úti i guðs grænni nátt-
úru. Og Þjóðverjarnir voru svo hrifn-
ir, segir hann, að þeim fannst engu
líkara en að þeir væri komnir í himna-
ríki. Og ekki varð hrifningin minni,
er þeir komu í Karlsdrátt.
’ Karlsdráttur er í örlitlum djúpum
botni. Er fjail að norðan og austan,
skriðjökull að vcstan en að sunnan
Hvítárvatn, blágrænt með fjölda ís-
jaka á floti. Skriðjökullinn náði þá
alveg fram*í vatnið, en síðan hefur
hann minnkað storum og má vera að
áður en langt urn líður megi fara
jökullausa leið vestan Hvítárvatns,
eins og að austan. Segist Stefán hafa
sjeð mikinn mun á því hvað skrið-
jökullinn vestan Skriðufells minnkaði
á þeim 12 sumrum, sem hann var að
ferðast þar.
Þarna dvöldust þeir fylgdarmenn-
irnir hjá þeim í tvo eða þrjá daga.
Var þá tímanum aðallega eytt í göngu
ferðir um nágrennið, og var það ekki
amalegt, því alltaf var glaða sólskin
og logn. Umhverfið var hið yndis-
legasta. Þar var kjarrviður, víðir og
einir hvað innan um annað, og hvar-
vetna blöstu við heiðbláir feldir a1