Lesbók Morgunblaðsins - 25.04.1948, Qupperneq 7

LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
227
„Aparnir, sem fengu eitraða (þ. e.
hvíta hveitið) voru brátt auðþektir frá
hinum, sem fengu heilhveiti. — Þeir
urðu sinnulausir og uppstökkir, stirð-
ari í snúningum og þreyttust fljótt.
Þegar þeir höfðu reynt eitthvað á
sig, kom skjálfti í limi þeirra."
Næst er þá að segja frá rannsókn-
um, sem gerðar voru við háskólann
í Wisconsin, undir forystu C. A. Elve-
hjem. Þær tilraunir voru gerðar á
hundum. Þeir voru allir aldir á heil-
hveiti, en handa sumum var blandað
í það mismunandi miklu af „nitrogen
trichloride", því efni sem haft er við
hvítninguna.
í heilan mánuð bar ekkert á þeim
hundum, sem minstan fengu skamt-
inn af þessu efni. En þeir, sem stærri
skamtinn fengu, urðu flogaveikir eftir
nokkra daga, og sumir drápust.
Þá var skorað á prófessor Elvehjem
að gera sams konar tilraunir á mönn-
um. Sú áskorun kom frá Wallace and
Tiernan Products Inc., sem er aðal
framleiðandi að „nitrogen trichloride"
sem notað er við hvítningu hveitis.
Elvehjem varð við þessari áskorun
að því leyti, sem hann taldi óhætt, og
gefa mundi raun um eiturverk-
anir. En þeir, sem hann gerði tilraun-
imar á, ljetu ekkert á sjá, og engar
breytingar urðu fundnar á heilasveifl-
um þeirra.
Þá hrósuðu hveitimyllurnar sigri.
En svo kom heimsfrægur líffræð-
ingur, dr. Anton J. Carlson, og lýsti
yfir því, að hið hvíta hveiti væri ban-
vænt og hefði skaðvænleg áhrif á
taugakerfi manna. Hann sagði að til-
raunir dr. Elvehjem á mönnum væri
hvergi nærri fullnægjandi. Slíkar til-
raunir yrði að gera í miklu stærri
stíl, og best að það yrði gert sem fyrst.
Hann sagði að gasefnið í hveitinu
breytti því svo, að það yrði þættulegt
fyrir taugakerfið, og þetta kæmi með-
al annars fram í því, að margir, sem
lifðu á hvítu hveiti, yrðu ofdrykkju-
menn.
Dr. Carlsen hefur lengi haldið því
fram, að ofdrykkja sje sjúkdómur, en
ekki ásetningssynd. Og hann heldur
því fram, að taugaveikluðum mönn-
um sje lang hættast við því að verða
ofdrykkjumenn. Þeir fari að drekka
til að hressa sig og styrkja taugarnar.
„Alt veltur á viljaþreki slíkra sjúk-
linga hvort þeim getur batnað aftur.
En dómgreind þeirra er sjóvguð. —
Væri því ekki rjett að vjer snerum oss
að því nú þegar, að koma meira
kjarki í börn vor í uppvextinum, og
láta þau eta minna af eitruðu brauði?“
Breska heilbrigðismálaráðuneytið
hefur þegar gefið þessu máli gaum.
Það hefur lýst yfir því að það sje
gagnstætt heilbrigðri skynsemi að
eyðileggja fæðisgildi hveitis. „Vjer
teljum því, að hveitimyllurnar eigi
aðeins að mala hveitið og skila því
jafn góðu og það kemur af jörðinni,
en setja ekki í það nein annarleg
efni.“
The National Research Council í
Washington hefur nú mælt svo fyrir,
að ýtarlegar rannsóknir á þessu skuli
fara fram og hvítning hveitis verði
mjög takmörkuð meðan á því stend-
ur. En á þessu er sá hængur, að það
getur orðið til þess að tefja myllurn-
.ar að breyta um aðferð, og við það
getur orðið stöðvun á matvæiaflutn-
ingum til þeirra landa, þar sem neyð-
in er mest. Auk þess hafa myllurnar
lagt stórfje í vjelar, sem notaðar eru
við hvítninguna, og hver á að endur-
greiða þeim það fje?
En mesti þröskuldurinn er þó eftir-
spurnin. Þrátt fyrir alt, sem um hvíta
hveitið hefur verið sagt, og sannast
hefur um óheilnæmi þess, heimtar al-
menningur hvítt hveiti, sem hvítast
hveiti — og hugsar ekkert um afleið-
ingarnar.
(Heimildir: ensk og amerísk
læknarit).
'CsTjV lr- — >
eftir sjera STEINDÓR BRIEM í Hruna
(f. 1847, d. 1904).
Ó, velkomin lieim til vor, Harpa,
þú heilsar meö vorloftiö hlýtt,
og brátt finnast fíflar í varpa
og fuglarnir syngja svo blítt.
Svo indœl oss ávarpar Lóan,
jeg enn eigi sjeö hef neinn Lóm,
en lieyrt hef jeg spreita sig Spóann
t spilandi dillandi róm.
Og Gaukurinn gneggjar oss unaö
og gleöi og hagsœld t ár,
já, auölegö og állskonar munaö,
og efalaust rœtast hans spár.
Og hestarnir hlaupa um grundir
og hringa upp mákkan um leið.
Þaö glymur t götunum undir,
er gammvákrir renna þeir skeiö.
Og folöld meö fjölbreyttnm litum
nú fœöast og leika sjer straœ,
suo örliöug etns og viö vitum
meö indælt og silkimjúkt fax.
Og lömbin, sem fara aö fœöast,
ei fœkkar í högunum þá,
er smalarnir Ijettfœttir lœöast
og lömbunum vilja ná.
Og senn veröa úr bœjunum borin
út börnin og leidd fram á hlaö,
já, ált er svo indœlt á vorin
og alt er sem staöfestir þaö.
Já, fjenaöur, fuglar og blómin,
ált fagnar svo yndi er aö sjá,
og hlœjandi hefja upp róminn
vor hjalandi ungbörnin smá.